اولتیماتوم بخش سلامت به مسوولان
فرمول نامشخص و تاخیر در پرداخت‌‌‌ها؛ دو نگرانی پرستاران
زنگ خطر کمبودها در جامعه سلامت
احمد نجاتیان در همایش مدیران ارشد پرستاری تهران بزرگ اعلام کرد سازمان نظام پرستاری همواره در جهت حمایت از منافع عمومی کشور و مردم، از برنامه‌‌‌های دولت حمایت خواهد کرد. با این حال، این حمایت مشروط به آن است که حقوق سلامت مردم و کارکنان پرستاری تهدید نشود. در مواقعی که احساس شود حقوق پرستاران پایمال می‌شود، سازمان نظام پرستاری حق دارد انتقادات خود را به طور جدی مطرح کند.
پرستاران در انتظار برقراری عدالت
رئیس کل سازمان نظام پرستاری در حالی در ۲۸ شهریور این اظهارات را مطرح کرد که یک روز قبل از آن نیز اعلام کرد: کارگروه بررسی فرمول پرداخت تعرفه‌‌‌گذاری خدمات پرستاری در وزارت بهداشت تشکیل شده و تاکنون چهار جلسه در این زمینه برگزار شده است. این کارگروه در حال بررسی نواقص طرح پیشنهادی سازمان نظام پرستاری است و به زودی طرح نهایی را ابلاغ خواهد کرد.
نجاتیان در این زمینه تاکید کرد: شفاف‌‌‌نبودن فرمول پرداخت و تاخیر در پرداخت‌‌‌ها از نگرانی‌های اصلی پرستاران است و با اعلام خبر تفاوت چشمگیر در میزان دریافتی پرستاران در بیمارستان‌‌‌های مختلف گفت: در حالی که برخی پرستاران تا ۸ میلیون تومان به عنوان تعرفه دریافت می‌کنند، برخی دیگر تنها ۳ میلیون تومان دریافت می‌کنند. این اختلاف فاحش در حالی است که همه این پرستاران خدمات یکسانی ارائه می‌دهند.
وی با بیان اینکه این موضوع باعث نارضایتی گسترده در جامعه پرستاری شده است، افزود: شفاف نبودن فرمول پرداخت و پرداخت با تاخیر، از جمله نگرانی‌های اصلی پرستاران است. سازمان نظام پرستاری فرمول پیشنهادی خود را با هدف ایجاد شفافیت و عدالت در پرداخت تعرفه‌‌‌ها به وزارت بهداشت ارائه داده است.
فرمول پیشنهادی سازمان نظام پرستاری
بر اساس فرمول پیشنهادی سازمان نظام پرستاری، میزان دریافتی پرستاران به طور مستقیم به میزان کاری که انجام می‌دهند، مرتبط خواهد بود. این فرمول شفاف و روشن است و پرستاران می‌توانند میزان دریافتی خود را محاسبه کنند. همچنین، این فرمول تفاوت‌‌‌هایی را بین بخش‌‌‌های مختلف بیمارستان در نظر گرفته است.
وی تاکید کرد: کارگروهی در وزارت بهداشت تشکیل شده و در حال بررسی فرمول پیشنهادی سازمان نظام پرستاری است. امیدواریم با اجرای این فرمول جدید، اختلاف در پرداخت تعرفه‌‌‌های پرستاری برطرف شود و انگیزه پرستاران برای ارائه خدمات بهتر افزایش یابد.
ضرورت بازنگری تعرفه‌‌‌های پرستاری
نجاتیان همچنین بر ضرورت بازنگری تعرفه‌‌‌های پرستاری تاکید و اظهار کرد: ارزش ریالی تعرفه‌‌‌های پرستاری طی سال‌های گذشته رشد خوبی داشته، اما نیاز به بازنگری دارد.
نجاتیان در خصوص پرداخت معوقات پرستاران نیز اعلام کرد: منابع مالی در اختیار دانشگاه‌‌‌ها قرار گرفته است، اما تاریخ دقیق آن مشخص نیست. برخی دانشگاه‌‌‌ها معوقات ۲ تا ۳ ماهه و برخی دیگر نیز تعرفه‌‌‌های ماه‌‌‌های فروردین و اردیبهشت را پرداخت کرده‌‌‌اند.
بی‌‌‌انگیزگی پزشکان برای ادامه تحصیل در رشته‌‌‌های تخصصی
اما معضلات کادر درمان صرفا محدود به پرستاران نیست و بخش عمده‌‌‌ای از پزشکان را هم در بر می‌گیرد. از ابلاغ بخشنامه‌‌‌های پرفشار و مغایر با قانون اساسی برای پزشکان جوان گرفته تا ابقای مدیرانی که نقشی در وضعیت کنونی داشته‌‌‌اند، مجموعه‌‌‌ای از تصمیمات، بدنه جامعه پزشکی را سرخورده کرده است.
بر اساس این گزارش، در شرایطی که بسیاری از دانش‌‌‌آموزان پشت کنکور به امید قبولی در رشته پزشکی داوطلب می‌‌‌شوند، وضعیت رشته‌‌‌های تخصصی و فوق‌‌‌تخصصی پزشکی کاملا متفاوت است. در حال حاضر با وجود رقابت سنگین برای ورود به رشته پزشکی، بسیاری از رشته‌‌‌های تخصصی و فوق‌‌‌تخصصی پزشکی مانند بیهوشی، اطفال و قلب با کاهش استقبال مواجه شده‌‌‌اند و ظرفیت‌‌‌های بسیاری از این رشته‌‌‌ها خالی می‌‌‌ماند. بر اساس این گزارش، سختی کار، درآمد پایین و شرایط دشوار آموزشی، از دلایل این بی‌‌‌رغبتی است که در آینده نزدیک می‌تواند بحران‌های جدی در حوزه سلامت به وجود آورد.
محمدمهدی قیامت، متخصص بیهوشی، معتقد است: حجم بالای کار و فشار زیاد در دوره دستیاری همراه با درآمد پایین موجب شده است که بسیاری از پزشکان از ادامه تحصیل در این رشته‌‌‌ها منصرف شوند.
حقوق دستیاران پزشکی کمتر از کارگران است
وی دوره دستیاری را همانند سربازی سخت توصیف کرد و افزود: دستیاران پزشکی باید ۳۶ساعت کار کنند و در مقابل، حقوقی حتی کمتر از کارگران دریافت می‌کنند.
قیامت، همچنین به مشکلات ساختاری در نظام آموزش پزشکی اشاره و تاکید کرد: عدم‌اصلاح این سیستم موجب بی‌‌‌انگیزگی بسیاری از پزشکان برای ادامه تحصیل در رشته‌‌‌های تخصصی شده است. در حالی که رشته‌‌‌هایی مانند بیهوشی و جراحی قلب از جمله تخصص‌‌‌های حیاتی هستند که کاهش داوطلب در این رشته‌‌‌ها می‌تواند به بحران‌های جدی در حوزه سلامت منجر شود.
به گفته وی، اگر متخصص بیهوشی در بیمارستان نباشد، کارها به طور کلی متوقف می‌شود و نظام سلامت از هم می‌‌‌پاشد.
کاهش اقبال به رشته‌‌‌های پزشکی در سطح جهان
با این حال، به دلیل سختی کار و فشار روانی بالا، بسیاری از پزشکان تمایلی به تحصیل در این رشته‌‌‌ها ندارند.
در همین راستا ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، معتقد است: کاهش اقبال به رشته‌‌‌های پزشکی به یک معضل جهانی تبدیل شده است. در کشورهایی مانند آمریکا، انگلستان و آلمان نیز پزشکان متخصص از کشورهای دیگر تامین می‌‌‌شوند، اما این مشکل در ایران به دلیل نبود زیرساخت‌‌‌های مالی و حمایتی برای پزشکان بیشتر نمود پیدا کرده است.
وی به مشکلات مالی پزشکان و نبود برنامه‌‌‌ریزی دقیق از سوی دولت برای حل این مشکلات اشاره و تاکید کرد: بسیاری از پزشکان به دلیل فشارهای مالی نمی‌توانند به تحصیلات خود در دوره‌‌‌های تخصصی ادامه دهند.
توزیع نامتوازن پزشکان؛ چالش بزرگ نظام سلامت
در همین زمینه معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی ایران تاکید کرد که مشکل فعلی کشور کمبود پزشک نیست، بلکه توزیع نامتوازن آنهاست.
رضا لاری‌‌‌پور با اشاره به وجود بیش از ۱۵۰هزار پزشک در کشور، هشدار داد چالش‌‌‌های جدی در آینده نزدیک به دلیل توزیع ناعادلانه تخصص‌‌‌های پزشکی بروز خواهد کرد و نیاز به اصلاحات اساسی در نظام سلامت و تعرفه‌‌‌گذاری وجود دارد.
وی توضیح داد: در حال حاضر وضعیت خدمات پزشکی در کشور مناسب است، اما نگرانی‌ها درباره چند سال آینده جدی است و باید به آن توجه شود. چالش اصلی نه کمبود پزشک، بلکه توزیع نامتوازن آنهاست. برای بهبود این وضعیت، علاوه بر افزایش تعداد پزشکان، باید چگالی نظام سلامت و کیفیت ارائه خدمات نیز به تناسب افزایش یابد.
هشدار نسبت به کمبود پزشکان متخصص
سخنگوی سازمان نظام پزشکی ایران همچنین به مشکل کمبود تخصص‌‌‌های پزشکی خاص مانند جراحی قلب کودکان اشاره کرد و گفت: در این حوزه لیست انتظار بالای دو سال است. دشواری این رشته‌‌‌ها نیازمند دریافتی‌‌‌ها و مشوق‌‌‌های متناسب است؛ امری که در حال حاضر به دلیل عدم‌جذابیت تعرفه‌‌‌ها و نبود تسهیلات آموزشی کافی، پزشکان کمتری به این تخصص‌‌‌ها جذب می‌‌‌شوند.
وی در ادامه ضمن هشدار نسبت به کمبود «پزشک فوق تخصص» در کشور با ادامه وضع موجود، بخشی از کمبود دارو را ناشی از سوءمدیریت‌‌‌ها عنوان کرد.
چرایی کاهش استقبال از رشته‌‌‌های تخصصی
لاری‌‌‌پور درباره چرایی کاهش استقبال دانشجویان پزشکی از رشته‌‌‌های تخصصی جراحی همچون جراحی کودکان و جراحی قلب و نگرانی از کمبود متخصص در این رشته‌‌‌ها در آینده گفت: در مورد بیماری‌‌‌های شایعی مثل بیماری‌‌‌های قلب و عروق یا بیماری فشار خون و دیابت و سرطان‌‌‌ها که مهم‌ترین عوامل مرگ و میر در کشور ما را تشکیل می‌دهند تعداد پزشکان حال حاضر کشور، به هیچ وجه کم نیست، اما دو نکته در اینجا وجود دارد؛ یکی فرهنگ عمومی مردم که در مراجعه برای یک بیماری حتی ساده هم فرهنگشان به این سمت رفته که باید به بالاترین مرجع یعنی یک فوق تخصص مراجعه کنند که این فرهنگ غلطی است.
دسترسی آسان به متخصصان با پرداخت هزینه ناچیز
به گفته سخنگوی سازمان نظام پزشکی ایران، دسترسی مردم به این متخصصان و فوق متخصصان معمولا آسان است و چون هزینه‌‌‌ای هم که می‌‌‌پردازند، هزینه کمی است، بیشتر به این سمت متمایل می‌‌‌شوند، بنابراین وقتی در یک شهر نمی‌توانند برای مثال یک پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب یا ریه پیدا کنند، اظهار کمبود می‌کنند، در حالی که اصلا در کشور چنین چیزی نیست.
وی با اشاره به فرهنگ درمانی مردم کشور گفت: در هیچ کجای دنیا بیمار به محض احساس ناراحتی به بالاترین سطوح درمانی دسترسی ندارد، اما در ایران این روند خلاف اصول اولیه اقتصاد سلامت است.
پزشکان درگیر مشکل معیشتی
وی افزود: از طرفی هیچ کشور و نظام درمانی دیگری در دنیا هم این میزان پول ندارد که هزینه‌‌‌های خودش را در عالی‌‌‌ترین سطح دسترسی درمان قرار دهد. بلکه نظام ارجاع و سطح‌‌‌بندی خدمات تعیین‌‌‌کننده نوع خدمت ارائه‌شده و میزان دسترسی افراد است.
لاری‌‌‌پور ادامه داد: نکته دوم این است که در امتحانات ورودی دستیاری یا رشته‌‌‌های تخصصی و فوق تخصصی و فلوشیپ میزان تقاضا برای رفتن به سمت و سوی این رشته‌‌‌ها کاهش پیدا کرده، دلیل اصلی آن هم این است که مشکل معیشتی برای فردی که می‌‌‌خواهد این رشته‌‌‌ها را بگذراند به وجود می‌‌‌آید.
زنگ خطر کمبود پزشکان فوق تخصص
وی همچنین توضیح داد: سختی بیش از اندازه، کشیک‌‌‌های طاقت‌‌‌فرسای شبانه‌‌‌روزی، مدت زمان فاصله گرفتن از کنار همسر و خانواده و گاهی نداشتن امید به آینده همه این موارد سبب می‌شود که افراد از طی این مسیر، منصرف شوند؛ بنابراین در چندسال گذشته، تعداد متقاضیان ورود به رشته‌‌‌های سخت‌‌‌تر مثل بیهوشی، اطفال، داخلی، بعضا طب اورژانس کمتر شده و به این سبب کاهش ورودی در این رشته‌‌‌ها را داشته‌‌‌ایم.
سخنگوی سازمان نظام پزشکی ایران خاطرنشان کرد: در رشته‌‌‌های فوق تخصصی مثل جراحی عروق، جراحی اطفال و جراحی قلب هم به تدریج این اتفاق در حال رخ دادن است، به نحوی که اگر در سال‌های آینده با همین روند ادامه دهیم، دچار کمبود نیروهای فوق تخصص خواهیم بود.
