رئیس انجمن ارگانیک ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» پیشنهاد کرد
واکسن سلامتی را امتحان کنید
اما این روزها که محصولات کشاورزی اغلب با استفاده از سموم و کودهای شیمیایی تولید و عرضه می‌شوند و این موضوع سلامت انسان را تهدید می‌کند، برای بسیاری از مردم دغدغه مصرف مواد غذایی سالم‌تر اهمیت فراوانی پیدا کرده است. به همین دلیل است که در سال‌های اخیر موضوع تولید و استفاده از محصولات ارگانیک افزایش چشمگیری پیدا کرده است. ارگانیک به محصولی گفته می‌شود که منشأ آن کاملا طبیعی باشد و در چرخه تولید آن از هیچ‌گونه ماده شیمیایی یا فرآیندی که باعث تغییر در ماهیت طبیعی مواد تشکیل‌دهنده آن می‌شود، استفاده نشده باشد. امروزه در جهان و در کشورهای توسعه‌یافته، کشاورزی ارگانیک و تولید محصولات عاری از مواد شیمیایی به‌دلیل سالم و طبیعی بودن آنها مورد توجه مصرف‌کنندگان قرار گرفته است.
اما تولید این محصولات ساده و آسان نیست و با مشکلاتی برای کشاورزان همراه است. هزینه تولید این محصولات زیاد است. از سوی دیگر تولید این محصولات ایده‌آل کشاورزان نیست. یکی از دلایل عدم مقبولیت آنها برای کشاورزان این است که تناژ محصول کم می‌شود و شاید شکل و شمایل خوبی هم نداشته باشد. ولی باید در نظر داشت که محصول تولیدشده سالم است. پس دولت باید اجازه فروش آنها با قیمتی بالاتر از سایر محصولات را به آنها بدهد تا شاید صرفه اقتصادی باعث ورود تعداد بیشتر کشاورزان به این مبحث شود. اما مهم‌ترین چالش تولید‌کنندگان این است که مصرف آنها برای عموم مردم هنوزجا نیفتاده است. ورود و تولید این محصولات به بازار ایران از حدود 15 سال پیش آغاز شده و از سال 88 انجمن ارگانیک ایران از سوی اتاق بازرگانی تشکیل شده است.در کنار انجمن ارگانیک، اکنون دفتری به نام سلامت غذا و محیط‌زیست هم در وزارت جهادکشاورزی وجود دارد که مدیریت کشاورزی محصولات ارگانیک را بر عهده دارد و دستورالعمل‌هایی هم برای این تولید تعریف شده است.
گردش مالی بالای جهانی
اما متاسفانه در بازار محصولات ارگانیک نیز مانند سایر بازارها سوء استفاده و کلاهبرداری‌هایی انجام می‌شود که اعتماد مصرف‌کننده را کاهش می‌دهد و سبب افت فروش نیز می‌شود. موضوعی که رئیس انجمن ارگانیک ایران نیز آن را تایید و تاکید کرده این بازار توسط بازرسان رصد می‌شود.
سیدرضا نورانی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» قیمت بالای محصولات ارگانیک را حاصل هزینه‌های زیاد تولید عنوان کرد و گفت: «در همه جای دنیا روی تولید تعداد زیادی از محصولات ارگانیک کار کردند. به همین دلیل فروشگاه‌های ارگانیک به سرعت درحال افزایش هستند. مثلا در امارات چهارهزار قلم کالای ارگانیک فروخته می‌شود. این محصولات شامل کشاورزی، نساجی، تولیدات گیاهی، رنگ‌ها و حتی صنعتی هستند. البته هزینه تولید این محصولات زیاد است و بنابراین قیمت تمام‌شده آنها نیز برای مصرف‌کننده کمی بالاتر از محصولات غیرارگانیک است. امتیاز مصرف آنها اما سلامت جامعه است که سازگاری زیادی هم با محیط‌زیست دارند به همین دلیل محصولات ارگانیک را واکسن سلامتی می‌دانند و کورس رقابتی برای تولید آنها در دنیا وجود دارد تا جایی که گردش مالی این حوزه در جهان 110 میلیارد دلار است که متاسفانه سهم ایران در این گردش مالی ناچیز است.»
مشکل قوانین ناقص
وی با بیان اینکه انجمن ارگانیک ایران از سال 88 در اتاق بازرگانی ایران شکل گرفت ادامه داد: «در همه جای دنیا سازمان‌ها و ارگان‌های مختلفی بر تولید این محصولات نظارت دارند تا از حقوق شهروندی جامعه حمایت شود. با این حال متاسفانه برخی محصولات غیرارگانیک خود را به‌عنوان ارگانیک معرفی می‌کنند و به فروش می‌رسانند که به ضرر تولید‌کننده و مصرف‌کننده تمام می‌شود. قوانین ما در کشور برای این موضوع ناقص است و به همین دلیل سوءاستفاده‌ها بیشتر می‌شود. به همین دلیل از مجموعه دولت شامل وزارت صمت، بازرگانی و بهداشت درخواست می‌کنیم نظارت بیشتری داشته باشند تا جلوی سوءاستفاده از سلامت مردم گرفته شود. البته ابزارهایی برای کنترل بازار وجود دارد اما قوانین کامل نیست. ما تعداد محدودی بازرس داریم که مرتب بازار را رصد می‌کنند و متخلفان را به دستگاه‌های قضایی معرفی می‌کنند.»
چگونگی تشخیص محصولات
اما مردم و مصرف‌کنندگان چگونه می‌توانند محصولات ارگانیک اصل را تشخیص دهند؟ رئیس انجمن ارگانیک ایران در پاسخ به این سوال گفت: «این تشخیص برای مردم سخت است اما فروشندگان معتبر قطعا محصولات اصل و با کیفیت به مشتری می‌دهند.محصولات ارگانیک باید گواهینامه یا استاندارد معتبری داشته باشند. ما به فروشندگان محصولات ارگانیک در کشور یک شناسه 13 رقمی می‌دهیم که نشان‌دهنده نحوه و مکان تولید و اطلاعات جامعی از آن محصول است. بنابراین خریدار باید گواهینامه فروشنده را بررسی کند. البته در بسته‌بندی هم حتما ارگانیک بودن باید قید شده باشد.»
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود در مورد آمار صادرات این محصولات نیز گفت: «در قانون مبحث ارگانیک مغفول مانده است.گمرک موافق تعرفه واردات و صادرات است ولی چون آمار در آنجا ثبت نشده پس نمی‌توانیم آمار دقیقی از میزات صادرات ارائه کنیم.»
تراریخته یا ارگانیک؟
اما در کنار ارگانیکی‌ها، محصولات تراریخته هم در بازار به میزان زیادی تولید می‌شوند. محصول تراریخته با تغییر ژنتیکی محصولات یا جانوران برای افزایش تولید انجام می‌شود و در سال‌های اخیر بسیار رایج شده است. اما قطب دیگر یعنی ارگانیکی‌ها، بسیاری از این تغییرات را خطرناک می‌دانند و سبک زندگی را به سمت کاربرد هرچه بیشتر مواد طبیعی و ارگانیک سوق می‌دهند. رضا نورانی در این خصوص نیز گفت: «درمبحث ارگانیک، تراریخته جایگاهی ندارد. البته آنها انجمن ارگانیک را رقیب خود می‌دانند و بیشتر مواردی که در مورد محصولات ما مطرح می‌کنند کذب است. مثلا برای اینکه بازار را به‌دست بیاورند اعلام کردند محصولات ارگانیک سرطان‌زا هستند. ما حاضر هستیم با آنها مناظره داشته باشیم تا اصل ماجرا برای مردم شفاف شود.»
وی در مورد هزینه‌های تولید محصولات ارگانیک نیز گفت: «دولت سال‌ها است که به سموم و کودهای شیمیایی یارانه اختصاص داده اما برای محصولات سلامت‌محور این تسهیلات را نداده و تولید‌کنندگان با ارز آزاد نیاز خود را تهیه کرده‌اند در نتیجه محصول نهایی نیز گران‌تر شده است. امروزه اگر نوزادان، کودکان و خصوصا بیماران از محصولات ارگانیک استفاده کنند سلامت آنها تضمین می‌شود.»
رئیس انجمن ارگانیک ایران سهم فروش این محصولات در بازارهای خارجی و داخلی را بین 150 تا 200 میلیون دلار عنوان کرد و گفت: «بیشترین محصولات ارگانیک در کشور شامل عسل، چای، رب، انواع محصولات باغی و جالیزی، خشکبار، حبوبات و گوشت گوسفندی است.»
کدام مراجع علمی تایید می‌کنند؟
محصولات ارگانیک در جهان و ایران به تایید کدام مراجع علمی می‌رسند؟ رضا نورانی در این مورد نیز گفت: «سازمان جنبش ارگانیک جهان که با نام «آیفوام» شناخته می‌شود بیشترین نظارت علمی را دارد و محصولات را تایید می‌کند. خوشبختانه ما با تلاش‌های اتاق بازرگانی موفق شدیم دفتر این سازمان در تهران را نیز ایجاد کنیم. این درحالی است که این سازمان در جهان بیشتر از شش دفتر ندارد. البته ما مطابق گواهی‌های استاندارد بین‌المللی نیز فعالیت می‌کنیم.» وی در پایان گفت: «امیدواریم دولت حمایت بیشتری از تشکل‌ها و انجمن‌ها داشته باشد و مسوولیت بیشتری به آنها بدهد تا جایگاه قدرتمندتری داشته باشند.»
