یارانه کشاورزی در کشورهای صنعتی

بخش کشاورزی و منابع طبیعی به دلیل برخورداری از پتانسیل صادرات محصولات و نقش حیاتی در تامین غذایی با اتکا به منابع داخلی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد کشور است. این بخش با دارا بودن بیش از ۴میلیون نفر بهره‌بردار، دارای سهم ۸درصدی از تولید ناخالص داخلی یعنی حدود ۴۰ میلیارد دلار است. این در حالی است که سهم بخش کشاورزی از تولید ناخالص داخلی در سال ۱۳۸۳ بیش از ۱۳ درصد و در سال ۱۳۹۷، ۱۰ درصد بوده است. در وضعیت کنونی سطح زیر کشت تولید زراعی کشور ۱۸و نیم میلیون هکتار و کل تولید ۱۲۴ میلیون تن است که تولیدات زراعی ۸۳ و نیم میلیون تن آن را تشکیل می‌دهد.

برخی از محصولات تولیدی در این بخش از جمله کالاهای استراتژیکی هستند که نقش بسیار مهمی در استقلال اقتصادی و سیاسی کشور ایفا می‌کنند. تامین نیازهای حیاتی مردم و همچنین وابستگی زندگی اقتصادی بسیاری از خانواده‌ها به این بخش، دخالت دولت را در فعالیت‌های کشاورزی ضرورت می‌بخشد.

اعطای یارانه، از مهم‌ترین سیاست‌های حمایتی دولت به بخش کشاورزی محسوب می‌شود. یارانه یکی از ابزارهای مهم و موثر در مصرف نهاده‌های کشاورزی است. اما از آنجا که تامین هزینه‌های آن بر عهده دولت است، کشورهایی می‌توانند از این ابزار برای حمایت از تولیدکنندگان استفاده کنند که منابع کافی داشته باشند و تداوم یا گسترش فعالیت‌های اقتصادی کشور به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای به توزیع نهاده‌های ارزان در بخش کشاورزی وابسته باشد.

اصولا در ایران پرداخت یارانه به نهاده‌های کشاورزی با دو هدف صورت می‌گیرد: اول؛ تقویت بخش کشاورزی و توانمندی تولید در داخل برای افزایش تولید، افزایش کمیت تولید، افزایش رقابت‌پذیری و بهبود کیفیت محصولات تولیدی این بخش. ثانیا؛ حمایت از مصرف‌کنندگان از طریق کاهش هزینه‌های تولید و در نهایت پایین نگه‌داشتن قیمت تولیدات این بخش در بازار مصرف.

حمایت از بخش کشاورزی با تخصیص یارانه‌های سنگین، از جمله سیاست‌های کشورهای پیشرفته دنیا است به‌طوری که تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد در ایالات‌متحده آمریکا ۵۰ درصد قیمت تمام‌شده محصولات کشاورزی به کشاورزان یارانه داده می‌شود و همین امر باعث شده است که آمریکا به یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان و صادرکنندگان محصولات کشاورزی در جهان تبدیل شود. این کشور سالانه بیش از ۱۴۰ میلیارد دلار محصولات کشاورزی به سایر کشورها صادر می‌کند. این‌‌قدرت اقتصادی باعث شده است از غذا و محصولات کشاورزی به‌عنوان یک سلاح علیه دیگر کشورها در هنگام صادرات استفاده کند.