روزی که هنوز ملی نشده است
اتحادیهها و انجمنها، مهمترین حلقه رابط بین دولت و فعالان اقتصادی بوده و دولتها میتوانند از این منبع پر قدرت انرژی و دانش که به همت پیشکسوتان این حوزه رشد و نمو یافته، بهرهمند شوند. تشکلهای تولیدکنندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان بازوهای توانمندی هستند که در جریان تعامل مناسب و سازمانیافته بین آنها و حاکمیت میتوانند کشور را به سلامت از پرتگاه عبور دهند. همگان میدانیم در قوانین مصوب در دو دهه اخیر از جمله قوانین برنامه پنج و ششم توسعه و قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار توجه جدی به بحث تشکلها شده است. بهطوری که از مجموع ۲۹ ماده قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار، در ۱۴ ماده، وظایف اتاق ایران ذکر شده و جایگاه تشکلها در فرآیند تصمیمسازی مورد تاکید قرار گرفته است، ۷ ماده وظایف مستقیم تشکلهای اقتصادی را بیان کرده و ۶ ماده نیز ناظر به وظایف مستقیم شورای گفتوگوی دولت و بخشخصوصی بهعنوان پل ارتباطی برای بحث و تبادل نظر درخصوص خواستههای متقابل تشکلهای اقتصادی و سایر نهادهاست. نص صریح قانون مذکور در ماده ۳ میگوید: «دستگاههای اجرایی مکلفند هنگام تدوین یا اصلاح مقررات، بخشنامهها و رویههای اجرایی، نظر تشکلهای اقتصادی ذیربط را استعلام کنند و مورد توجه قرار دهند.» اما میبینیم درعمل چنین اتفاقی نمیافتد. چون اگر تاکنون سیاستگذاران طبق قانون عمل کرده بودند، شاهد خلق دستورالعملها، بخشنامهها و حتی قوانین متعدد، دستوپاگیر و متناقض در امر تولید و تجارت نبودیم. امروز یکی از دلایل اصلی هرج و مرج اقتصاد کشور، بیرغبتی دولتمردان در بهرهمندی جدی از دانش و تجربه تشکلهای اقتصادی است. بنابراین تا وقتی اراده واقعی برای مشورتخواهی از بخشخصوصی در جریان ترسیم سیاستها و برنامههای کلان اقتصادی کشور نباشد؛ شرایط تغییر چندانی نمیکند. گذشتگان بیدلیل نمیگفتند «یک دست صدا ندارد».
براساس تجربه چند سالهام در حوزه تشکلی معتقدم شاید در این مسیر برخی نواقص کارکردی تشکلها نمایان شود، ولی بیشک برای رسیدن به بلوغ و رفع آسیبها گذر از این دوران ضروری است. امروز متاسفانه در باورهای دولتمردان و سیاستنویسان موضوع ارتقای بیش از پیش جایگاه تشکلها در ساختار اقتصادی کمرنگ یا بیرنگ است. تا زمانی که این تفکر سر لوحه سیاستها و برنامههای دولت و دستگاههای دولتی قرار نگیرد و همه جامعه متوجه اهمیت تشکلها در رونق اقتصادی نشوند بهرغم نامگذاری «روزملی تشکلها و مشارکتهای اجتماعی»، تشکلها به موقعیت واقعی و حقیقی خود ارتقا نمییابند. بنابراین این روز، هنوز ملی نشده است.