در گفت‌وگو با صادق سمیعی رئیس سابق جامعه ممیزی بازرسی ایران مطرح شد
صنعت بازرسی در اغما
به همین دلیل در دهه‌های اخیر با شکل‌گیری شرکت‌های حرفه‌ای بازرسی و ممیزی در کشورمان شاهد ارتقای کیفیت محموله‌های وارداتی به‌ویژه موادغذایی بوده‌ایم. برای بررسی ابعاد این موضوع و تجربه شکل‌گیری جامعه بازرسی ایران سراغ صادق سمیعی رئیس سابق این جامعه رفتیم.
وضعیت شرکت‌های ایرانی بازرسی کالا و ممیزی را در شرایط کنونی چطور ارزیابی می‌کنید؟
به خاطر تحریم‌های بین‌المللی وضعیت خوبی در این بخش وجود ندارد و شرکت‌های فعال دچار کاهش جدی درآمد شده‌اند و برخی نیز از مسیر فعالیت خارج شده‌اند.
راه‌حل بهبود وضعیت شرکت‌های این بخش را چه می‌دانید؟
ملت و دولت هر دو گرفتار شرایط تحریم هستند و دولت نمی‌تواند مسیر خاصی را باز کند. البته تمام امکانات لازم برای تبدیل شدن به یک کشور رو به رشد را در داخل داریم و اگر بتوانیم از فرصت تحریم‌ها برای تقویت توانمندی داخلی استفاده کنیم، قطعا نسل بعدی شرایط بهتری خواهند داشت.
طبیعت، معادن و سرمایه‌ای به نام نسل جوان همگی می‌توانند کمک کنند تا ایران در آینده نه چندان دور جزو پنج کشور برتر جهان باشد. دستیابی به این اهداف، یک همت عالی می‌خواهد. با انتقادهای متقابل، کاری پیش نمی‌رود و باید همه، عزم را جزم کنند.
شرکت‌های بازرسی و ممیزی پیش از این عمدتا در زمینه کالاهای وارداتی فعال بودند. با کاهش جدی واردات، چه اتفاقی برای این شرکت‌ها رخ داده است؟
بازرسی بین‌المللی به حداقل ممکن رسیده است. البته مقداری از بازرسی‌ها جنبه داخلی دارد و محصول کارخانه‌هایی که مواد اولیه دیگر کارخانه‌ها است، همچنان به بازرسی فنی احتیاج دارد. اما بازرسی خارجی صرفا به بازرسی دارو و کالاهای اساسی محدود شده است. چون بسیاری از قراردادها با شیوه‌های بانکی رایج انجام نمی‌شود و انتقال پول توسط صرافی صورت می‌گیرد، طبیعتا جایگاه شرکت بازرسی در قرارداد هم نمی‌تواند چندان پررنگ باشد. طبیعی است که جامعه 85 میلیون نفری به غذا و دارو احتیاج دارد و این نیازها به نوعی تامین خواهد شد. ولی وقتی مدل‌های خرید خارجی تغییر کند، شرکت‌های بازرسی و اصولا فرآیند ارزیابی کیفیت کالا نیز کم‌اهمیت خواهد شد.
پس با این حساب اقتصاد شرکت‌های بازرسی نیز رو به اغما است؟
وضعیت خوبی وجود ندارد و شرکت‌های بازرسی، حتی نور ته تونل هم برای خود نمی‌بینند. البته چاره‌ای نیست و باید زندگی را ادامه داد ولی اغلب همکاران در فکر تغییر شغل هستند آن هم در شرایطی که راه‌اندازی کسب‌وکار جدید، تقریبا غیرممکن است.
به دلیل سختی‌های بازار و گرفتاری‌های مالی، اغلب مشتریان شرکت‌های بازرسی، هزینه خدمات دریافت‌شده را به موقع پرداخت نمی‌کنند. در این شرایط، بسیاری از شرکت‌های کوچک از بین می‌روند و شرکت‌های بزرگ نیز کوچک خواهند شد.
البته در دنیا نیز کسب‌وکار بازرسی به دلیل کرونا دچار تغییرات زیادی شده است. هر چند شرکت‌های بزرگ جهانی که امکانات بیشتری دارند به‌ویژه از مدیران بهتر و کارمندان کارکشته‌تر برخوردارند، می‌توانند موفق‌تر از قبل با هم باشند و در شرایط بهتری قرار گیرند. هر کس بتواند از دل این توفان با موفقیت بیرون بیاید، شانس توسعه را هم خواهد داشت.
الان چند شرکت در این حوزه فعال هستند؟
جامعه ممیزی و بازرسی ایران در آخرین انتخابات حدود 100 عضو داشت که برخی از آنها فقط بازرس داخلی هستند. برخی نیز بازرس صادرات هستند. تعداد شرکت‌های بین‌المللی که فعال باقی مانده‌اند، حدود 25 شرکت است. بسیاری از شرکت‌های خارجی از ایران رفته‌اند و برخی قراردادهای اعطای نمایندگی شرکت‌های خارجی به شرکت‌های ایرانی نیز تمدید نشده است.
با توجه به نقشی که در تاسیس جامعه ممیزی و بازرسی ایران داشتید، لطفا برای خوانندگان ما از سال‌های تاسیس این تشکل بگویید.
جامعه حدود 16 سال پیش شکل گرفت. روند تاسیس آن با فراز و نشیب‌هایی همراه بود. در نخستین جلسه رسمی، جامعه شکل نگرفت چون برای انتخاب هیات موسس براساس تعداد افراد شرکت‌کننده در جلسه عمل شد و شرکت SGS که کارکنان بیشتری داشت، رای بیشتری آورد. ولی بعد از آن اساسنامه‌ای زیرنظر موسسه ملی استاندارد تدوین شد و شرکت یک حق رای داشت. این اساسنامه باعث شد جامعه با مشارکت جدی همه شرکت‌ها تاسیس شود.
در تاسیس و رشد جامعه ممیزی و بازرسی ایران آقایان فرزین انتصاریان و مسلم عباسی نقش موثری داشتند که لازم است از زحمات آنها قدردانی کنم.
مهم‌ترین دستاورد جامعه ممیزی و بازرسی ایران در سال‌های فعالیت آن را چه می‌دانید؟
بهتر شدن کیفیت کالاهای وارداتی به دلیل بازرسی بسیار دقیق محموله‌های وارداتی در مسیرهای مختلف به‌ویژه موادغذایی وارداتی به‌دلیل شیوه‌های بازرسی، کیفیت بسیار بهتری پیدا کردند. فراموش نکنیم غذای سالم، ملت سالم را به وجود می‌آورد.
و حرف پایانی؟
ایران عزیز ما 19 بار در طول تاریخ اشغال شد ولی هنوز مانده است. فشارهای اخیر هم پشت‌سر گذاشته می‌شود و امیدواریم هر چه سریع‌تر به دوران رشد اقتصادی بازگردیم.
