در گفت‌وگو عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولید‌کنندگان خوراک دام کشور مطرح شد
مشکلات واردات و توزیع خوراک دام
به گفته احمد سلحشور شرکت پشتیبانی امور دام کشور هم ۱۰ تا ۱۵ درصد در توزیع نهاده دولتی نقش دارد که نمی‌تواند بازار را تامین کند. وی به وجود آدم‌های خاص و ویژه در بدنه وارد‌کنندگان بخش خصوصی نیز اشاره کرد که حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد واردات بازار را به دست گرفته‌اند و البته از آنها هم حمایت ویژه‌ای می‌شود.
گفت‌وگو با این عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولید‌کنندگان خوراک دام کشور را می‌خوانید.
وضعیت تامین نهاده دامی در کشور چگونه است و چرا این مشکلات به وجود آمده است؟
مشکل تامین ارز از پارسال که تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی به سختی انجام گرفت نمایان شد. البته ما شرایط تحریم را درک می‌کنیم و متوجه سختی‌های تامین ارز هستیم، اما از آنجا که 75 تا 80 درصد ذرت و نیز بیش از 90 درصد دانه‌های روغنی و خیلی از اقلام دیگر وابسته به واردات است، در صورت عدم تخصیص ارز مشکلاتی برای تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان ایجاد می‌شود. بانک مرکزی از مهر سال گذشته ارز را به خوبی تامین نکرد و طی این مدت بخش خصوصی یا با اعتبار ویژه خود یا با ارز آزاد نهاده‌های دامی را وارد کردند و این نهاده‌ها در بنادر جنوبی و شمالی دپو شدند. در بخشی از موارد هم واردات ریلی بوده و برخی افزودنی‌ها هم با کامیون وارد کشور شد. در حال حاضر بیش از 2 میلیون تن نهاده به دلیل عدم اختصاص ارز از سوی بانک مرکزی در گمرکات و بنادر کشور رسوب کرده و ترخیص نمی‌شود.
20 روز پیش توسط چهار نهاد گمرک، بانک مرکزی، وزارت صمت و وزارت جهاد کشاورزی تصمیم‌گیری شد بخش خصوصی 90 درصد نهاده‌های واردشده را با اعتبار خودشان در بازار توزیع کنند و بانک مرکزی طی سه ماه آینده ارز آنها را بپردازد. برخی کالاها هستند که 5 تا 6 ماه رسوب داشته و ترخیص نشده‌اند که البته وجود بوروکراسی‌ها هم در این عدم ترخیص کالا موثر بوده است.مشکل دیگر این است که از اسفند یعنی طی سه ماه گذشته هیچ نهاده‌ای در کارخانه‌ها به جز سبوس یارانه‌ای ندادند. بنابراین کارخانه‌ها نمی‌توانند خوراک تهیه کنند و این نهاده‌ها را به‌طور مستقیم به مرغداران و دامداران دادند و در هیچ جای دنیا چنین روشی وجود ندارد که خوراک را فرآوری‌نشده مستقیم به مرغدار یا دامدار بدهند. این نهاده‌ها باید قبلا در کارخانه‌ها تبدیل به خوراک بشوند که در این حالت خوراک با کیفیتی تهیه می‌شود که ارزش غذایی بالایی دارد و محصولات دامی که تولید می‌شود نیز با کیفیت خواهد بود. کارخانه‌هایی که سرمایه‌گذاری کرده‌اند می‌توانند بهره‌وری بالایی ایجاد کنند و ضریب تبدیل را افزایش دهند و تا حدود زیادی مانع خروج ارز از کشور شوند، اما متاسفانه دولت برای اینکه صدای 50 هزار دامدار و مرغدار بلند نشود، ترجیح می‌دهد به خواسته‌های آنها برسد، در حالی که اگر به 500 کارخانه‌دار رسیدگی کند تا آنها خوراک تهیه کنند اتفاقا صدای 50 هزار دامدار و مرغدار بلند نخواهد شد.
آیا نهاده‌هایی که وارد می‌شود کیفیت لازم را دارند؟ چون خبرهایی بود که این نهاده‌ها بی‌کیفیت و خراب هستند.
خوراک‌ها مشکل‌دار هستند. نهاده‌هایی که شرکت پشتیبانی امور دام وارد می‌کند اصلا کیفیت ندارد چون انبارهای استاندارد ندارد و برخی از این انبارها هوادهی لازم و مناسب هم ندارد و ماندگاری 6 ماهه نهاده در این انبارها باعث می‌شود اگر نهاده‌ای هم بی‌کیفیت نباشد در این انبارها بی‌کیفیت شود. پشتیبانی امور دام کشور هم تنها 10 تا 15 درصد نهاده بازار را توزیع می‌کند و حدود 85 درصد مرغداران مجبور هستند از بازار سیاه تامین کنند.
گفتید در پی شکل‌گیری بازارگاه قیمت نهاده‌ها افزایش یافته و در برخی موارد حتی دو برابر شده است، دلیل آن چیست؟
قیمت سویا دو برابر شده و ذرت هم 20 درصد افزایش یافته است، دلیل آن شاید این است که با راه‌اندازی بازارگاه برای توزیع نهاده‌ها، احساسی در تولید‌کنندگان ایجاد شده که این نهاده‌ها به حد کافی نیست، البته دلایل دیگری هم برای افزایش قیمت در بازارگاه وجود داشت؛ اینکه عرضه و تقاضا هماهنگ نبودند، یعنی میزان عرضه بسیار کم شده بود. از سوی دیگر بانک مرکزی هم که ارز برای ترخیص این کالاها اختصاص نمی‌داد، باعث می‌شد قیمت در داخل افزایش یابد.
سهم واردات دولت و بخش خصوصی چقدر است؟
بخش خصوصی در حال حاضر راحت‌تر از دولت وارد می‌کند و نقش آنها در واردات پررنگ‌تر است. دولت تنها 15 درصد نهاده را توزیع می‌کند و بقیه بر عهده بخش خصوصی است و باید برای تقویت امنیت غذایی کشور از بخش خصوصی حمایت شود.
آیا در بخش خصوصی آدم‌های خاصی هم وجود دارد که بخش زیادی از واردات را انجام دهند.
بله وجود دارند و این یک اشتباه استراتژیک است. ما به جای آنکه از 100 نفر حمایت کنیم از یک نفر حمایت کردیم، که اگر این‌طور نبود آنها می‌توانستند در شرایط تحریم به کمک دولت بیایند، اما اکنون شرایط ویژه است و باید حتی از این‌گونه افراد هم تشکر کرد. از پتانسیل ایشان هم باید استفاده کرد.
چند درصد واردات بخش خصوصی را یک آقای خاص انجام می‌دهد؟
70 تا 80 درصد.
حمایت‌های ویژه‌ای که گفتید از این آدم خاص انجام می‌شود چگونه است؟
در تخصیص ارز، تیک زدن‌ها و امثال آنها این فرد رعایت و حمایت می‌شود و البته امضاهای طلایی هم وجود دارد. این فرد حتی با پول خودش هم وارد نمی‌کند، از سه ماه پیش پول نهاده ذرت را از تولید‌کنندگان می‌گیرد و با پول آنها وارد می‌کند.
آیا دولت حتی اگر پول هم نداشته باشد نمی‌تواند مثل همین آقای خاص پول از تولید‌کننده بگیرد و مثل ایشان وارد کند؟
احتمالا نمی‌تواند یا نمی‌خواهد انجام دهد.
اختصاص ارز دولتی چه میزان در تامین نهاده و قیمت آن در بازار موثر بوده است.
امروز ارز دولتی یک مفسده است و باید برداشته شود. گرچه می‌دانیم مثل بنزین اگر یارانه آن برداشته شود گران خواهد شد، اما دولت باید فکری کند. بارها گفته‌ایم که می‌توان آن را به‌صورت کارت اعتباری در اختیار مصرف‌کننده نهایی برای خرید کالاهای اساسی بدهند. در این حالت بسیاری از فسادها برداشته خواهد شد. البته انصافا این را هم بگویم بسیاری از وارد‌کنندگان خوراک دام واقعا با مشکلات زیادی این محصولات را در شرایط تحریم می‌آورند؛ مثلا 17 تا 20 درصد فقط هزینه انتقال پول می‌دهند. بعضی مواقع محصول آنها 6 ماه روی دریا است و هزینه دموراژ می‌پردازند. اما واقعیت این است که آن طور که فکر می‌شود یارانه ارز 4200 تومان سر سفره مردم نمی‌آید.
دلالی و واسطه گری تا چه اندازه در بالا رفتن قیمت نهاده‌های دامی نقش داشته است؟
واقعیت این است که دلالی و واسطه‌گری لازم است و در همه دنیا به آن هویت داده و پذیرفته‌اند، حتی پروانه هم صادر می‌کنند، اما متاسفانه در کشور ما کاملا بی‌نظم است و به این دلال‌ها هویت داده‌اند و بی‌نظمی در حوزه واسطه‌گری و دلالی در ایران قیمت‌ها را بالا می‌برد. از آنجا که بانک‌ها هم به تولید‌کنندگان وام نمی‌دهند و آنها هم پول برای تامین نهاده ندارند در بیشتر مواقع تولید‌کنندگان به دام دلال‌ها می‌افتند و چاره‌ای ندارند جز آنکه از آنها کمک بگیرند.
این دلال‌ها چقدر در بالا بردن قیمت نهاده‌ها نقش دارند؟
نقش آنها 15 تا 20 درصد است، اما شده که حتی برخی از مرغداران نیز نهاده سهمیه‌ای یا دولتی خود را نیز در بازار بفروشند.
مگر آنها تولید‌کننده نیستند و نیاز به این نهاده‌ها ندارند؟
چرا، شاید آنها کمتر از یک درصد باشند و از کارخانه‌ها دریافت می‌کنند.
پس آنها در حقیقت افراد ویژه رانت‌خواری هستند که نهاده دولتی را به قیمت آزاد می‌فروشند و برای خودشان نیز تامین می‌کنند.
بله همین طور است.
ماجرای ذرت‌های آلوده به کجا رسید؟ بالاخره این ذرت‌ها وارد کشور شد؟
- سازمان استاندارد و سازمان دامپزشکی کشور گفته‌اند باید از کشور خارج شود، اما واقعیت این است که بسیاری از کالاها را ما خودمان در داخل خراب می‌کنیم. انبارهای مناسب نداریم و استاندارد نیستند و باید زیرساخت‌های مناسب برای انبارداری و ذخیره فراهم شود. برخی از این کالاهای فاسد قابل استفاده نیستند و باید معدوم شوند اما برخی را می‌توان با افزودنی‌ها و استریلیزه کردن دوباره به چرخه مصرف آورد.
منبع: خبرگزاری فارس
