نسخه جدید نجات دریاچه ارومیه

دنیای اقتصاد، ارومیه، امیررضا علیار: نزدیک به دو دهه است که دریاچه ارومیه به‌عنوان دومین دریاچه شور دنیا وضعیت بحرانی را سپری می‌کند و طرح‌های احیا نیز تاکنون نتوانسته وضعیت آن را تغییر دهد به طوری که مسوولان را به تجویز نسخه انتقال آب از کشورهای همسایه وادار کرده است.

مسوولان موضوع انتقال آب دریاچه وان به دریاچه ارومیه را یک طرح در حال بررسی می‌دانند اما انتشار خبر درخواست ایران از ترکیه برای انتقال آب دریاچه وان در رسانه‌های ترکیه از جدی‌تر بودن این طرح حکایت دارد.

در خصوص احیای دریاچه ارومیه از سال‌های گذشته گزینه‌های زیادی مطرح‌شده، برخی از کارشناسان معتقدند احیای دریاچه ارومیه امکان‌پذیر نیست اما در مقابل کارشناسان دیگری اعتقاد دارند دریاچه ارومیه می‌تواند و باید احیا شود.

این در حالی است که امروز دریاچه ارومیه بیش از ۹۵ درصد از وسعت خود را از دست داده و حجم و غلظت بالای نمک در آن تبخیر آب را افزایش می‌دهد. با این شرایط انتقال آب از کشورهای همسایه چقدر می‌تواند تن تشنه این دریاچه را سیراب کند.

دریاچه وان با ۱۲۰ کیلومتر طول، ۸۰ کیلومتر پهنا و عمق میانگین ۱۷۱ متری (ژرف‌ترین بخش آن ۴۵۱ متر است) و مساحت ۷۵۵/ ۳ کیلومتر مربعی بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ترکیه لقب دارد.

فاصله طولی دو دریاچه ارومیه و وان که روزهایی کاملا متفاوت را سپری می‌کنند،

۱۷۰ کیلومتر است، در نظر گرفتن این فاصله کم به‌اضافه شرایط مطلوب فعلی وان ترکیه سبب شده متولیان احیای دریاچه ارومیه انگشت روی طرحی بگذارند که مخالفان و موافقان زیادی دارد اما باید منتظر ماند و دید دریاچه ارومیه با نسخه جدید نجات می‌یابد یا نه؟

انتقال آب از گرجستان و ارمنستان از دیگر گزینه‌هایی است که از سوی برخی نمایندگان مجلس برای احیای دریاچه ارومیه مطرح می‌شود، گزینه‌هایی که بین خود همین نمایندگان مجلس مخالفانی دارد.

بررسی انتقال آب از وان در سه بعد

نماینده مجری طرح احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی در خصوص انتقال آب از وان به دریاچه ارومیه گفت: عملی شدن این طرح مخالفان و موافقان متعددی دارد، این در حالی است که این طرح یکی از ده‌ها طرحی است که از قبل مطرح بود و در این موقعیت زمانی به‌دلیل امکان‌پذیر بودن در حال بررسی است.

هادی بهادری با بیان اینکه این طرح از سه بعد اجرایی، سیاسی و زیست‌محیطی در حال بررسی است، اظهار کرد: مهم‌ترین بعد بررسی این طرح ابعاد زیست‌محیطی آن است که این موضوع در حال مطالعه بوده و در صورت نتایج مثبت این مطالعات، سایر مباحث طرح بررسی خواهد شد.

وی با تاکید بر ضرورت مشارکت همگانی در بحث احیای دریاچه ارومیه گفت: دریاچه ارومیه ‌اکنون بیش از ۹۵ درصد از وسعت خود را ازدست‌داده و روزهای بحرانی را سپری می‌کند بنابراین ستاد احیای دریاچه ارومیه هر طرحی که بتواند موجب نجات این تالاب بین‌المللی شود را بررسی و مطالعه می‌کند که انتقال آب از وان یکی از این طرح‌ها است.

بهادری درباره مسائل زیست‌محیطی این طرح گفت: آب دریاچه وان دارای PH ۱۰ بوده درحالی که PH دریاچه ارومیه هفت است، بحث دیگر اینکه آب دریاچه وان ۲۴ گرم در لیتر املاح دارد و اگر بخواهیم ۱۰ میلیارد مترمکعب آب از وان به دریاچه ارومیه منتقل کنیم حجم بسیار بالایی املاح باید منتقل شود که این موضوع به همراه سایر مسائل زیست‌محیطی در حال بررسی است.

نماینده مجری طرح احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی با اشاره به اینکه در صورت نتایج مثبت مطالعات زیست‌محیطی انتقال آب از وان به دریاچه ارومیه مشکلی در ابعاد اجرایی و سیاسی نخواهد داشت، افزود: ارتفاع دریاچه وان ترکیه ۳۵۰ متر بالاتر از دریاچه ارومیه است به این دلیل انتقال آب هزینه چندانی نخواهد داشت.

انتقال 10 میلیارد مترمکعب آب از وان

بهادری اعتبار پیش‌بینی‌شده برای اجرای این طرح را یک میلیارد دلار اعلام کرد و گفت: دریاچه وان ۷۰۰ میلیارد مترمکعب آب دارد که اگر ۱۰ میلیارد مترمکعب آن به دریاچه ارومیه منتقل شود امید به احیای این تالاب ارزشمند بیشتر شده و با انتقال هر یک میلیارد مترمکعب آب ۲۷ سانتیمتر آب دریاچه ارومیه بالا می‌آید.

وی با اشاره به نزدیکی دو دریاچه وان و ارومیه به یکدیگر و ارتفاع بالای وان نسبت به دریاچه ارومیه این طرح را عملی و منطقی دانست و گفت: باید منتظر نتایج مطالعات زیست‌محیطی بود. بهادری درباره انتقال آب از گرجستان به دریاچه ارومیه نیز گفت: انتقال آب از گرجستان به دریاچه ارومیه به‌هیچ‌وجه منطقی نیست.

درعین‌حال دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز با حمایت از طرح انتقال آب از وان به دریاچه ارومیه گفت: با توجه به اینکه ارتفاع دریاچه وان ترکیه ۳۵۰ متر از دریاچه ارومیه بالاتر است، انتقال آب از این کشور هزینه چندانی ندارد، البته این طرح فعلا در حد مطالعات بوده و درصورتی‌که مطالعات زیست‌محیطی، شیمیایی و بیولوژی آن مثبت باشد انتقال انجام می‌شود.

عیسی کلانتری به هزینه انتقال آب اشاره و اظهار کرد: انتقال آب از وان به ارومیه هزینه چندانی ندارد چون دریاچه وان، ۳۵۰ متر از دریاچه ارومیه بالاتر است.

کلانتری تاکید کرد: از این رو پس از مطالعه در مورد اینکه آیا ساختار آب دریاچه وان ترکیه و دریاچه ارومیه با یکدیگر همخوانی دارد یا نه؟ که این نیز، سه تا چهار ماه به طول می‌انجامد، مذاکرات فنی و سیاسی بین دو کشور انجام می‌شود.

مخالف شدید انتقال آب از وان هستم

نادر قاضی‌پور، نماینده ارومیه در مجلس از مخالفان شدید طرح انتقال آب از وان به دریاچه ارومیه است.

وی معتقد است: انتقال آب از ترکیه تنها سود اقتصادی برای کشور همسایه به دنبال داشته و آبی از وان به دریاچه ارومیه منتقل نمی‌شود.

قاضی پور با بیان اینکه ترکیه به ایران بدهکار است، افزود: ترکیه می‌خواهد با این طرح هزینه‌های توسعه و آبادانی مناطق مرزی کشور خود را با پولی که به ایران بدهکار است جبران و تامین کند.

وی انتقال آب از کشورهای همسایه برای احیای دریاچه ارومیه را طرح‌هایی غیرعملی دانست و خواستار مدیریت منابع آبی داخل کشور و احیای آن از طریق همین منابع و آب‌های مرزی شد.

حال با این اختلاف نظرهای مسوولان و نمایندگان مجلس، باید منتظر ماند و دید آیا با تجویز نسخه جدید نجات دریاچه ارومیه، وان می‌تواند دومین دریاچه شور دنیا را سیراب کند؟