انقراض آرتمیای دریاچه ارومیه

دنیای اقتصاد، ارومیه، بهاره پورعلی: کاهش ذخایر آرتمیا و آرتمیاهای تلف شده روی توده‌های نمک به جا مانده از خشکی دریاچه ارومیه تهدیدی برای ادامه حیات تنها موجود دومین دریاچه شور دنیا شده و از سه سال گذشته دیگر آرتمیایی مشاهده نشده است. خشکسالی‌های دهه اخیر در منطقه و تبخیر بسیار بالا به همراه گرمای بیش از حد، کاهش آب ورودی دریاچه ارومیه سبب شده است که غلظت نمک به بالای ۴۰۰ گرم بر لیتر برسد و شرایط مطلوب برای ادامه حیات آرتمیا ارومیانا از بین برود.

این روزها در کنار هزاران مشکل متعدد ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه و از بین رفتن افزون بر ۹۰ درصد مساحت این تالاب، آرتمیا ارومیانا تنها موجود زنده آن نیز از بین رفته تا بحران به نقطه اوج برسد.

خشکسالی حاکم بر دریاچه ارومیه، تبخیر بالای آب، تغییر وضعیت زیستی دریاچه، مدیریت ناصحیح در استفاده از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی، احداث سدها به همراه دخالت عوامل انسانی از اهم دلایل به خطر افتادن حیات دریاچه ارومیه و تنها موجود زنده آن آرتمیا به شمار می‌رود.

معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی در این باره گفت: از سه تا چهار سال گذشته آرتمیا تنها موجود زنده دریاچه ارومیه در این تالاب مشاهده نشده و تقریبا آرتمیا از بین رفته است.

هادی بهادری با بیان اینکه از سال ۱۳۹۱ تاکنون هیچ آرتمیایی در دریاچه ارومیه مشاهده نشده است، اظهار کرد: غلظت بالای نمک دریاچه ارومیه هم‌اکنون به بالای ۴۰۰ گرم بر لیتر و به حالت فوق اشباع رسیده و این امر حیات آرتمیا را با مشکل اساسی مواجه کرده است. وی ادامه داد: آرتمیا تنها موجود زنده دریاچه ارومیه از خانواده سخت‌پوستان است که می‌تواند در آب غلیظ و شور زندگی و از جلبک‌های موجود دریاچه تغذیه کند اما هم‌اکنون وضعیت دریاچه ارومیه در حدی از بحران قرار گرفته که دیگر آرتمیا قادر به زیست نیست.

بهادری در خصوص احیای آرتمیا به عنوان تنها موجود زنده دریاچه ارومیه گفت: باید اول دریاچه ارومیه احیا و به شرایط نرمال برسد که بتوان آرتمیا را نیز احیا کرد. معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی با اشاره به هدررفت منابع آبی در استان عنوان کرد: آذربایجان‌غربی به اندازه کافی آب دارد و مشکل تنها در بخش مدیریت آن است که بخشی از این مدیریت به دستگاه‌های اجرایی استان و بخش دیگر به مردم مربوط می‌شود. بهادری تصریح کرد: مردم هنوز باور نکرده‌اند که این دریاچه به دست عوامل انسانی خشکیده و باید به دست خودشان نیز احیا شود و تا به این باور نرسند کاری پیش نمی‌رود. رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور نیز در نشست احیای دریاچه ارومیه درخصوص آخرین وضعیت آرتمیا ارومیانا گفت: از سه تا چهار سال گذشته آرتمیای زنده در دریاچه ارومیه مشاهده نشده و هم‌اکنون این موجود به صورت فعال در این تالاب وجود ندارد. یوسفعلی اسدپور ادامه داد: مرکز تحقیقات آرتمیا، پژوهش‌های خود را به صورت کشوری انجام می‌دهد و به سبب توسعه صنعت آبزی‌ پروری هر اقدامی که نیاز باشد روی آرتمیای دریاچه ارومیه انجام می‌شود. رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور یادآور شد: از سال ۱۹۹۰ مطالعات در رابطه با آرتمیای دریاچه ارومیه شروع شده و علاوه‌بر آن با ایجاد ارتباطات بین‌المللی با دانشگاه‌ها به تحقیق پرداخته شده است.

اسدپور با اشاره به اینکه تمامی امکانات مطالعاتی و تحقیقاتی به جز هیدرولوژی در این مرکز تحقیقات فراهم است، گفت: در ۱۰ بخش تخصصی اعم از لحظه‌های تکثیر و پرورش، اکولوژی، ارزیابی ذخایر، هیدروشیمی، بیوتکنولوژی، تولید و تکثیر و پرورش آرتمیا و سایر آبزیان روی دریاچه ارومیه و آرتمیای ایران کار می‌کنیم.

این جاندار شاخص‌ترین موجود زنده دریاچه است که غذای اصلی پرندگان را تشکیل می‌دهد و بیشترین منبع غذایی برای ماهیان خاویاری است.

این جاندار با شرایط آب شور دریاچه ارومیه سازگاری پیدا کرده است و هم می‌تواند زنده‌زایی و هم تخم‌گذاری کند البته در شرایطی که استرس محیطی نباشد این جاندار زنده‌زایی می‌کند. آرتمیا ارومیانا یکی از هفت گونه شناخته شده آرتمیای دو جنسی در جهان است، ارزش غذایی آن در حد مطلوب است و دارای بیش از ۵۲درصد پروتئین و چهار درصد چربی است و ترکیب و میزان اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب آن در حدی است که نیازهای آبزیان آب‌های شیرین را به‌طور کامل برآورده می‌سازد.

از آن می‌توان مستقیما یا پس از منجمدکردن یا خشک کردن به عنوان یک خوراک پروتئینی مغذی برای پرورش انواع ماهیان، میگوها و خرچنگ‌های آب شیرین استفاده کرد یا می‌توان پس از غنی‌سازی برای پرورش ماهیان و میگو‌های آب شور به‌کار برد.

تخم آرتمیا را در هر زمان که لازم باشد طی ۲۴ساعت می‌توان به لارو تبدیل کرد و به عنوان غذایی زنده در اختیار لارو ماهی و میگو قرار داد.