کشاورزی در اراضی بالادست دریاچه ارومیه به مدت سه سال متوقف می‌شود
«کاشت ممنوع» برای نجات دریاچه ارومیه
دنیای‌اقتصاد، ارومیه، بهاره پورعلی: پس از کش و قوس‌های فراوان و مانورهای خبری متعدد در خصوص طرح‌های مصوب دولت یازدهم برای احیای دریاچه ارومیه که هم‌اکنون در وضعیت بسیار بحرانی به سر می‌برد یکی از مصوبات با عنوان طرح نکاشت یا «کاشت ممنوع» برای نجات این تالاب قرار است وارد فاز اجرایی شود. طرح عدم کشت موقت در اراضی زراعی شبکه آبیاری زرینهرود که از مصوبه‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه است اخیرا با حضور نماینده مجری ستاد و دبیر کمیته راهبری و سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه و جمعی از مدیران و مسوولان استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی مورد بررسی قرار گرفته و در خصوص چگونگی اجرا و تخصیص و توزیع اعتبارات اجرایی این طرح بحث و تبادل نظر شد. طرح نکاشت یا کاشت ممنوع قرار است در ۵۰ هزار هکتار از اراضی زراعی در بخش زرینهرود به اجاره دولت درآید و خسارتی که از نکاشتن محصول متوجه صاحبان اراضی می‌شود به آنان داده شود تا آب این بخش به دریاچه ارومیه برسد.
اعتبار در نظر گرفته شده برای طرح نکاشت ۲هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال است که دولت آن را تامین می‌کند، این طرح سه ساله و موقتی است اما میزان مبلغ خسارت افرادی که زمین‌های زراعی خود را نمی‌کارند فعلا یکساله پرداخت می‌شود.
طرح نکاشت جزو ۲۶ مصوبه ستاد احیای دریاچه ارومیه است که اجرای آن در زمان کشت پاییزه یعنی از آبان ماه آغاز می‌شود، مجری این طرح استانداری‌های آذربایجان غربی و شرقی است و ستاد احیای دریاچه ارومیه بر آن نظارت دارد.
احیا نیازمند همکاری کشاورزان و مردم
استاندار آذربایجان غربی در نشست بررسی راهکارهای اجرای طرح نکاشت اظهار کرد: دریاچه ارومیه باید احیا شود و این برنامه استراتژیک دولت یازدهم و مورد تاکید ویژه ریاست‌جمهور است البته در کنار اجرای برنامه‌های نجات‌بخش دریاچه باید مشکلات احتمالی نیز بررسی و اقدامات لازم برای حل آنها انجام شود.
قربانعلی سعادت با تاکید بر لزوم اطلاع‌رسانی و توجیه به موقع کشاورزان برای مشارکت بهتر در اجرای برنامه‌های احیای دریاچه ارومیه افزود: اجرای طرح نکاشت در اراضی زراعی شهرستان‌های میاندوآب، بناب و ملکان در راستای احیای دریاچه ارومیه که راهبرد دولت تدبیر و امید است نیازمند مدیریت جهادی، جلب مشارکت مردم به‌ویژه کشاورزان و لحاظ کردن تمام ضوابط و جوانب اجتماعی، فنی و اجرایی است. وی در ادامه با اشاره به پاسخگو نبودن کشاورزی سنتی در قبال اشتغال و معیشت مردم افزود: باید در سه سال مدت اجرای برنامه‌های تثبیت وضعیت دریاچه ارومیه، نسبت به تغییر الگوی کشت، اجرای طرح‌های مکانیزاسیون کشاورزی و آبیاری نوین در اراضی زراعی تحت پوشش طرح اقدام شود. استاندار آذربایجان غربی ادامه داد: در نتیجه بحرانی که برای دریاچه ارومیه و در پی آن مسائل و مشکلاتی که پیش آمده باید به فکر راه حل و پیدا کردن راهکار بود و به این منظور باید در کنار کشاورزان باشیم و کمک کنیم تا کشاورزان دچار خسارت و آسیب نشوند.
اختصاص ۲۵۰۰ میلیارد ریال برای طرح
سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز در این نشست به تشریح مصوبه هیات دولت و اختصاص ۲۵۰۰ میلیارد ریال برای اجرای طرح نکاشت در ۴۵ هزار هکتار از اراضی زراعی آذربایجان غربی و ۳۷ هزار هکتار از اراضی آذربایجان شرقی و وظایف دستگاه‌های اجرایی در این خصوص پرداخت.
داوود رضا عرب بر تشکیل کمیته‌هایی در حوزه‌های آب و کشاورزی به‌صورت متمرکز برای بررسی مسائل و تصمیم‌گیری در خصوص مسائل و مشکلات پیش رو تاکید و اظهار کرد: کاهش آب تخصیص یافته در حوزه کشاورزی و همچنین محدودیت کاشت در این استان در واقع به نفع خود کشاورزان بوده، چراکه با روند ایجاد شده در ارتباط با خشکی دریاچه ارومیه اگر یک کار اساسی در خصوص احیای دریاچه ارومیه صورت نگیرد سبب نابودی تمام زمین‌های کشاورزی این استان می‌شود. وی ادامه داد: کنترل و کاهش مصرف آب حوزه کشاورزی در آذربایجان غربی توسط مسوولان ذیربط هرچه سریع‌تر صورت گیرد و تامین منابع مالی در خصوص اجاره زمین‌های کشاورزی کشاورزان به عهده دولت تدبیر و امید است. عرب تهیه برنامه اطلاع‌رسانی و آموزش و جلب مشارکت زارعین محلی برای پذیرش و همکاری در اجرای طرح، تهیه برنامه آگاهی‌رسانی به مسوولان محلی و نمایندگان مجلس و منطقه و جلب مشارکت آنان، هماهنگی و برآورد خسارت زارعین ناشی از محدودیت موقت کشت آبی و تعیین پرداخت خسارت به زارعین را از جمله وظایف حوزه استانداری دو استان برشمرد.
ساماندهی مصرف آب در اراضی کشاورزی اصلی‌ترین گزینه
نماینده مجری طرح احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی نیز در نشستی جداگانه به‌منظور بررسی راهکارهای ستاد احیای دریاچه ارومیه در سال۹۳، ساماندهی مصرف آب در اراضی کشاورزی را اصلی‌ترین گزینه‌های عملی برای جلوگیری از خشکی دریاچه در کوتاه‌مدت دانست.
هادی بهادری با بیان اینکه متاسفانه به‌دلیل فرهنگ غلط مصرف گرایی در جامعه میزان مصرف آب به‌خصوص در بخش کشاورزی بسیار بالا بوده به‌طوری که نسبت به کشورهای پرآب در جهان آب بسیار بیشتری را صرف تولید محصول می‌کنیم، افزود: بحران دریاچه ارومیه یکی از موضوعات مهم ملِی و منطقه‌ای است و احیای آن مهمترین مطالبه مردم استان از مجموعه مسوولان و مدیران در دولت است. نماینده مجری طرح احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی ادامه داد: آنچه که معلوم است باید در بخش کشاورزی تغییرات و تحول بزرگی انجام گیرد و در برنامه‌ای زمانبندی شده بتوانیم شاهد تحول بزرگی در حوزه کشاورزی و مصرف آب در استان باشیم.
معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی با اشاره به تشکیل شورای استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در استان‌های مجاور دریاچه ارومیه اظهار کرد: برای اجرای پروژه‌های مصوب ستاد احیای دریاچه ارومیه کمیته‌های پنجگانه‌ای تشکیل شده است که روند اجرای طرح‌ها را پیگیری خواهند کرد. وی با بیان اینکه اگر لایه‌های خاک روی بستر دریاچه بنشیند دیگر احیا نمی‌شود، گفت: طی سه‌سال آینده باید مانع خشکی کامل دریاچه شویم و این امر با مدیریت کشت در حوضه زرینه رود امکان‌پذیر است.
مصرف سالانه ۶/۱ میلیارد مترمکعب بیش از برنامه‌ریزی‌ها
مسعود تجریشی، دبیر علمی ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه نیز در این نشست گفت: تراز دریاچه ارومیه در اوایل شهریور سال گذشته ۵/۲ میلیارد مترمکعب بود که امسال این تراز به ۸/۱ میلیارد مترمکعب رسیده است. وی افزود: حداقل نیاز آبی دریاچه ارومیه برای احیای سطح اکولوژیک بدون احتساب تلفات و تبخیر ۱۲ میلیارد مترمکعب است. وی ادامه داد: این میزان نیاز آبی طی برنامه‌ریزی‌های انجام شده از محل طرح انتقال آب از رودخانه زاب، رودخانه ارس و آب‌های نامتعارف و پساب‌ها در سال‌های آینده تامین می‌شود.
تجریشی اظهار کرد: در سه سال آینده باید کاشت در زیرحوضه دریاچه ارومیه را محدود و هرگونه بهره‌برداری از آب ممنوع کنیم و علاوه‌بر آن، آب را از کشاورزان در این زیرحوضه بخریم تا بتوانیم سالانه حداقل ۵۱۰ میلیون متر مکعب آب را وارد دریاچه بکنیم.
محدودیت کاشت تا سه سال آینده
رئیس جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز در این نشست درخصوص اجرای طرح نکاشت با بیان اینکه محدودیت کاشت تا سه سال آینده در آذربایجان غربی برای کمک به احیای دریاچه ارومیه اجرا می‌شود عنوان کرد: بنا بر مصوبات صورت‌گرفته در هیات دولت در تاریخ ۲۳ شهریورماه امسال مقرر شده که از کشت زمین‌های زراعی در اطراف زرینهرود جلوگیری شود.
اسماعیل کریمزاده ادامه داد: با انجام عدم کاشت در این حوزه حدود صد در صد از زمین‌های کشاورزی شهرستان میاندوآب را دربر گرفته و این موضوع در سه سال آینده انجام می‌گیرد.
وی ادامه داد: بنا بر برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در ستاد احیای دریاچه ارومیه باید ۴۰ درصد از آب مصرفی در حوزه کشاورزی آذربایجان غربی صرفه‌جویی شود. کریمزاده تاکید کرد: تحقق این امر تنها منوط به یک دستگاه نبوده و نیازمند تمام دستگاه‌ها، اصحاب رسانه، ائمه جمعه و فرمانداران شهرستان‌های این استان است.
وی در پایان عنوان کرد: تا ۲۰ روزه آینده آمار دقیقی از زمین‌های زراعی که دارای سند زراعی بوده، مشخص شده و زمین‌های کشاورزی که دارای سند بوده و در اطراف زرینهرود قرار گرفته شدند به صورت اجاره در اختیار دولت قرار می‌گیرد.
دریاچه ارومیه در حال حاضر کمتر از یک میلیارد مترمکعب آب دارد؛ درحالی‌که در تراز اکولوژیک باید ۱۴ میلیارد مترمکعب آب داشته باشد.
خشکی دریاچه ارومیه تاکنون خسارت‌های زیادی را در منطقه بر جای گذاشته که از بین رفتن آرتمیا تنها موجود زنده این دریاچه، به خطر افتادن زندگی حیات وحش جزایر آن، کاهش تنوع جمعیت جانوری حوزه دریاچه، وزش بادهای نمکی، شوری منابع آب زیرزمینی و... ازجمله آنها است.
ارسال نظر