دنیای اقتصاد - اهواز - محمد علاف‌پور: کشور ما یکی از بزرگ‏ترین تولیدکنندگان نفت در جهان است و از این نظر جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. با وجود این استخراج مواد نفتی که نمایه‌ای از ثروت و قدرت اقتصادی کشورها محسوب می‌شود، در کنار تمامی مزیت‌ها می‏تواند آلودگی‏های زیست‏محیطی را نیز به همراه داشته باشد.
توجه به پیامدهای زیست محیطی ناشی از عملیات حفاری، استخراج و بهره‌برداری از مخازن نفت و گاز و اندیشیدن تمهیدات لازم در زمینه آنها از اهمیتی خاص برخوردار است و انجام اقداماتی ویژه را می‌طلبد که در این میان نقش شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده نفت کشور را می‌توان بسیار برجسته دانست.
با توجه به اهمیت موضوع، برخی مدیران ارشد شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب با تشریح و بیان گزارشی از مهم‌ترین فعالیت‌های زیست محیطی و جنبه‌های مختلف صنعت سبز، به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی در برنامه‌های توسعه‌ای و پروژه‌های اجرایی این شرکت پرداختند.
منوچهر داودی، معاون حفاری مدیر فنی شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب گفت: سیستم بازیافت پسماند حفاری (Waste Management) برای نخستین بار در کشور و به منظور رفع آلودگی زیست محیطی میادین نفتی، روی دستگاه‌های حفاری در شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب نصب و راه‌اندازی شد. این سیستم که به عنوان نخستین مجموعه کنترل جامدات و مدیریت پسماند حفاری در کشور، محسوب می‌شد با هدف کاهش هزینه‌های مواد و سیالات حفاری و جلوگیری از ورود هرگونه آلاینده شیمیایی ناشی از حفاری به محیط زیست برنامه‌ریزی شده است.
وی توضیح داد: در فرآیند عملیاتی این سیستم، کنده‌های حفاری که به وسیله دستگاه‌های کنترل جامدات جدا می‌شود تمام خواص آنها بررسی و آزمایش شده و پس از عملیات بهسازی به صورت جامد و تثبیت شده به محل مخصوص حمل و به طور استاندارد دفن می‌شود؛ به گونه‌ای که این روش مورد تایید کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست نیز قرار گرفته است.
معاون حفاری مدیر فنی شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب افزود: با نصب این تجهیزات و فرآیند عملیاتی مناسب آن، هیچ گونه پسماند و ضایعات حفاری در محیط پراکنده نمی‌شود، بلکه ضایعات جمع‌آوری، بهسازی و درمان و به صورت کاملا ایمن و با رعایت استانداردهای زیست محیطی مجددا استفاده یا دفن می‌شود.

طرح آماک
رامین حاتمی، مدیر تولید شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، با اشاره به طرح جمع‌آوری گازهای همراه نفت لایه بنگستان میدان‌های آب تیمور، منصوری، مارون، اهواز و کوپال، موسوم به طرح «آماک»، از آن به عنوان بزرگ‌ترین طرح زیست محیطی کشور در حوزه نفت وگاز نام برد و گفت: با توجه به اینکه گازهای همراه نفت لایه بنگستان حاوی حدود ۵/۲ درصد سولفید هیدروژن است و سوزاندن آنها باعث انتشار ترکیبات سمی و تخریب محیط زیست می‌شود، جمع‌آوری آنها امری اجتناب‌ناپذیر است.

اهمیت طرح آماک
مدیر تولید شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در تشریح بیشتر جزئیات و اهمیت این طرح اظهار کرد: فرآیند پروژه به این صورت است که باتوجه به اینکه گازهای همراه نفت لایه بنگستان به سبب دارا بودن گاز هیدروژن سولفوره قابل استفاده نیستند و در مشعل‌های واحدهای بهره‌برداری مذکور می‌سوزند، در چارچوب طرح آماک در کنار هریک از ایستگاه‌های بهره‌برداری یک ایستگاه تقویت فشار برای گازهای همراه احداث شده تا گازها را پس از جمع‌آوری، تراکم و نم‏زدایی از طریق شبکه خطوط لوله به پالایشگاه شیرین سازی پروژه منتقل و توسط حلال دی اتانول آمین، گوگردزدایی و به گاز شیرین تبدیل شود.

جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه نفت
مدیر تولید شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در ادامه با بیان اینکه این شرکت به منظور کاهش گازهای سوزانده شده، تامین بخشی از گازهای مورد نیاز برای تزریق در میادین نفتی و همچنین حفظ محیط زیست، طرح جلوگیری از سوزاندن گاز‌های همراه نفت یا طرح No Flaring را در دست اجرا دارد، از جمله پروژه‌های در دست اجرای این طرح را پروژه‌های جمع‌آوری، انتقال و تزریق گازهای همراه بنگستان لب سفید، هفتکل و هفت شهیدان در حوزه عملیاتی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجد سلیمان در شمال خوزستان، عنوان کرد.

جمع‌آوری گازهای همراه نفت قلعه نار
مدیر تولید شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب با اشاره به پروژه جمع‌آوری گازهای همراه نفت قلعه نار، در تشریح آن گفت: در این پروژه تسهیلات جمع‌آوری گازهای همراه واحد بهره‌برداری قلعه نار برای تزریق در سازند آسماری مخزن قلعه نار و جلوگیری از سوزاندن آنها احداث می‌شود. با اجرای این طرح روزانه از سوزانده شدن 11 میلیون فوت مکعب گازهای همراه نفت جلوگیری خواهد شد. گازهای جمع‌آوری شده به منظور افزایش برداشت نفت و حفظ فشار مخزن پس از انتقال از طریق خطوط لوله به ایستگاه تقویت فشار، توسط یک خط لوله به مخزن قلعه نار تزریق خواهد شد.

جمع‌آوری و تزریق گازهای همراه
میدان نفتی نرگسی
حاتمی همچنین اجرای طرح جمع‌آوری و تزریق گازهای همراه میدان نفتی نرگسی را در جهت برنامه‌های تولید صیانتی شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب عنوان کرد و گفت: بر اساس آن ضمن حفاظت از محیط زیست از طریق جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه نفت، کاهش طبیعی فشار مخزن از طریق تزریق گازهای جمع‌آوری شده، به صورت همزمان محقق می‌شود. در طرح جمع‌آوری و تزریق گازهای همراه میدان نفتی نرگسی نیز هدف، جمع‌آوری و فشار افزایی گازهای همراه نفت واحد بهره‌برداری نرگسی واقع در محدوده عملیاتی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز گچساران، به میزان حدود ۱۹ میلیون فوت مکعب در روز برای تزریق در مخزن نرگسی بوده است.

جمع‌آوری گازهای همراه رامشیر
مدیر تولید شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب با اشاره به اجرا و راه‌اندازی طرح جمع‌آوری گازهای همراه رامشیر، با هدف جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه حاصل از فرآورش نفت در واحد بهره‌برداری شماره یک این شهرستان گفت: با اجرای این طرح که عملیات اجرایی آن در سال 1380 آغاز شد، گازهای مراحل دو، سه و چهار واحد بهره‌برداری به میزان 4 میلیون و 170 هزار فوت مکعب جمع‌آوری و از طریق خط لوله 10 اینچی به طول 22 کیلومتر به کارخانه گاز و گاز مایع 300 ارسال می‌شود.

جمع‌آوری و انتقال گازهای همراه بینک
وی در ادامه به اجرا و راه‌اندازی طرح جمع‌آوری گازهای همراه واحد بهره‌برداری بینک و جلوگیری از سوزاندن گاز به میزان ۱۳ میلیون فوت مکعب در روز و انتقال آن به کارخانه گاز و گاز مایع ۱۳۰۰ اجرا، از حدود ۹ سال پیش اشاره کرد و گفت: میدان نفتی بینک در شمال غربی شهرستان گناوه و در ساحل خلیج فارس قرار دارد. در این طرح یک ایستگاه تقویت فشار گاز احداث شده است که ابتدا گازهای حاصل ‌از فرآورش مراحل مختلف در واحد بهره‌برداری نفت بینک را جمع‌آوری و از طریق یک خط لوله به محل ایستگاه تقویت فشار گاز منتقل و پس از همراه‌شدن با گازهای مراحل اول، به ‌وسیله یک خط لوله ۱۸ اینچ زیرزمینی به طول تقریبی ۵۰ کیلومتر، به‌عنوان تامین ‌کننده بخشی از خوراک کارخانه گاز و گاز مایع به NGL ۱۳۰۰ سیاهمکان ارسال می‌شود.

بیابان زدایی، مالچ پاشی
و مقابله با ریزگردها
رامین هوشیار رییس ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، از جمله مهم‌ترین فعالیت‌های زیست محیطی واحد متبوعش را بیابان زدایی، مالچ پاشی و مقابله با ریزگردها عنوان کرد و افزود: شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب به عنوان بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده نفت ایران در کنار فعالیت اصلی خود که راهبری تولید و فرآورش از میدان‌های هیدروکربوری در گستره‌ای به وسعت تقریبی 400 هزار کیلومتر مربع در جنوب غرب کشور است، اقدامات قابل توجهی در خصوص بیابان زدایی در گستره عملیاتی خود به عمل آورده است. از جمله این اقدامات نهال کاری و مالچ پاشی عرصه‌های طبیعی مشرف به تاسیسات صنعتی است که به طور منسجم از سال 1379 آغاز شده است.
رییس ایمنی، بهداشت و محیط زیست شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب اجرای طرح بزرگ 200 هزار هکتار بیابان زدایی خوزستان را که توسط وزارت نفت تامین مالی می‌شود، نقطه عطفی در تاریخ فعالیت‌های زیست محیطی دانست و ادامه داد: این پروژه بزرگ‌ترین پروژه زیست محیطی کشور محسوب می‌شود که از سوی وزارت نفت 4 هزار و 780 میلیارد ریال اعتبار به آن تعلق گرفته است.