دنیای اقتصاد - ارومیه - امیررضا علیار: محور ارومیه - سرو یکی از سرشاخه‌های اصلی ترانزیتی کشور با گذشت 19 سال از آغاز عملیات اجرایی تنها با پیشرفت فیزیکی 30درصد همچنان بلاتکلیف در انتظار تخصیص اعتبار رها شده است.
این طرح با هدف تسهیل و تسریع در روند جابه‌جا‌یی کالا و مسافر و فراهم کردن زمینه‌های توسعه روابط همه جانبه به ویژه اقتصادی با کشورهای همسایه به همراه بستری مناسب برای تجارت با اروپا به عنوان طرح ملی از سال ۷۳ آغاز شد، اما از سال گذشته طرح از ملی به استانی تقلیل و روند کند تزریق اعتبارات نامناسب آن نیز کندتر شد.
آذربایجان غربی با دارا بودن هزار کیلومتر مرز تنها استانی است که با سه کشور مهم و حساس ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان مرز مشترک دارد و تنها استانی است که شاهراه ارتباطی ایران با اروپا است، اما متاسفانه تاکنون این مزیت ویژه و بارز آن منجر به توسعه و توجه مسوولان کشوری و استانی در جهت توجه به زیرساخت‌های ارتباطی آن نشده است.
همه ساله حجم وسیعی از مبادلات و جابه‌جا‌یی کالا و مسافر از محورهای ترانزیتی این استان به ویژه ارومیه - سرو صورت می‌گیرد، اما وضعیت نامناسب و نیمه تمام جاده دسترسی ضمن بروز مشکلات اساسی یکی از خواست‌های کشور همسایه ترکیه برای توسعه سطح روابط است.
نکته قابل تامل دیگر تناقض گویی‌های مسوولان استانی در این خصوص است به طوری که مدیرکل راه و ترابری اسبق آذربایجان غربی در سال ۹۰ میزان پیشرفت فیزیکی این طرح را بیش از ۵۰ درصد عنوان کرده، ولی امروز مدیرکل راه و شهرسازی استان از پیشرفت ۳۰ درصدی طرح خبر می‌دهد.
همواره کارشناسان توسعه روابط با کشورهای همجوار را کلید رشد و توسعه آذربایجان غربی بیان می‌کنند و یکی از زیرساخت‌های اساسی تحقق این امر، توسعه شبکه محورهای ارتباطی زمینی است که مهم ترین بسترهای لازم برای گسترش ارتباطات و روابط با کشورهای خارجی به شمار می‌آید.
آذربایجان غربی در موقعیت جغرافیایی ممتاز و منحصر به فردی واقع شده که این موقعیت استان دسترسی آسان کشورمان را به بازارهای جهانی فراهم آورده، راه‌های زمینی ارتباط با اروپا از طریق جاده و ریل همچنین مبادی اصلی ورود و خروج زمینی کالا و مسافر از کشور به اروپا و بالعکس در آذربایجان غربی واقع بوده و بی توجهی به آن لطمات جبران ناپذیری بر اقتصاد کشور وارد می‌کند. بزرگراه ارومیه - سرو که به گمرک مشترک سرو - اسن دره در مرز ایران و ترکیه منتهی می‌شود از طرح‌های بزرگ و تاثیرگذار در امر ترانزیت داخلی و خارجی کشور است که با بهره‌برداری از آن دستاوردهای چشمگیری در بخش توسعه تجارت جهانی کشور ایجاد می‌شود.

محور ترانزیتی ارومیه - سرو همچنان بلاتکلیف
یکی از نمایندگان مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه عملیات اجرایی محور ترانزیتی ارومیه - سرو از سال 73 آغاز شده است، اظهار کرد: با گذشت بیش از 19 سال طرح یاد شده از پیشرفت فیزیکی قابل قبولی برخوردار نیست.
نادر قاضی پور ضمن اشاره به موقعیت جغرافیایی ویژه استان به لحاظ هم مرز بودن با سه کشور خارجی و شاهراه ارتباطی ایران به اروپا افزود: این طرح به طول 55 کیلومتر با کندی روند اجرا مواجه بوده که نشان دهنده بی توجهی مسوولان ذی‌ربط است.
وی با تاکید بر اتمام هر چه سریع‌تر این محور ترانزیتی گفت: توجه به زیرساخت‌های متناسب با موقعیت ویژه استان در کنار مزیت‌های کم‌نظیر جغرافیایی و اقتصادی می‌تواند آذربایجان غربی را به یکی از کانون‌های مهم تجارت و صادرات کشور تبدیل کند. قاضی پور همچنین با اشاره به اتمام دو ساله یکی از بزرگراه‌های کشور افزود: چرا محور تزانزیتی و مهمی چون ارومیه - سرو تنها با 55 کیلومتر وسعت تاکنون به اتمام نرسیده است.
وی اتمام هر‌چه سریع‌تر این طرح را یکی از نیازها و خواست مردم منطقه دانست و خواستار توجه بیشتر مسوولان به ویژه راه و شهرسازی استان برای تسریع در روند عملیات اجرایی طرح شد.

تزریق نامناسب اعتبارات موجب کندی روند اجرا
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان غربی در واکنش به اظهارات نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی، محور ترانزیتی ارومیه- سرو را به عنوان یکی از سرشاخه‌های اصلی مبادلاتی استان برشمرد و گفت: متاسفانه کمبود و تزریق نامناسب اعتبارات موجب کندی روند اجرای طرح شده است.
خلیل محبت خواه با بیان اینکه محور تزانزیتی ارومیه - سرو به طول ۵۵ کیلومتر از سال ۷۳ آغاز شده است، افزود: این در حالی است که اعتبارات این طرح در این سال‌ها به میزان دو کیلومتر یا پنج کیلومتر تزریق شده و همه اعتبارات طرح یکجا پرداخت نشده است که طرح به اتمام برسد.
وی ادامه داد: به این منظور به محض اختصاص اعتبار به این طرح روند اجرای کار تسریع یافته و اگر کل اعتبار مورد نیاز یکجا پرداخت می‌شد امروز نیز این طرح خاتمه می‌یافت و آماده بهره‌برداری می‌شد.
محبت خواه با بیان اینکه تاکنون ۲۲ کیلومتر از این محور تمام شده‌است، اظهار کرد: هشت کیلومتر نیز در دست اجرا بوده و تا دو تا سه ماه آینده آماده بهره‌برداری می‌شود.
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان غربی با بیان اینکه اعتبار مورد نیاز این طرح در سال‌جاری هنوز ابلاغ نشده است، گفت: در صورت تامین اعتبارات کامل و مورد نیاز این اداره کل آمادگی دارد محور ارومیه - سرو را در عرض دو سال اجرا و آماده بهره‌برداری کند.
وی با بیان اینکه اجرای هر یک کیلومتر بزرگراه به ۱۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد، اعلام کرد: در صورت وجود معارض ملکی این رقم به ۱۵ میلیاردریال می‌رسد. این در حالی است که اعتبارات اختصاص یافته به محور ارومیه- سرو هم برای حل معارض ملکی و هم اجرای طرح هزینه شده است.

۴۴۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد
محبت خواه اعتبارات هزینه‌شده از سال 73 تاکنون برای این طرح را 150 میلیارد ریال برآورد کرد و گفت: به دلیل وجود معارض ملکی برای اتمام این طرح بیش از 440 میلیارد ریال اعتبار مورد نیاز است.
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان غربی با تاکید بر اینکه پیشرفت فیزیکی طرح از پیشرفت ریالی آن جلوتر است، گفت: هم اکنون بیش از 20 تا 30 میلیارد ریال به پیمانکاران این طرح بدهکار هستیم.
وی از چهاربانده شدن این محور ترانزیتی خبر داد و گفت: طرح یاد شده تا سال گذشته به عنوان یک طرح ملی بوده ولی از سال گذشته طرح استانی شده و وضعیت نامناسب تزریق اعتبارات موجب کندی روند اجرای آن شده است.
محبت خواه از محور ارومیه - سرو به عنوان یکی از سرشاخه‌های اصلی ترانزیتی استان حتی کشور نام برد و اعلام کرد: این محور به دلیل قرار گرفتن در کریدور شمال به غرب و نیز هم مرز بودن با ترکیه نقش کلیدی و مهمی در ترانزیت کشور به عهده دارد.
وی تسهیل و تسریع در روند مبادلات کالا و مسافر در محورهای مرزی ایران و ترکیه، توسعه حجم مبادلات بین ایران و کشورهای خارجی را از اهداف مهم اجرای این طرح عنوان کرد و یاد آور شد: در حال حاضر تنها مشکل تسریع در روند عملیات اجرایی این طرح اعتبار است که اگر برطرف شود تا دو سال آینده آماده بهره‌برداری می‌شود.
اظهارات مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان غربی در حالی مطرح می‌شود که قبل از ادغام اداره کل راه و ترابری و نیز مسکن و شهرسازی مدیرکل راه و ترابری وقت آذربایجان غربی میزان پیشرفت فیزیکی این طرح را در سال 90 بیش از 50 درصد عنوان کرده بود. این در حالی است که امروز پیشرفت فیزیکی این طرح 30 درصد اعلام می‌شود.
همچنین محور ترانزیتی ارومیه - سرو به‌عنوان یکی از بزگراه‌های مهم و نیز طرح ملی در سال 73 آغاز شد، ولی هم‌اکنون از سال گذشته طرح از ملی به استانی تقلیل و روند تخصیص اعتبارات آن نیز بسیار کندتر از سال‌های گذشته شده است.