در گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد» با رییس سازمان صنایع و معادن استان بررسی شد
ماجرای واگذاری صنایع دولتی در گیلان
از طرفی چند سالی است که بحث مکانیزه شدن کشاورزی داغ داغ است، اما به نظر می‌رسد مکانیزه شدن این بخش علاوه بر فواید انکار‌ناپذیرش، مشکلاتی نیز به همراه خواهد داشت که بیکاری هزاران زن و مرد را می‌توان از مهم‌ترین آنها دانست. سالانه تعداد زیادی از مردم استان اعم از زن و مرد و پیر و جوان در بخش‌های مختلف کشاورزی و به ویژه برنج مشغول به کار هستند و از این راه امرار معاش می‌کنند و اکنون با مکانیزه شدن کشاورزی اشتغال آنان در هاله‌ای از ابهام فرو می‌رود و این افراد بر تعداد بیکاران استان که تعدادشان کم هم نیست، افزوده می‌شود و بالطبع مشکلات اقتصادی این قشر زحمتکش را از وضعیت موجود دشوارتر خواهد ساخت. در این شرایط پرسش اینجاست که آیا می‌توان هم کشاورزی مکانیزه و هم وضعیت اشتغال و اقتصاد مناسب داشت؟
هر چند پاسخ این سوال مثبت است، اما در اینجا نکته‌ای مهم وجود دارد و آن وجود یک برنامه ریزی پایدار و بلندمدت با به کارگیری نظرات کارشناسان خبره و دلسوز بخش‌های کشاورزی و صنعت و همچنین تجربیات کشاورزان است.
محمد حسین اصغریان، رییس سازمان صنایع و معادن استان گیلان در این خصوص به دنیای اقتصاد گفت: صنعت استان گیلان را نمی‌توان جدا از کشاورزی دانست، زمانی‌که بخشی از فرآیند‌های مالی موثر بر کشاورزی تغییر می‌کند، بخشی از پیکره صنعت نیز این تغییرات را احساس خواهد کرد.
وی با بیان این مطلب که صنعت می‌تواند بخشی از بار کشاورزی را به دوش بکشد، افزود: نکته نخست اینکه به‌رغم تمام نکات مثبتی که در کشاورزی وجود دارد، منبع خوبی برای اشتغال نیست، یعنی اگر بخواهیم زمینها و تولیدات کشاورزی را اقتصادی کنیم تا به نحوی این تولیدات در بازار رقابت باقی بماند، ناچاریم که کشاورزی را مدرنیزه و مکانیزه کنیم و این مهم؛ یعنی استفاده بیشتر از ماشین‌آلات و امکانات و بالطبع کاهش کاربرد نیروی انسانی. البته بخشی از کاهش هزینه‌ها شامل کاهش هزینه نیروی انسانی و اشتغال می‌شود.
رییس سازمان صنایع و معادن استان گیلان ادامه داد: اگر کشاورزی به این سمت حرکت نکند توجیه اقتصادی نخواهد داشت و اگر هم بخواهیم به این سمت و سو برویم اشتغال کاهش می‌یابد، پس به ناچار باید این کاهش اشتغال را در جایی دیگر جبران کنیم.
محمد حسین اصغریان گفت: هم اکنون بیش از 45 درصد اشتغال استان به بخش‌های خدمات و بازرگانی اختصاص یافته و ما بیش از این نمی‌توانیم خدماتی شویم پس به ناچار باید به سوی صنعت(گردشگری و صنایع و معادن) برویم. وی افزود: نکته دوم که بسیار حائز اهمیت است اینکه اشتغالزایی در بخش صنعت می‌تواند ارزش افزوده بخش کشاورزی را تحت تاثیر قرار دهد و به عبارت دیگر طرح‌های موجود در بخش پایین دستی مربوط به محصولات کشاورزی شامل بسته‌بندی، فرآوری و محصولات پایین دستی تر، خود به خود فرآیند تولید کشاورزی را توجیه پذیر و اقتصادی‌تر می‌کند.
رییس سازمان صنایع و معادن استان گیلان با بیان این مطلب که میزان اشتغالزایی هر چه در واحد سطح وجود دارد به مراتب بیشتر از بخش‌های دیگر و به ویژه کشاورزی است، اظهار کرد: در خوشبینانه‌ترین حالت در واحد سطح، یک هکتار زمین زندگی یک کشاورز را اداره می‌کند، در حالی که در همین مساحت زمین حداقل برای ۳۵ نفر اشتغال ایجاد می‌شود، بنابراین با اختصاص زمین کمتر می‌توان اشتغالزایی بیشتری را ایجاد کرد.
اصغریان افزود: صنعت می‌تواند کاهش اشتغال ناشی از مکانیزه شدن کشاورزی و همچنین بخشی از اشتغال مورد نیاز جامعه که در بحث ازدیاد جمعیت به وجود می‌آید را جبران کند، به علاوه انجام فعالیت‌های کشاورزی نیز توجیه‌پذیرتر خواهد شد و ارزش افزوده این بخش نیز افزایش خواهد یافت. البته مایل به تبدیل زمینهای کشاورزی به صنعت نیستیم، بلکه اعتقاد داریم؛ زمین‌هایی را که بازدهی مناسبی برای کشاورزی ندارند یا اساسا کشاورزی و جنگلی نیستند، به صنعت تبدیل شوند تا به اشتغال استان کمک شود.
وی در خصوص صنایع جانبی کشاورزی گفت: هنوز یک متولی واحد برای صنایع جانبی کشاورزی دیده نشده و هم اکنون هم وزارت جهاد کشاورزی و هم صنایع و معادن در این خصوص مجوز صادر می‌کنند. وی با بیان اینکه این مهم نیاز به یک مدیریت واحد دارد، افزود: این موضوع بارها و بارها به مرکز اعلام شده و انتظار داریم که به زودی تعیین و تکلیف آن صورت بپذیرد.
این کارشناس صنایع و معادن استان گیلان در ادامه با اشاره به اینکه واحدهای صنعتی موجود را باید به 2 بخش تقسیم کرد، افزود: بخش اول واحدهایی مانند کارخانجات برنجکوبی و چایسازی که واحدهایی قدیمی بوده و نیاز به بازسازی جدی دارند و باید در این زمینه فکری اساسی شود. البته در حوزه چای این نیاز‌ها جمع‌بندی شده و درخواست اختصاص اعتبار نیز صادر شده است و تا چند ماه آینده نیز از مرکز ابلاغ خواهد شد. اصغریان گفت: در بخش دوم یعنی صنایع پایین دستی‌تر در استان گیلان کارهای زیادی صورت گرفته و حتی در بسیاری از زمینه‌ها مانند بخش آرد بیش از حد ظرفیت واحد صنعتی ایجاد شده است.
وی در بیان علل ازدیاد واحدها اظهار کرد: در یک دوره‌ای صدور مجوز آزاد شد و در طول سال‌های ۸۱ و ۸۲ با اعلام اینکه اصلا نیازی به صدور مجوز از سوی صنایع نیست، هر کسی با پرکردن فرم اعلامیه تاسیس تنها سازمان صنایع را از ساخت کارخانه مطلع ساخت و متاسفانه به دلیل عدم ظرفیت‌سنجی در این زمینه کارخانه‌های زیاد بدون توجه به تکنولوژی و با توجیه‌پذیری پایین ساخته شد که باعث پایین آمدن کیفیت شده است.
وی افزود: نا گفته نماند که پیش از این موافقت اصولی برای ایجاد کارخانه انجام می‌شد که شرایطی بسیار دشوار داشت.
رییس سازمان صنایع و معادن استان گیلان همچنین در خصوص تعطیلی برخی از کارخانجات استان طی سال‌های گذشته با بیان اینکه فرآیند خصوصی سازی از سال ۷۲ آغاز شد و تاکنون نیز ادامه دارد، گفت: اوج این روند طی سال‌های ۸۱ ، ۸۲ و ۸۳ بوده و در سال ۸۵ با وقفه‌ای مواجه شد و مجددا در سال ۸۶ ادامه پیدا کرد و هم‌اکنون نیز سرعت آن در حال بالا رفتن است، واحدهای تعطیلی ما نیز منطبق بر این دوره‌ها است که صنعت ما با یک شوک مواجه شد.
اصغریان افزود: بحث مهم دیگر بحران نساجی دنیا بود که به شدت ایران و بالطبع استان را تحت تاثیر قرار داد. وی ادامه داد: در این میان واحدهایی که هم دولتی و هم نساجی بودند و همزمان نیز خصوصی سازی شدند، بیشترین ضربه را متحمل شدند در حالی که خود خصوصی سازی با آن روال یک بحران به حساب می‌آمد، زیرا به هر قیمتی خصوصی سازی انجام می‌گرفت حال اینکه ما معتقدیم؛ یک کارخانه را تنها در شرایط پایدار می‌توان واگذار کرد.
وی گفت: نکته دیگر حائز اهمیت واگذاری کارخانه به افراد توانمند است که عموما این کار انجام نشده و بی‌دقتی‌هایی در این خصوص صورت گرفته است، یعنی هر کسی که دارای شرایط اولیه بود و صرفا برای برداشتن این بار از روی دوش دولت واگذاری انجام شد، در حالی که این مهم هزینه بیشتری را برای دولت در بر داشت زیرا بسیاری از آنها دوباره به دولت بازگردانده شد، مانند کارخانجات پوشش، فومنات و.. و مواردی هم که به دولت برنگشت مثل فرش گیلان به بخش شبه دولتی یعنی تامین اجتماعی واگذار شد و خسارات جدی به ملت و دولت وارد آمد.
به گفته رییس سازمان صنایع و معادن استان گیلان؛ با نگاهی به صنایع بخش خصوصی در 40 سال اخیر می‌بینیم که روال مرگ و میر عادی در این بخش وجود داشته و وضعیت نرمال است.
اصغریان افزود: شرایطی از قبیل کمبود مواد اولیه و بالا بودن دستمزد کارگری سبب شده که گرایش به سمت ایجاد واحدهای بزرگ نساجی کاهش یابد، در حالی که در بحث فولاد اینگونه نیست.
وی در خصوص سرمایه‌گذاری خارجی در بخش صنعت استان نیز با بیان اینکه متاسفانه در این بخش در استان گیلان قوی عمل نکرده‌ایم، افزود: البته سرمایه‌گذار خارجی وجود دارد، اما تعدادشان اندک است و به‌رغم تجزیه و تحلیل انجام شده علل این کمبود را تاکنون نتوانسته‌ایم بیابیم.
رییس سازمان صنایع و معادن استان گیلان ورود سرمایه‌گذار خارجی را در هر کشوری یک امتیاز دانست و ادامه داد:با ورود سرمایه‌گذار خارجی تکنولوژی و ماشین‌آلات مدرن وارد کشور می‌شود و همچنین امنیت سرمایه‌گذاری را به همراه دارد و ما را در مقابل حوادث خارجی تا حد زیادی بیمه می‌کند، این در حالی است که سرمایه‌گذار خارجی محصول تولید شده در کشور را راحت‌تر در بازارهای خارجی به فروش می‌رساند و ما می‌توانیم از تجربیات مدیریتی آنان نیز استفاده کنیم.
اصغریان با بیان این مطلب که متاسفانه ما نتوانسته‌ایم زمینه و بستر را برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی در بخش صنعت فراهم کنیم، گفت: البته اخیرا پیشنهاد ایجاد یک شهرک صنعتی سرمایه‌گذاری بین‌المللی در استان از سوی نماینده مردم صومعه سرا در مجلس مطرح گشته که با استقبال روبه‌رو شده است. وی بحث زمین را به عنوان یکی از مشکلات مهم در سر راه این طرح دانست و گفت: استاندار، نماینده صومعه سرا و شرکت شهرک‌های صنعتی استان پیگیر این مشکل هستیم و هم اکنون نیز زمینی به مساحت 50 هکتار برای این امر اختصاص یافته، اما پیشنهاد ما 400 هکتار است.
اصغریان خاطر‌نشان کرد: تلاش ما این است که واحدهای دارای توجیه اقتصادی را به مدار تولید بازگردانیم و معتقدیم احیای واحد بسیار سخت‌تر از تعطیلی آن است. بر اساس این گزارش بازگشایی کارخانجات تعطیل شده، ایجاد شرکت‌های تولیدی با توجیه اقتصادی به ویژه در بخش صنایع جانبی کشاورزی و همچنین ایجاد شهرک صنعتی بین‌المللی در استان گیلان می‌تواند بخشی از مشکلات اقتصادی موجود مردم را حل کند، البته این مهم زمانی صورت خواهد گرفت که بحث‌های مطروحه تنها در حوزه تئوریک نباشد و مردم استان در عمل نیز این شکوفایی‌ها را احساس کنند و سفره خود را رنگین‌تر از گذشته ببینند.
ارسال نظر