دریاچه ارومیه از مرگ برگشته است

دنیای اقتصاد - تبریز - سیما نیک‌رفتار: بر اساس اعلام سازمان هواشناسی با اینکه متوسط بارش چهار سال آبی ۹۳-۱۳۹۲ تا ۹۶-۱۳۹۵، نسبت به چهار سال پیش از آن یعنی (۱۳۹۲-۱۳۸۸) ۲۱ درصد کاهش نشان می‌دهد اما روند کاهش تراز دریاچه ارومیه در چهار سال گذشته متوقف شده است.دکتر مسعود تجریشی، عضو هیات‌علمی دانشگاه صنعتی شریف و مدیر دفتر برنامه‌ریزی ستاد احیای دریاچه ارومیه در کارگروه احیای دریاچه که در تبریز و با حضور معصومه ابتکار، استاندار و جمعی از مسوولان استانی و نمایندگان دستگاه‌های مختلف و تشکل‌های زیست‌محیطی برگزار شد، گفت: تراز دریاچه ارومیه بین سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ در دوره مسوولیت دولت نهم طی یک دوره چهارساله، ۱۸۰ سانتی‌متر افت تراز داشته است.

از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ یعنی در دوره مسوولیت دولت دهم نیز طی یک دوره چهارساله، این تراز ۱۳۰ سانتی‌متر کاهش یافته اما بین سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ یعنی در دوره مسوولیت دولت یازدهم طی یک دوره چهارساله، هیچ‌گونه کاهش ترازی نداشتیم.

این درحالی است که میزان بارندگی‌ها ۲۱ درصد هم کاهش یافته است اما اقدامات صورت گرفته از سوی دستگاه‌ها که از سوی ستاد احیای دریاچه ارومیه تکلیف شده بود موجب شد تا سرانجام این روند متوقف شده به‌طوری که تراز دریاچه در روز ۱۶ اردیبهشت ۹۹/ ۱۲۷۰ متر بوده است که با تراز همین روز در سال ۹۲ برابری می‌کند.

اگر برنامه‌ها متوقف شود، ارومیه دیگر احیا نخواهد شد

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز در جلسه کارگروه دریاچه ارومیه در تبریز گفت: پارک ملی دریاچه ارومیه متعلق به همه دنیا و جامعه بشری است که متأسفانه در یک دوره‌ای به دلایل متعدد مورد بی‌توجهی قرار گرفت و تا پای مرگ رفت و امروز خوشحالیم که با اقدامات صورت‌گرفته و با مشارکت دستگاه‌های دولتی، مردم و تشکل‌های محیط‌زیستی و رسانه‌ها (که بسیار در آگاه‌سازی جامعه در یک دهه گذشته نقش فعالی داشته‌اند) از مرگ برگشته است.

ابتکار در حاشیه این جلسه همچنین گفت: امیدواریم برنامه‌های دولت در ستاد احیای دریاچه همین‌طور ادامه یابد چون طبیعت ایران دیگر مجال دوربرگردان‌های سیاسی و بی‌توجهی‌ها را ندارد و اگر دوباره به نظرات کارشناسی بی‌توجهی شود و برنامه در سال‌های آینده متوقف شود قطعا دیگر همه‌چیز از بین می‌رود و آن روز دیگر این فقط دریاچه ارومیه نیست که نابود می‌شود، بلکه یک تمدن است که در آذربایجان از بین می‌رود و تبعات نابودی این منطقه و ۱۴ استان دیگر و حتی کشورهای منطقه را دربر خواهد
گرفت. وی همچنین در واکنش به برخی اظهار‌نظرها مبنی بر اینکه بارندگی‌های اخیر موجب شده تا ارومیه زنده شود، گفت: آمارهای سازمان هواشناسی در سال‌های گذشته و اکنون موجود است و قابل تغییر نیست. بر اساس همین آمارها تا همین چند هفته پیش ما ۱۷ درصد کاهش بارندگی نسبت به سال آبی قبل‌تر داشتیم که البته با بارندگی‌های اخیر، این میزان به ۱۳ درصد کمتر از سال قبل‌تر رسیده، حتی سال ۹۴ هم میزان بارندگی کمتر از سال قبلش بود با این حال تراز دریاچه دیگر کاهش نیافته و این در حالی است که تا پیش از آن یعنی از سال ۷۶ تا ۹۳ هر سال به‌طور متوسط ۳۰ سانتی‌متر از سطح تراز دریاچه کاهش می‌یافت ولی این روند اکنون متوقف شده است. او درباره مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته برای نجات‌بخشی ارومیه گفت: خدا را شکر می‌کنیم که بارندگی‌ها کاهش ۷۰ درصدی نداشته اما نباید اقدامات دولت را کم‌اثر جلوه دهیم.

مهم‌ترین اقدام ستاد احیای دریاچه ارومیه همین بود که رودخانه‌هایی را که مملو از رسوبات و گل و لای بود لایروبی کرد تا امروز همین آب باران بتواند به دریاچه برسد، سه‌بار دریاچه سد بوکان باز شد و بخشی از حقابه ارومیه رهاسازی شد، بیش از ۲۰۰۰ حلقه چاه غیرمجاز مسدود شد و برخی چاه‌های دیگر به کنتورهای هوشمند مجهز شد، ما نیز در سازمان حفاظت محیط‌زیست با کمک ژاپن و سازمان ملل توانستیم برای ۱۱۰ روستا برنامه‌ریزی کرده و آنها را آموزش دهیم تا الگوی کشتشان را از چغندر قند به محصولات با نیاز آبی کمتر سوق دهند، نتیجه این اقدامات آموزشی ما که اکنون وارد چهارمین سال خود می‌شود، این بود که موفق شدیم حدود ۲۰ درصد از مصرف آب روستاییان و حتی ۲۵ درصد از میزان مصرف سموم و کود شیمیایی در بیش از ۹۰ روستا را بکاهیم، از سوی دیگر وزارت جهادکشاورزی نیز موفق شده با همکاری کشاورزان و تجهیز برخی مزارع به آبیاری قطره‌ای و تغییر الگوی کشت، راندمان آبیاری را بالاتر برده و در مجموع ۱۸ درصد میزان مصرف آب را کم کند که تمامی گزارش‌های آن در جلسه‌ای که کشاورزان و تشکل‌های زیست‌محیطی و خبرنگاران حضور داشتند و خود شما هم بودید، به‌طور کامل و مبسوط ارائه شد.

بزرگ‌ترین طرح‌های آب و فاضلاب اجرا شد

ابتکار افزود: از همه مهم‌تر اینکه دولت جلوی ساخت سدهای جدید و آبگیری دو سد ساخته شده در حوضه آبریز دریاچه را گرفت که این برای نخستین‌بار است که در تمام ۴۰ سال گذشته شاهدیم یک دولت برای نجات یک اکوسیستم آبی جلوی طرح‌های سدسازی را می‌گیرد. وی گفت: با این حال ما منکر این نمی‌شویم که کمبودها و کاستی‌هایی هم بوده و باید این کاستی‌ها برطرف شود. دولت یازدهم در آن شرایط بحرانی به لحاظ اقتصادی و درحالی‌که فقط در هشت سال قبل‌تر از آن سه متر و ۱۰ سانتی‌متر، افت تراز آب را در ارومیه داشته، دریاچه را تحویل گرفت و اکنون بعد از ۴ سال اقدامات بزرگی کرده که منجر به این شد که با وجود کاهش بارندگی‌ها، دیگر شاهد افت تراز آب دریاچه نباشیم. ابتکار همچنین گفت: پیشرفت طرح‌های آب و فاضلاب را در این ۴۰ سال ببینید چقدر بوده است. درحالی‌که در همین چهار سال بزرگ‌ترین طرح‌های تصفیه فاضلاب در آذربایجان اجرایی شد و به بهره‌برداری رسید تا امروز بخشی از آب مورد نیاز دریاچه از محل تصفیه پساب‌ها تامین شود.