تداوم خام‌فروشی در معادن

دنیای اقتصاد - ارومیه - امیررضا علیار: آذربایجان غربی یکی از قطب‌های معادن کشور به شمار می‌رود اما متاسفانه تداوم خام‌فروشی موجب شده از ارزش افزوده حاصل از فرآوری مواد معدنی بهره اندکی داشته باشد. ۵۱ نوع ماده معدنی در آذربایجان غربی شناسایی شده است و استان از لحاظ تنوع مواد معدنی رتبه سوم کشوری را دارد.

همچنین آذربایجان غربی از نظر تولید برخی از مواد معدنی همچون طلا، باریت، میکا و انواع سنگ‌های تزئینی مستعدترین استان در کشور به شمار می‌رود. اما عدم توازن میزان و تنوع تولیدات معادن استان با نوع و ظرفیت واحدهای فرآوری مواد معدنی موجود، سبب شده تا علاوه‌بر اینکه آذربایجان‌غربی از ارزش افزوده حاصل از فرآوری مواد معدنی بهره اندکی داشته باشد، با تبعاتی از قبیل تضییع مواد معدنی، تخریب منابع طبیعی به‌دلیل انباشت ضایعات، استفاده مطلوب از ذخیره و محرومیت از اشتغال حاصله دست و پنجه نرم کند.متاسفانه اکنون با وجود ظرفیت و توانمندی‌های استان در زمینه ذخایر معدنی هنوز بحث خام‌فروشی از مشکلات پیش روی این صنعت به شمار می‌رود؛ مشکلی که در صورت توجه ویژه مسوولان می‌تواند گره‌گشای بخشی از مشکلات اقتصادی استان باشد.

معادن از کلیدهای اصلی دستیابی به توسعه

معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌غربی با بیان اینکه معادن می‌توانند یکی از کلیدهای اصلی برای دستیابی به آینده امیدبخش بوده و مشارکت موثر معدن و صنایع معدنی در اقتصاد کشورها می‌تواند به تامین اهداف توسعه پایدار کمک کند، افزود: آذربایجان غربی از استان‌های با ظرفیت معدنی بسیار خوب در کشور است که می‌توان از این ظرفیت برای رونق بیش از پیش اقتصادی استان بهره گرفت.عبدالحمید سرتیپی با بیان اینکه معادن ماهیت غیر قابل تجدیدشوندگی دارند، گفت: میلیون‌ها سال طول می‌کشد تا شرایط زمین‌شناسی زمینه تشکیل یک نوع ماده معدنی را فراهم کند، از این رو موقعیت استفاده از این ذخایر معدنی ممکن است برای هر کشوری تنها یک بار پیش بیاید.معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌غربی گفت: بهتر است این ذخایر شناسایی و با به‌کارگیری فناوری‌های نوین به‌منظور توسعه اقتصادی و ایجاد صنایع مولد مورد بهره‌برداری قرار گیرند؛ به نحوی که تخریب منابع آیندگان صورت نگیرد و زیان‌های زیست محیطی برای نسل‌های آینده به بار نیاید.

شناسایی 51 ماده معدنی

وی اظهار کرد: خوشبختانه آذربایجان‌غربی به لحاظ ساختار زمین‌شناسی و اینکه بسیاری از رخدادهای زمین‌شناسی در آن به وقوع پیوسته است، از این نعمت الهی و ثروت ملی به حد وفور و حتی در میزانی بالاتر از میانگین کشوری برخوردار شده است.سرتیپی با بیان اینکه اکنون تنها در ۸ درصد از استان عملیات اکتشافی معدنی صورت گرفته است، افزود: این اکتشافات نیز بیشتر به صورت سطحی بوده و منجر به کشف یک میلیارد و ۳۰۰میلیون تن ذخیره شده است. وی با اشاره به اینکه از ۶۸ نوع ماده معدنی شناسایی شده در کشور ۵۱ نوع آن در این استان شناسایی شده است، اظهار کرد: ۲۰ نوع آن در مرحله اکتشاف و ۳۱ نوع آن در مرحله بهره‌برداری است.

سرتیپی درباره مشکلات پیش روی معادن استان گفت: عدم توازن میزان و تنوع تولیدات معادن استان با نوع و ظرفیت واحدهای فرآوری مواد معدنی موجود، سبب شده تا علاوه‌بر اینکه آذربایجان‌غربی از ارزش افزوده حاصل از فرآوری مواد معدنی بهره اندکی داشته باشد، تبعاتی نیز از قبیل تضییع مواد معدنی، تخریب منابع طبیعی به‌دلیل انباشت ضایعات، استفاده مطلوب از ذخیره و محرومیت از اشتغال حاصله داشته باشد.سرتیپی با اشاره به اینکه یکی از بخش‌های مهم و اثرگذار در اقتصاد کشور بخش معدن و صنایع معدنی است، تصریح کرد: در این زمینه، نقش معدن در اقتصاد کشورهای جهان منحصر به مشارکت در افزایش تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی نشده، بلکه سهم معناداری نیز در ایجاد فرصت‌های شغلی و کاهش فقر در کشورها دارد.

وی با تاکید بر اینکه برای جلوگیری از تداوم خسارت فوق، ایجاد و توسعه واحدهای فرآوری و تبدیلی مواد معدنی جزو اولویت‌های اصلی فعالیت‌های این معاونت بوده است، افزود: در این زمینه با تلاش و پیگیری‌های انجام شده در سه سال اخیر، اقداماتی با هدف احداث این‌گونه واحدها در سرمعادن از قبیل احداث سنگبری در سرمعادن مرمریت بسطام و بادکی چایپاره، تراورتن گنبد تکاب، مرمر آج واج سلماس، تراورتن قزل قشلاق تکاب و احداث واحد دانه‌بندی و تولید پودر سیلیس در سرمعدن قوپی باباعلی سلماس و نیز تولید کنسانتره آهن در سرمعدن آهن سلماس انجام شده است. سرتیپی با بیان اینکه در آذربایجان‌غربی تعداد ۸۰۵ واحد صنایع معدنی، در مجموع با اشتغال‌زایی ۲۱ هزار و ۷۳۷ نفر وجود دارد، اظهار کرد: عمده صنایع معدنی بزرگ موجود در استان شام ل صنایع استحصال طلا، نقره، جیوه و سیانور سدیم، صنایع سیمان، صنایع تولید آجر، صنایع تولید سفال، واحدهای شست‌وشو و دانه‌بندی شن و ماسه، تولید آسفالت، تولید انواع محصولات بتنی و سیمانی و صنایع دانه‌بندی و فرآوری سیلیس است.

استخراج 16 میلیون تن مواد معدنی

معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌غربی گفت: در سال گذشته شاهد استخراج مواد معدنی به میزان ۱۶ میلیون و ۸۱۸ هزار و ۸۱۹ تن در استان بوده‌ایم. سرتیپی با اشاره به تعداد مجوزهای معدنی صادره این سازمان اظهار کرد: تعداد پروانه اکتشاف در سال ۹۲ به تعداد ۶۹ مورد بود و در سال پس از آن به ۷۸ فقره رسید، این تعداد در سال ۹۴ به تعداد ۴۵مورد بوده و در سال گذشته نیز شاهد صدور پروانه اکتشاف به تعداد ۵۱ فقره بوده‌ایم.وی میزان اشتغال‌زایی در بخش معادن استان را در مدت زمان یاد شده، ۱۷۵۳ نفر اعلام و اظهار کرد: این تعداد از سال ۹۲ تا ۹۵ به ترتیب ۵۵۷، ۴۳۱، ۳۸۹ و ۳۷۶ مورد بوده است.آذربایجان غربی با داشتن معادن گوناگون سنگ‌های گران‌قیمت همچون طلا، باریت، میکا و تیتان جایگاه کم‌نظیری در بخش معدن دارد، داشتن بیش از نیمی از ذخایر طلای کشور، واقع شدن دو معدن بزرگ مقیاس طلای زرشوران تکاب و تیتان قره‌آغاج ارومیه، معادن سنگ‌های تزئینی در انواع و کیفیت‌های عالی بالغ بر ۸۰رنگ و نوع، استعدادهای معدنی آذربایجان غربی هستند.