بازارچه چینی‌ها در خرمشهر - ۲۷ بهمن ۸۶

شبنم آذر - آخرین نشست مدیرعامل سازمان منطقه آزاد تجاری اروند با مدیران شرکت چینی «سنترال گروپ» و نیز تنی چند از نمایندگان سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با افتتاح بازارچه چینی‌ها، طی هفته گذشته منتج به تصمیم جدیدی در بازگشایی بازارچه چینی‌ها شد. پس از کشمکش‌های بسیار و به طول انجامیدن قریب به یک سال برای افتتاح بازارچه چینی‌ها در خرمشهر، «محمد رمضان‌احمدی» مدیرعامل سازمان منطقه آزاد تجاری اروند به خبرنگار دنیای اقتصاد گفت: در نتیجه نشست هفته گذشته با شرکت سرمایه‌گذار چینی مقرر شد در نخستین هفته اسفندماه سال جاری این بازارچه به طور رسمی افتتاح شود.

شرکت چینی سرمایه‌گذار که در سال ۱۳۸۴ با اجاره ۳۰ساله، ۳۳هکتار زمین در سایت صنعتی منطقه آزاد تجاری اروند به عنوان سرمایه‌گذار ظاهر شده بود، در حاشیه نیز دو هزار و پانصد مترمربع فضا را برای احداث بازارچه‌ای در خرمشهر در نظر گرفت.

هدف شرکت سرمایه‌گذار چینی از ایجاد این بازارچه دستیابی به بازار عراق و کشورهای CIS است و به این منظور طی زمان کمتر از دو سال با سرمایه‌گذاری ۲۰میلیون دلاری، ۵۴۶غرفه و بیش از ۳هزار متر انبار در این بازارچه احداث کرد. پایان یافتن کار احداث و ساماندهی بازارچه چینی‌ها در حالی بود که دستگاه‌های ستادی و اجرایی داخلی مربوط به هماهنگی لازم نرسیدند و آغاز به کار این بازارچه را بارها با تعویق مواجه کردند.

گره افتتاح بازارچه

در شماره یک هزار و چهارصد و شانزدهمین روزنامه دنیای اقتصاد، خبر از گشایش بازارچه چینی‌ها در خرمشهر دادیم، ولی پی‌گیری‌های انجام‌شده از منابع خبری استانی و منطقه‌ای نشان از سامان نیافتن کار این بازارچه داشت و خبر حضور وزیر اقتصاد و دارایی در مراسم افتتاح این بازارچه نیز بیش از آنکه گره از کار بگشاید، تنها جنبه‌ای‌ نمایشی پیدا کرده بود. این در حالی است که در همان سفر، نهادهای مربوطه طی امضای توافقنامه‌ای متعهد به انجام وظایف خود شده بودند. در همان زمان جواد سعدون ‌‌زاده نماینده مردم آبادان و خرمشهر در مجلس شورای اسلامی که افتتاح بازارچه چینی‌ها در این منطقه را راهی برای حل مساله اشتغال می‌داند، در این باره گفته بود: مساله اشتغال در خرمشهر یک بحران جدی است و آغاز به کار این بازارچه می‌تواند تاحدی در ایجاد اشتغال در منطقه اثربخش باشد. وی در ارزیابی دلایل تاخیر در آغاز به کار بازارچه چینی‌ها اصرار مسوولان گمرک منطقه بر الزامی کردن ارزیابی کالاهای چینی از طریق گمرک خرمشهر و سپس وارد شدن کالاها به بازارچه را عامل بروز اختلاف و توقف فعالیت سرمایه‌گذار خارجی در این منطقه می‌دانست. این در حالی است که در این زمینه رییس کل گمرک ایران می‌گوید: اگر تمامی متعهدان در تفاهم‌نامه امضا شده در حضور وزیر اقتصاد و دارایی به تعهدات خود عمل کنند، بی‌شک گمرک نیز به تعهدات خود عمل می‌کند. هاشم رهبری می‌افزاید: گمرک تاکنون هفت دستگاه کانتینر حاوی کالاهای شرکت سرمایه‌گذار چینی را از گمرک منطقه ترخیص کرده و به تعهدات خود پایبند بوده است.

منتقدان بازارچه چینی‌ها

آغاز به کار بازارچه چینی‌ها در خرمشهر عکس‌العمل‌های متفاوتی را به همراه داشته است.

اسدا... عسگراولادی، رییس‌ اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین در این زمینه می‌گوید: رفتار چین با ایران غیرشفاف است و نظر ما این است که تا زمانی که چینی‌ها رفتار شفافی با ایران از خود نشان ندادند، بازارچه در وضعیت فعلی باقی بماند. ابراهیم جمیلی، عضو هیات‌رییسه اتاق بازرگانی نیز معتقد است: تسخیر بازار کشورهای خاورمیانه و دسترسی به بازار کشورهای عراق، افغانستان و کشورهای CIS مهمترین اهداف چین است که این امر با تصرف بازارچه‌های مرزی و مناطق آزاد ایران برای آنان میسر می‌شود. وی استقرار چینی‌ها در بازارچه‌های مرزی کشور را نشانه ضعف کامل ما در اداره این مناطق می‌داند. به هر تقدیر آغاز به کار بازارچه چینی‌ها در خرمشهر، اگرچه می‌تواند مشکل اشتغال اهالی منطقه را تا حدی مرتفع کند، ولی آسیب های کلان‌تری را در پی دارد که قابل بررسی است.