دنیای اقتصاد- معادله بازار خودرو این روزها به هم ریخته؛ چرا که تقاضا برای خودروهایی که پیش از این با دشواری عرضه می‌شد، کاهش پیدا کرده است؛ مشتریان این روزها به امید تحقق وعده محمود احمدی نژاد رییس‌جمهوری مبنی بر کاهش قیمت خودرو دست از خرید کشیده‌اند تا شاید بتوانند خودرو را با قیمتی کمتر از آنچه بعد از آزاد‌سازی قیمت‌ها مطرح می‌شد، خریداری کنند. این در حالی است که عرضه خودرو طبق قول خودروسازان نسبت به ماه‌های گذشته افزایش یافته است. معادله بازار باردیگر به‌هم ریخت

افزایش عرضه، کاهش تقاضا

گروه خودرو - بازار خودرو این روزها همراه با آخرین بارش برف‌های زمستانی سال ۹۱ درحالی از شدت سرما رو به انجماد رفته که تنور خودروسازان نیز نتوانسته این بازار را از انجماد بی‌سابقه پایان سال خارج کند.

طبق روال هر سال با نزدیکی تعطیلات نوروزی بازار خودرو بیش از هر زمان دیگری رونق پیدا می‌کند؛ اما امسال اوضاع کمی متفاوت‌تر از سال‌های گذشته است. تفاوت از این لحاظ که در آخرین روزهای هر سال خودروسازان با توجه به تقاضای بالای خودرو از سوی مشتریان، عرضه را افزایش داده این در حالی است که اسفند امسال عرضه افزایش یافته، اما متقاضیان در انتظار کاهش قیمت‌ها از خرید دست کشیده‌اند.

بازار خودرو نیز این روزها همانند بازار سکه و ارز شده به‌این معنا که خریداران به نوعی در سردرگمی به سرمی برند. عده‌ای بر این باورند که خودرو سال آینده گران‌تر از امسال خواهد شد؛ بنابراین در خرید تعلل نمی‌کنند این در حالی است که عده‌ای دیگر با اطمینان از وعده‌های رییس‌جمهور مبنی بر کاهش قیمت‌ها در انتظار اقدام خودروسازان در این زمینه هستند.

با توجه به این امر بازار خودرو نیز به نوعی در انتظار به سر می‌برد، انتظاری که سبب انجماد این بازار پررونق شده است.

هر چند خودروسازان به دولتی‌ها وعده داده بودند که با آزاد سازی قیمت‌ها بار دیگر بازار خودرو رونق خواهد گرفت، اما این وعده هم‌اکنون نه تنها جامه عمل نپوشیده بلکه مسبب بدتر شدن اوضاع نیز شده است.

چندی پیش هیات دولت برای جبران مشکلات نقدینگی خودروسازان و به دنبال آن عدم عرضه خودرو به بازار، مصوبه آزاد سازی قیمت خودرو را تصویب کرد مصوبه‌ای که خودروسازان از سال‌ها قبل به دنبال آن بوده و آن را تنها راهکار کنترل بازار و کاهش قیمت‌ها عنوان می‌کردند.

براساس این مصوبه قیمت خودرو باید براساس نرخ محاسباتی یعنی قیمت بین حاشیه بازار و قیمت تجاری خودروسازان تعیین می‌شد. خودروسازان با حضور در جلسه هیات دولت این وعده را داده بودند که با ابلاغ این مصوبه نسبت به افزایش عرضه خودرو اقدام خواهند کرد این درحالی است که همزمان با افزایش قیمت‌ها که در مورد برخی خودروها به ۱۰۰ تا ۱۵۰ درصد نیز رسیده بود خودروسازان سریعا تولید را افزایش دادند، تا بلکه بتوانند به تعادل بازاری که خود متهم به آشفتگی آن بودند، کمک کنند. در این بین دو شرکت خودروساز کشور قول دادند که تا پایان سال هر کدام ۷۰ تا ۱۰۰ هزار خودرو عرضه کنند تا مشتریان از این حیث کمبودی احساس نکنند.

اما آنچه در این میان مشتریان را آزرده خاطر کرده بود افزودن رقم‌های میلیونی به قیمت محصولاتی بود که کیفیت آنها همیشه مورد انتقاد قرار می‌گرفته است.

به فاصله چند روز از اعمال قیمت‌های جدید، تولید به شکل بی‌سابقه‌ای اوج گرفت این در حالی است که خودروسازان تا چند روز قبل از آن با توقف سایت‌های فروش، تهدید کرده بودند که در صورت عدم تامین نقدینگی از سوی دولت و همچنین دریافت تسهیلات عرضه خودرو را کاملا متوقف خواهند کرد، اما پس از آزاد سازی قیمت‌ها، به یکباره توانایی تولید آنها به‌طور بی‌سابقه‌ای چند برابر ماه‌های قبل شد. حال این سوال مطرح است که اگر توانایی عرضه این تعداد خودرو در خودروسازان وجود داشت چرا تاکنون برای مهار فضای ناآرام بازار و کاهش قیمت‌ها اقدام به چنین کاری نمی‌کردند. در همین حین برخی از دست‌اندرکاران صنعت خودرو، خودروسازان را به دلیل عدم عرضه، از عوامل آشفتگی‌های بازار خوانده بودند حال آنکه ظاهرا خودروسازان در این امتحان سربلند بیرون آمدند؛ چرا که توانستند حرف خود را در نهایت به کرسی بنشانند.

در هر شکل افزایش رقم‌ها کار دست خودروسازان داد؛ به طوری که محمود احمدی‌نژاد طی یک برنامه تلویزیونی آنها را مورد شماتت و سرزنش قرار داد احمدی‌نژاد تنها به نصیحت و تهدید بسنده نکرد و با حضور در ساختمان الهی وزارت صنعت و معدن و تجارت مصوباتی برای کاهش قیمت‌ها ابلاغ کرد. از سوی دیگر شورای رقابت نیز همزمان با ارسال مستندات خودروسازان امروز به قیمت‌گذاری محصولات این شرکت‌های داخلی خواهد پرداخت.

حال در شرایطی که خودروسازان به وعده خود مبنی بر افزایش تولید جامه عمل پوشانده و عرضه را بالا بردند رفتار مشتریان با بازار دگرگون شده است به طوری که آنها همراه با کاهش میلیونی قیمت‌ها در بازار، دست از خرید کشیده‌اند تا ببینند که آیا محمود احمدی‌نژاد به وعده خود مبنی بر کاهش قیمت‌ها عمل خواهد کرد.

در همین حین خودروسازانی که افزایش تولید را در دستور کار قرار داده‌اند این روزها با مشکل فروش مواجه شده‌اند. این شرکت‌های خودروساز که تا سه هفته پیش تنها قادر به باز کردن سایت فروش خود برای دقایقی بودند؛ چرا که خودروهای آنها به سرعت فروش می‌رفت، این روزها برای مشتریان خود پیامک می‌فرستند و آنها را در جریان فروش محصولات قرار می‌دهند. حال آنکه مشتریان اکنون با رویگردانی از بازار به نوعی هم قصد تحریم بازار را دارند و هم در انتظار قیمت‌های جدید خودرو هستند این در شرایطی است که خودروسازان پی در پی از مشتریان می‌خواهند که خودروی مورد نظر خود را سریعا خریداری کنند و به امید کاهش قیمت‌ها نباشند؛ چرا که کاهشی در کار نیست. در این زمینه دبیر انجمن تولیدکنندگان خودرو عنوان می‌کند که تصور شکل گرفته در زمینه کاهش قیمت رسمی خودروها کاملا نادرست بوده و قیمت‌ها به هیچ وجه کاهش نخواهد یافت، زیرا قرار نیست خودروسازان محصولاتشان را با ضرر و زیان بفروشند.

وی از مشتریان خودروهای داخلی می‌خواهد که نسبت به تامین خودروهای مدنظر خود با قیمت‌های فعلی اقدام کرده و در انتظار کاهش قیمت‌ها نباشند. اظهار نظر نعمت بخش در حالی است که هم‌اکنون خودروسازان علاوه بر فروش فوری، اقدام به ثبت نام خودرو با تحویل ۶۰ یا ۹۰ روزه می‌کنند.

همچنین روز گذشته خبرگزاری فارس نیز گزارش داد که به دنبال تصمیم وزارت صنعت برای کاهش قیمت‌ کارخانه‌ای خودرو و خودداری مردم از خرید این کالا، قیمت خودرو در بازار بین ۵۰۰هزار تا ۲ میلیون تومان کاهش یافت.

بر این اساس به گفته کارشناسان بازار خودرو، فروش خودرو در روزهای پایانی امسال نسبت به همین موقع در سال گذشته حدود ۱۰ درصد کاهش داشته است.

این خبرگزاری گزارش داده که در شرایط فعلی، بسیاری از خریداران خودرو با توجه به کاهش قیمت‌ها از سوی خودروسازان و سازمان حمایت در روزهای آینده، دست نگه داشته و همچنین منتظرند تا بازار، کاهش قیمت بیشتری را تجربه کند.

همچنین کاهش قیمت خودرو در بازار طی روزهای اخیر برای برخی خودروهای سواری داخلی حدود ۵۰۰ هزار تا ۲میلیون‌تومان و برای برخی خودروهای خارجی حدود ۲ تا ۵میلیون‌تومان بوده است.

تعیین سرنوشت قیمت خودرو

امروز روز سرنوشت قیمت‌ها، اعلام شده است؛ به طوری که قرار است شورای رقابت تدابیر ویژه‌ای برای کاهش قیمت خودرو اندیشیده تا شاید بازار از بلاتکلیفی که اکنون بر آن حاکم است خارج شود.به گفته یکی از مسوولان وزارتخانه صنعت و معدن و تجارت امروز مدیران شرکت‌های خودروساز، نمایندگان این وزارتخانه و شورای رقابت دور یک میز خواهند نشست تا قیمت قطعی را برای محصولات داخلی تعیین کنند. هر چند سازو کار این شورا برای تعیین قیمت‌ها هنوز نامشخص است؛ اما به گفته جمشید پژویان رییس شورای رقابت قیمت‌ها بر مبنای نظریه‌های اقتصادی و علمی و قابل اطمینان از لحاظ کارآیی تعیین خواهد شد و بر این اساس، دستورالعملی تهیه شده که به کارآیی فعالیت خودروسازان، افزایش تولیدو افزایش بهره‌وری کمک کند.

به اعتقاد وی، نتیجه تمامی این تلاش‌ها کاهش قیمت خواهد بود، خودروسازان هم از بازار خارج نمی‌شوند و همزمان به مصرف‌کنندگان نیز اجحاف نخواهد شد.

گذشته از نتایج جلسه امروز، آن چه از صحبت‌های پژویان تعبیر می‌شود اینکه قرار است همه از جلسه مذکور راضی خارج شوند. هر چند مشتریان نماینده قاطعی در این جلسه نخواهند داشت؛ اما قرار است شورای رقابت در این زمینه حافظ منافع مشتریان باشد.