کناره‌گیری داوطلبانه «فیدل کاسترو» از قدرت - ۱ اسفند ۸۶
فیدل کاسترو به حکومت 49ساله خود پایان داد
تسلیم آخرین بازیگر جنگ سرد
گروه بین‌الملل- سرانجام فرآیند خروج فیدل کاسترو، رهبر ۸۱ ساله کوبا از قدرت که از ۱۸ماه پیش آغاز شده بود، دیروز با اعلام کناره‌گیری رسمی او از قدرت به پایان رسید. روزنامه رسمی دولت کوبا در شماره دیروز خود پیامی از فیدل کاسترو را خطاب به مجمع ملی و مردم کوبا منتشر کرد که حاوی متن استعفای او از پست ریاست جمهوری و فرماندهی ارتش کوبا بود.
فیدل کاسترو در این پیام گفت: هموطنان عزیز از اینکه بار دیگر من را به عضویت پارلمان انتخاب کردید خوشحالم، اما من پست ریاست جمهوری و فرماندهی ارتش را نه می‌خواهم و نه می‌پذیرم. فیدل کاسترو در پایان بار دیگر بر بخش پایانی سخنان خود تاکید کرد. پایان این جملات به معنی پایان ۴۹سال حکمرانی چریکی بود که روزگاری قصد داشت زندگی برابری را برای مردم کشورش در پناه اندیشه‌های کمونیسم فراهم آورد. فیدل کاسترو اکنون در حالی از قدرت کناره می‌گیرد که فقر برابر را برای مردم سرزمینش در پایان نزدیک به نیم‌قرن حکمرانی به میراث گذاشته است. بازنشسته شدن فیدل کاسترو از ریاست جمهوری یعنی اینکه آخرین بازیگر بزرگ دوران جنگ سرد نیز از راس هرم قدرت به زیر کشیده شد. فیدل کاسترو با تندترین اندیشه‌های چپگرایانه در دل منطقه چپ‌گرای آمریکای لاتین برای نزدیک به سه دهه کوبا را به موضوع یک منازعه بین ایالات‌متحده و شوروی تبدیل کرد و فیدل کاسترو را به چهره‌ای شناخته شده در جهان تبدیل کرد. روند خروج فیدل کاسترو از قدرت در جولای سال ۲۰۰۶ میلادی آغاز شد. زمانی که به دلیل بیماری جسمانی اداره امور کشور را به طور موقت به برادرش رائول کاسترو واگذار کرد. انتقال قدرتی که در نهایت برگشت‌ناپذیر شد و فیدل کاسترو هرگز به پست رهبری کوبا بازنگشت. اگرچه اطرافیان از روند رو به بهبودی کاسترو سخن می‌گفتند، اما در عمل عدم حضور کاسترو در انظار عمومی موجب شد تا زمزمه‌های ناتوانی و کناره‌گیری او از قدرت بلند شود. کاسترو در حالی کناره‌گیری کرد که نتوانست به رویای همیشگی خود یعنی رهبری جهان سوم برای قد علم کردن در برابر امپریالیسم جامه عمل بپوشاند.
کوبا پس از فیدل کاسترو به طور حتم راهی را که او رفت نخواهد پیمود. به فاصله چند ماه پس از انتقال قدرت به رائول کاسترو هیاتی از نمایندگان مجلس ایالات‌متحده به‌هاوانا سفر کردند. کوبا پس از کاسترو مناسبات خود را با غرب افزایش خواهد داد. وضعیت اقتصادی کوبا به گونه‌ای نیست که بتواند در جهان جدید باز هم به تنهایی روزگار بگذراند. کناره‌گیری کاسترو از قدرت برای کوبا شاید کلید جهان پیرامون آن باشد، اما آیا رائول کاسترو که در همین ۱۸ ماه تمایل به رابطه با غرب را از خود نشان داده است، می‌تواند از سد مردمی که ۵۰سال با نفرت از غرب آبدیده شده‌اند عبور کند؟
فیدل کاسترو در استان اورینته در شرق کوبا به دنیا آمد. خانواده او اسپانیایى‌هایى بودند که به امید آینده‌اى بهتر به کوبا مهاجرت کرده بودند و پدرش با سرمایه‌گذارى در خط آهن کوبا به کار نقل و انتقال شکر در کوبا مشغول شد و از وضعیت مالى خوبى برخوردار بود.
وی در مدارس کاتولیک درس خواند و در شهر سانتیاگوى کوبا تحصیلات خود را به پایان رساند. در سال ۱۹۴۷ و در زمان دانشجویى به یک فعال سیاسى تبدیل شد و در اقدام سیاسى تبعیدشدگان دومینیکن براى سرنگونى دیکتاتور دومینیکن به نام رافائل تروجیلو شرکت فعال داشت و سال بعد در شورش‌هاى مناطق و حومه شهر بوگوتا در کلمبیا شرکت کرد. مهم‌ترین خصلت سیاسى فیدل در آن زمان عقاید و نظرات ضد‌آمریکایى او بود، هرچند هنوز با نام یک مارکسیست از او یاد نمى‌شد.
در سال ۱۹۵۱ فیدل کاسترو به عضویت حزب اصلاح‌طلب ارتدوکس درآمد و از طرف حزب خود وارد انتخابات براى حضور در مجلس عوام شد. درست پیش از انتخابات ژنرال فولجنیکو باتیستا طى یک کودتاى خونین قدرت را در دست گرفت. بسیارى از گروه‌هاى سیاسى کوبا براى مخالفت و براندازى دیکتاتورى باتیستا بسیج شدند که در این میان فیدل رهبری ۱۶۰ شورشی را بر عهده داشت. محاسبات کاسترو در این شورش درست از کار درنیامد.
فیدل و یارانش دستگیر و به جرم اقدام‌براندازانه علیه حکومت کوبا محاکمه شدند. در مدت دادگاه خود مدام اصرار داشت ثابت کند که براى کمک به برقرارى دموکراسى چنین اقدامى انجام داده ولى با این حال مجرم شناخته و به ۱۵سال زندان محکوم شد. دو سال بعد، باتیستا که قدرت خود را امن و مطمئن مى‌دید، دستور عفو عمومى داد و زندانیان سیاسى از جمله فیدل کاسترو از زندان آزاد شدند. کاسترو به همراه برادرش رائول به مکزیک رفتند و جنبش ۲۶ جولاى را به راه انداختند و به همراه ارنستو چه گوارا انقلابى آرژانتینى، ارتش انقلاب را سازماندهى و شروع به عضوگیرى کردند.
در دوم دسامبر سال ۱۹۵۶ فیدل و ۸۱ مرد مسلح در ساحل کوبا پیاده شدند. به غیر از کاسترو، چه‌گوارا و رائول به همراه ۹ نفر دیگر، بقیه کشته یا دستگیر شدند و فیدل و دیگران به کوه‌هاى سیراماسترا رفته و عملیات جنگ نامنظم را از آنجا ادامه دادند. داوطلبان زیادى از سرتاسر کوبا به آنها پیوستند و پیروزى‌هایى نیز نصیب کاسترو در برابر ارتش فاقد اخلاق باتیستا شد.
دهقانان و طبقه فقرا از کاسترو حمایت مى‌کردند و فیدل به آنها قول اصلاحات ارضى داده بود. در حالى که آمریکا از باتیستا حمایت مى‌کرد و نیروهاى دولتى با کمک‌هاى آمریکا مواضع انقلابى‌ها را بمباران سنگین مى‌کردند. اواسط سال ۱۹۵۸ مخالفان زیادى به جنبش مبارزه با باتیستا پیوستند و آمریکا کمک‌هاى نظامى خود را به باتیستا لغو کرد.
در ماه دسامبر نیروهاى جنبش ۲۶ جولاى به رهبرى چه گوارا به شهر سانتاکلارا حمله کرده و شکست سنگینى به نیروهاى باتیستا دادند.
در اول ژانویه ۱۹۵۹ نیروهاى ۳۰هزار نفرى چه گوارا دولت کوبا را در اختیار گرفتند. دیگر فعالان سیاسى از حمایت مردمى برخوردار نبودند و در عوض کاسترو محبوب مردم بود. در ۱۶ فوریه همان سال فیدل به عنوان رییس‌جمهوری دولت جدید سوگند یاد کرد.
ارسال نظر