دکتر مهدی نصرتی

روز شنبه خبری منتشر شد مبنی بر اینکه در پایان هفته جاری، ۱۳ خودروی لوکس شامل بنز و پورشه به ارزش تقریبی ۱۴میلیارد تومان در راستای مبازره با قاچاق کالا در شیراز امحا می‌شود. امید می‌رود زمانی که این مقاله منتشر می‌شود، خبر فوق تکذیب شده باشد، اما با فرض صحت، به این نکته دقت کنید:

صرف‌نظر از اینکه پورشه، کالای جایگزین داخلی ندارد که واردات آن موجب زیان به تولید داخلی شود و اینکه پورشه و بنز، مثل مواد مخدر نیست که فی ذاته مضر باشند و اینکه امحای آنها، موجب اتلاف منابع است؛ به نظر شما بیشتر از همه چه کسانی از چنین اخباری خوشحال خواهند شد؟

پاسخ مشخص است: کسانی که در حال حاضر دارای چنین خودروهایی هستند بیش از همه خوشحال می‌شوند؛ چون با این اقدامات، ناخودآگاه چندصد میلیون به قیمت و ارزش خودروی فعلی آنها اضافه خواهد شد!! در ماجرای ممنوعیت ورود خودروهای با حجم موتور فراتر از ۲۵۰۰ سی‌سی نیز این عزیزان بیش از همه خوشحال شدند و احتمالا در دل خود به مسوولان محترم دست‌مریزاد گفتند. به این ترتیب برخی سیاست‌هایی که ظاهرا با مقاصد عدالت‌طلبانه اجرا شده‌اند، در عمل بیش از همه به نفع عده‌ای ثروتمند تمام شده است.

اینکه به جای نابودی این خودروها چه راه‌حل‌هایی وجود دارد و با وارد‌کننده غیرقانونی این خودروها چه برخوردی باید صورت گیرد، موضوع مقاله ما نیست، بلکه می‌خواهیم بدانیم راه‌حل اصولی برخورد با موضوع واردات خودروهای لوکس چیست. راه‌حل اصولی این است که واردات این قبیل خودروها آزاد باشد و تعرفه آنها نیز کاهش یابد و حتی حذف شود. در عوض، خریداران و مالکان خودرو مجبور باشند سالانه مالیات سنگینی را بابت مالکیت آنها بپردازند.

شاید واردکنندگان این خودروها نامشخص باشند، اما اینکه چه کسانی از آنها استفاده می‌کنند که دیگر نامشخص نیست. هزینه‌ها را می‌توان به‌صورت مالیات و به‌طور شفاف به همان مالکان تحمیل کرد. در عین حال، با صفر شدن تعرفه گمرکی، دیگر رانت و دلیلی برای سودجویی انحصاری واردکنندگان احتمالی نیز وجود نخواهد داشت. به این ترتیب هم منابع درآمدی دولت کاهش نمی‌یابد و هم از انتقال یک رانت عظیم ولی ناخواسته به جیب کسانی که دارای چنین خودروهایی هستند یا به طریقی امکان واردات آنها را دارند جلوگیری می‌شود.

ضمن اینکه این راه‌حل موجب کاهش شدید قیمت خودروهای میلیاردی خواهد شد؛ زیرا از یک طرف هزینه ورود کالا را کاهش داده است و از سوی دیگر هزینه نگهداری آن را افزایش خواهد داد. ثروتمندان و نوکیسگانی که از قبل دارای این خودروها بوده‌اند و صاحبان رانت واردات این خودروها، بزرگ‌ترین مخالفان این سیاست خواهند بود. برای سایر کالاها و به‌طور کلی حل موضوع قاچاق یکبار برای همیشه نیز راه‌حل مشابه-و البته نه این‌قدر ساده - وجود دارد که در مجال دیگری به آن خواهیم پرداخت.