اخبار آرشیو روزنامه روزنامه شماره ۶۴۵۹

روند تشکیل سرمایه ثابت در اقتصاد ایران بار دیگر نزولی شده و چشم‌انداز رشد بلندمدت کشور را با ابهام‌های جدی مواجه کرده است. تازه‌ترین داده‌های رسمی نشان می‌دهد رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در تابستان۱۴۰۴ به منفی ۴.۸درصد سقوط کرده؛ رقمی که پایین‌ترین سطح سرمایه‌گذاری در چهارسال‌ونیم اخیر را نشان می‌دهد و ادامه مسیری را تایید می‌کند که از میانه دهه۹۰ تا کنون آغاز شده است. رشد اقتصادی در تابستان سال جاری به میزان ۰.۳درصد و رشد اقتصادی بدون نفت منفی ۰.۴درصد گزارش شده است. اقتصاددانان هشدار می‌دهند که در اقتصادی سرمایه‌بر مانند ایران، کاهش سرمایه‌گذاری، ظرفیت‌های تولیدی را محدود می‌کند و به فرسایش موجودی سرمایه، افت بهره‌وری و کاهش توان رشد در سال‌های آینده منجر می‌شود. نشانه‌های این وضعیت در حال حاضر نیز، به‌روشنی در عملکرد فصلی اقتصاد قابل مشاهده است. افت سرمایه‌گذاری در سال‌های اخیر با رشدهای مثبت اما شکننده اقتصادی همراه شده که عمدتا متکی بر بخش‌هایی مانند نفت یا خدمات بوده و توان ایجاد رونق پایدار را نداشته است. بررسی روند سرمایه‌گذاری طی ۱۵سال اخیر نشان می‌دهد که اقتصاد ایران طی دوره فوق‌ذکر با نوسان‌های شدید، شوک‌های تحریمی، تورم بالا، بی‌ثباتی‌های کلان و کمبود منابع مالی مواجه بوده و این عوامل به‌صورت همزمان موتور سرمایه‌گذاری را تضعیف کرده‌اند. کاهش تدریجی دسترسی به منابع مالی داخلی و خارجی، محدودیت شدید نظام بانکی و افزایش ریسک‌های ژئوپلیتیک بر عمق این معضل اقتصادی افزوده است. در چنین شرایطی، تحقق رشد ۸درصدی هدف‌گذاری‌شده در برنامه هفتم توسعه، بسیار دور از واقعیت به نظر می‌رسد. ادامه این روند می‌تواند مسیر توسعه کشور را با چالش‌های بزرگ‌تری روبه‌رو کند، مگر آنکه مجموعه‌ای از اصلاحات هماهنگ شامل آزادسازی اقتصادی، بهبود فضای کسب‌وکار، رفع ریسک‌های سیاست خارجی و اصلاح ناترازی‌های بانکی و بودجه‌ای در دستور کار قرار گیرد؛ تصمیماتی که آینده رشد اقتصادی ایران و رفاه خانوارها به آنها گره خورده است.

کف قیمت خودرو در بازار حالا به ۷۰۰‌میلیون تومان رسیده و شکاف میان قدرت خرید اقشار کم‌درآمد و بهای خودرو، بیش از هر زمان دیگری عمیق شده است. بنابر بررسی «دنیای‌اقتصاد»، برای خرید ارزان‌ترین خودروی سواری با حداقل دستمزد باید ۷۰ماه انتظار کشید؛ رقمی که در اردیبهشت امسال ۴۸ماه بود و طی هشت ماه این فاصله افزایش یافته است. رشد تند قیمت‌ها در حالی ادامه دارد که درآمد واقعی اقشار ضعیف و متوسط کاهش یافته و همین شکاف شدید، آنها را به‌تدریج از امکان خرید خودرو حذف می‌کند.

طرح «قانون حمایت و رسیدگی به تخلفات حوزه صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی» اخیرا از سوی مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد. اعلام وصول این طرح نگرانی بسیاری از فعالان و کارشناس‌های فضای مجازی را برانگیخته است و برخی از آن به‌عنوان طرح «صیانت۳» یاد می‌کنند. منتقدان بر این باورند که تصویب این طرح ناقض آزادی بیان و دسترسی آزادانه به اطلاعات است. کارشناسان می‌گویند که طرح جدید بدون توجه به «ساختار جامعه شبکه‌ای» نوشته شده و نظارت سینمایی را به محیطی تحمیل می‌کند که ماهیتا متفاوت است. از نظر این کارشناسان، طرح جدید بر پایه همان منطق محدودسازی آزادی‌های دیجیتال استوار است و ساختاری طراحی می‌کند که در آن صداوسیما عملا به قدرتی بلامنازع تبدیل می‌شود. در این طرح، صدا و سیما به نهاد صادرکننده مجوز، ناظر محتوا و تصمیم‌گیر در تخلفات تبدیل می‌شود. همچنین یکی از ایراداتی که کارشناسان و حقوقدانان به این طرح گرفته‌اند به تعریف مبهم «رسانه» بازمی‌گردد.

مجله تایم به رسم هر سال، چهره سال را معرفی کرد و این‌بار به جای یک چهره چندین چهره را معرفی کرد. چهره‌هایی که در حال ساختن سیمایی جدید از دنیا هستند. این چهره‌ها در حال توربو شارژ کردن انقلاب صنعتی چهارم و در حال ساخت و توسعه هوش مصنوعی هستند. البته در این میان یک چهره بیش از همه نامش مطرح است؛ کسی که توانسته است زیرساخت‌های انقلاب هوش مصنوعی را فراهم کند و او کسی نیست جز جنسن هوآنگ، مدیرعامل انویدیا.

سهم مخارج دولت‌ها از تولید ناخالص داخلی، یکی از شاخص‌های کلیدی ارزیابی اقتصاد کشورها به شمار می‌رود. پیش از همه‌گیری کرونا، میانگین این شاخص در سطح جهانی ۳۵درصد بود. با آغاز پاندمی، سهم مخارج دولت‌ها به‌طور ناگهانی به ۴۱درصد جهش کرد و با وجود کاهش تدریجی در سال‌های بعد، کماکان به سطوح پیش از بحران بازنگشته است. همچنین در میان ۲۰کشور نخست جهان، اروپا نقش پررنگی داشته است.