شماره روزنامه ۶۱۵۹
|

اقتصاد

اقتصاد

  • نرم‏‏‌افزار اقتصاد

    دکتر جعفر خیرخواهان *
    اگر اقتصاد کشورها را در قالب یک رایانه، متشکل از سخت‌‌‌افزار و نرم‌‌‌افزار تصور کنیم، علل رشد و توسعه کشورها بهتر درک می‌شود. اما در اقتصاد متعارف و به تبع آن کتاب‌‌‌های درسی اقتصاد، این لایه نرم‌‌‌افزاری اقتصاد معمولا نادیده گرفته شده است. در اقتصاد مرسوم تلاش می‌شود تولید و تخصیص کالاها و خدمات برحسب استفاده از نهاده‌‌‌های ملموس توصیف شود؛ چیزهایی که می‌‌‌توان دید و احساس کرد؛ مانند تسمه‌‌‌های نقاله کارخانه، ماشین‌‌‌ابزار و نیروی کار.
  • نقطه صفر نهاد مطلوب

    نوشته: جیمز رابینسون / ترجمه: جعفر خیرخواهان
    جیمز رابینسون؛ استاد اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شیکاگو و یکی از سه برنده جایزه نوبل اقتصاد سال‌۲۰۲۴ در کنار عجم اوغلو و سایمون جانسون است. او در این نوشته به بررسی نیروهایی می‌پردازد که نهادها را به سمت تداوم و البته تغییر سوق می‌دهند. طبق استدلال او نهادهای تعادلی موجود در یک جامعه نتیجه فرآیندی سیاسی هستند که احتمال دارد کاملا دیرپا و وابسته به مسیر باشند. با چنین تبیینی روشن می‌شود چرا الگوهای توسعه‏‏‌نیافتگی تا این حد تداوم دارند و انواع توصیه‌های سیاستی اغلب بی‏‏‌ثمر هستند. فقط هنگامی…
  • ۸۸ کشور مقصد کالاهای صادراتی آذربایجان شرقی

    سرپرست اداره کل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی گفت: کالاهای صادراتی استان در نیمه اول سال به ۸۸ کشور صادر شد.
  • از ما شکایت کنید لطفا!

    دنیای اقتصاد: حتما طی چند روز اخیر شنیده‌‌‌اید که در اثر شکایت برخی بازیکنان خارجی پرسپولیس، پنجره نقل‌‌‌وانتقالاتی این باشگاه بسته شده است. البته که فعلا خبری از جذب بازیکن نیست و این موضوع در شرایط فعلی خطری برای قرمزها به حساب نمی‌‌‌آید. به علاوه در صورت پرداخت بدهی‌‌‌ها، فورا پنجره باز خواهد شد.
  • نمایش رایگان فیلم «دکتر استرنج‌لاو» در موزه هنرهای معاصر

    دنیای اقتصاد: فیلم «دکتر استرنج‌لاو» از ساخته‌های استنلی کوبریک امروز یکشنبه در سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران به نمایش گذاشته می‌شود.
  • نوبل برای سیم‌کشی علم اقتصاد به تاریخ

    دکتر تیمور رحمانی*
    جایزه نوبل اقتصاد سال۲۰۲۴ به جیمز رابینسون، سایمون جانسون و دارون عجم اوغلو رسید تا کمیته نوبل قدردان دانشمندانی باشد که سهم قابل توجهی در توضیح تفاوت کشورها از نظر سطح تولید سرانه و در بیان کلی‌تر، تفاوت سطح شکوفایی و تعالی اقتصادی کشورها داشته‌اند. گرچه عجم اوغلو به‌دلیل پس‌زمینه جهان سومی که دارد اندکی به‌صورت شخصی دور از نتیجه تحقیقات خود است، اما نمی‌توان نافی کار ارزشمند علمی او در کنار رابینسون و جانسون شد. به‌طور مشخص، این دانشمندان با مجهز بودن به نظریه‌های پایه در علم اقتصاد تلاش…
  • توسعه دیپلماسی شهری با راه اندازی "رایزن شهرداری" در سفارت‌خانه‌ها

    شهردار تبریز با بیان اینکه شهرداری‌ها بهترین نهاد برای رفع ناترازی های موجود در جامعه هستند، گفت: ایجاد ساختار برای تعریف "رایزن شهرداری" در سفارت‌خانه‌ها می‌تواند نقش موثری در فعال‌سازی دیپلماسی شهری داشته باشد.
  • هفت‌خوان رستم در مسیر اکتشاف معادن؛ بررسی موانع قانونی و اجرایی

    یاسر عرب‏‏‌نژاد وکیل و مشاور حقوقی در حوزه فعالیت‌های اقتصادی و رفع موانع
    صنعت معدن به‌عنوان یکی از ارکان اساسی اقتصاد کشور، نقش مهمی در توسعه اقتصادی، ایجاد اشتغال و افزایش تولید ناخالص داخلی دارد. در برنامه هفتم توسعه، اهداف مهمی همچون نرخ رشد اقتصادی سالانه ۱۳‌درصد و افزایش سالانه ۲۰درصدی اشتغال درنظر گرفته‌شده‌است. دستیابی به این اهداف، بدون تسهیل و تسریع سرمایه‌گذاری در بخش معدن، به‌ویژه در حوزه اکتشاف، امکان‌پذیر نخواهد بود.
  • پایان تک‏‏‌نوازی سولو!

    البرز نظامی: سر کلاس‌‌‌های درس اقتصادسنجی، به‌طور معمول استادان یک انذار جدی به دانشجویان خود می‌دهند؛ اینکه اگر تصمیم گرفتید متغیرهای ابزاری (Instrumental Variables) را در مدل خود به کار گیرید، به‌شدت مراقب باشید؛ زیرا استفاده از این نوع متغیرها هنر می‌‌‌خواهد؛ هنری که کار هر کسی نیست. اما اگر این هنر به‌درستی ادا شود، می‌‌‌تواند شما را به قله علم اقتصاد برساند؛ درست مانند نوبلیست‌‌‌های امسال علم اقتصاد.
  • حکایت اقتصاددانان زیرزمینی

    محمد عدمی/دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
    انسان بدون داستان نمی‌تواند زندگی کند. از این جهت، هر زمینه‎ای در طول تاریخ روایتی برای زندگی یا مرگ بیان کرده است. دانش اقتصاد همواره یکی از مهم‌ترین داستان‌‌‌ها بوده است؛ به‌‌‌طوری که داستان اقتصاد حتی پیش از آدام اسمیت نیز در دانش اقتصادسیاسی وجود داشت. بعد از آن، آدام اسمیت به عنوان پدر علم اقتصاد روایت جدیدی نسبت به قبل ارائه کرد. به این ترتیب، در هر دوره زمانی و در هر جامعه‌‌‌ای، مهم است که چه روایتی بر اقتصاد غالب شده باشد. اما داستان اقتصاد از یک جهت با داستان تاریخ توفیر دارد. در اکثر…
  • مجتمع تبریز نفت پاسارگاد به عنوان واحد تولیدی نمونه ملی انتخاب شد

    در مراسم گرامیداشت روز جهانی استاندارد با اهدا لوح و تندیس به مهندس مهدی برزگر مدیر مجتمع تبریز شرکت نفت پاسارگاد، این مجموعه به عنوان واحد تولیدی نمونه ملی انتخاب شد.
  • آدرس اشتباه تورم

    لیلی زواره‌ای- بر اساس آمارهای مرکز آمار، اصفهان طبق رویه سال‌های گذشته برای چندمین بار در سال گذشته و سال جاری در لیست گران‌ترین استان‌های کشور قرار گرفت که شهریورماه سال جاری هم از آن جمله است. بررسی دلیل رشد قابل‌توجه تورم در اصفهان نسبت به متوسط کشور،نکات قابل‌توجهی را در عملکرد مدیریت‌های استان و شهر برای تنظیم بازار، مدیریت تورم، نرخ بیکاری و اشتغال‌زایی، بودجه‌ریزی شهری و کسری بودجه شهر هویدا می‌کند و این در حالی است که استانداری اصفهان مدتی قبل علت اصلی تورم بالای استان را سهم درشت…
  • زندگی ازدست‌رفته

    باران مدرس- خبر کوتاه بود:"نگاهی به جدیدترین آمار و اطلاعات نشان می‌دهد که جمعیت استان اصفهان به پنج میلیون و ۴۳۰ هزار نفر و نرخ شهرنشینی در آن به ۹۰ درصد رسیده است." این‌گونه کاهش سهم کشاورزی در کیک اقتصاد اصفهان در سال‌های اخیر تایید شد، به‌عبارت‌دیگر خالی شدن روستاهای اصفهان و کش آمدن سایه شهرهای استان موید رشد مصرف‌گرایی، افزایش واردات و درنهایت از دست رفتن امنیت غذایی است. «مهاجرت معکوس» که دولت‌های مختلف همواره بر طبل آن کوبیدند و از طرح‌های عمرانی روستایی که در دوران آن‌ها انجام‌شده،…
  • افزایش بهره‌وری آب، راهکار کلیدی نجات کشاورزی اصفهان

    کشاورزی اصفهان در مواجهه با بحران کم‌آبی، بشدت نیازمند بهبود بهره‌وری است.کارشناسان بر این باورند که با بهره‌گیری از تکنیک‌های نوین آبیاری و مدیریت بهینه منابع آبی، می‌توان به نجات این بخش کلیدی از اقتصاد استان کمک کرد.
  • دوگانه نعمت و نقمت بودن نفت

    مهدی محمدی- نفت نعمت است یا نقمت! پرسشی که خواندید در هفتادسال گذشته پیوسته مطرح‌شده و پیرامون آن دوگانه‌های بسیاری شکل‌گرفته است، ریچارد اوتی در سال ۱۹۹۳ با بررسی آمار اقتصادی کشورهای با منابع طبیعی بالاتر، نتیجه می‌گیرد کشورهایی با منابع طبیعی بیشتر، معمولا از رشد اقتصادی پایین، نزاع، درآمدهای ناپایدار و استقراض بیش‌ازحد دولت از نهادی مانند بانک مرکزی رنج می‌برند، اینجاست که برخی بزرگان علم اقتصاد در ایران، برهم‌نهی آشکار یا ضمنی بین وضعیت اقتصادی کشور، مساله رشد و توسعه با حضور یا بدون نفت…
  • زاینـده رود چقدر می‌ارزد؟

    داریوش مجد- رشد اقتصادی عاملی مهم برای تخریب محیط زیست محسوب می‌شود. چون افزایش رشد اقتصادی باعث استفاده بیشتر از منابع زیست محیطی می‌شود و افزایش خروجی‌های آلاینده را نیز در بر دارد. از سوی دیگر رشد جمعیت با آلودگی زیست محیطی رابطه مستقیم دارد. آثار رشد اقتصادی و تجارت بر محیط زیست و آلودگی‌ها یکی از مهمترین بحث‌های اقتصاد محیط زیست است. تحقیقات نشان می‌دهد که رابطه تعادلی بلند مدت بین متغیرهای تجارت باز، تولید ناخالص داخلی، جمعیت شهرنشین، مصرف انرژی و آلودگی هوا وجود دارد. در کوتاه مدت…
  • مرگ راتان تاتا مالک پارسی امپراطوری اقتصادی تاتا

    سر راتان ناوال تاتا یک تاجر هندی و رئیس گروه تاتا، کونگلومریت به مرکزیت بمبئی ست. وی عضوی از خانواده شهیر و صنعتگر هندی تاتاست. او به عنوان قدرتمندترین مدیرعامل هند شناخته شده‌است و از پارسیان هند است
  • پیش‌نیاز صلح و توسعه در خاورمیانه

    البرز نظامی: جنگ تنها جان انسان‏‏‌ها را به خطر نمی‏‏‌اندازد؛ بلکه مال آنها را نیز به تاراج می‏‏‌برد؛ حتی اگر از گلوله‏‏‌ها در امان باشند. جنگ با ایجاد و تشدید فضای ریسک و همچنین نااطمینانی مانع سرمایه‌گذاری اقتصادی می‌شود. در نتیجه، فرار سرمایه و کندی یا حتی خوابیدن چرخ اقتصاد از اولین و کمترین هزینه‏‏‌های جنگ است. واقعیت آن است که تمام ادعاهای علم اقتصاد و آن منحنی‏‏‌های عرضه-تقاضا، همگی بر روی دوش یک غول بزرگ بنا شده است که آن غول نظم و امنیت است؛ نظم و امنیتی که از حقوق مالکیت دفاع می‌کند و…
  • ۷ اکتبر و آینده اقتصادی

    محمدعلی دستمالی/کارشناس مسائل بین‌الملل
    آنچه در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ میلادی روی داد، نقطه‌عطفی بود که احتمالا طی سال‌های متمادی، بر مسیر تحولات آتی تاثیرگذار خواهد بود. شواهد نشان می‌دهد که ما نه با یک نظم نوین منطقه‌‌‌ای، بلکه با یک موقعیت جدید روبه‌رو هستیم که می‌تواند سرآغازی برای تغییر معادلات بازی در این جغرافیای پرتنش باشد. این موقعیت، شباهت چندانی به مفاهیم اقتصادی، بازار و بازی‌‌‌هایی ندارد که طرف‌‌‌های آن را با الفاظی همچون برنده و بازنده قلمداد کنیم.
  • خاورمیانه مستثنی نیست

    دکتر کامران کرمی *
    پدیداری بحران‌های دوره‌ای و تصاعد تنش‌ها در خاورمیانه این پرسش قدیمی اما تعیین‌کننده را مجددا به میان آورده که مسیر اقتصادی صلح در خاورمیانه چگونه به دست می‌آید؟ آیا خاورمیانه مستثنی از مناطق دیگر از جمله شرق آسیا، اتحادیه اروپا و آمریکای شمالی است؟ آیا تجربه ادغام اقتصادی این مناطق می‌تواند در مورد خاورمیانه نیز صدق کرده و آن را از انبوه مسائل سیاسی، نظامی و امنیتی حل‌نشده عبور دهد؟ پیش‌نیازهای رسیدن به توسعه اقتصادی در خاورمیانه کدام است؟ عبور از دژ منطقه‌ای و رسیدن به جوامع امن ممکن خواهد بو…
  • شکار گوزن در خاورمیانه

    رضا مجیدزاده /تحلیلگر اقتصاد سیاسی بین‌الملل
    ژان ژاک روسو، مدل شکار گوزن را به مثابه تمثیلی از همکاری، هماهنگی و اطمینان در بین بازیگران، توسعه داده است. گروهی از شکارچیان قرار می‌‌‌گذارند در موقعیت‌‌‌های معینی کمین کنند و منتظر بمانند تا به محض عبور گوزن از آن موقعیت، گوزن را شکار کنند و برای مدتی خوراک کافی داشته باشند؛ اما کمین زمان‌بر است و شاید هر شکارچی در حین کمین خرگوشی جستان را مشاهده کند و به خاطر دسترسی به گوشت خرگوش، از تحمل هزینه زمانی کمین برای گوزن، شانه خالی کند؛ نقطه‌‌‌ای که شکست هماهنگی رخ می‌دهد و منافع کوتاه‌‌‌مدت به…
  • همکاری اقتصادی بدون همکاری سیاسی ممکن نیست

    دکتر فائزه قاسمی/پژوهشگر سیاست خارجی
    از خاکستر ویرانه‌‌‌های هر جنگی سازه‌‌‌های نوینی می‌‌‌تواند برای بازماندگان آن جنگ ساخته شود. جنگ در غزه، یکی از ‌‌جنگ‌‌‌های مخرب سال‌های اخیر، حدود ۸۰درصد از خانه‌‌‌ها را تخریب کرده و هزاران نفر را آواره کرده است. مردم، از شمال به جنوب و از جنوب به شمال، به دنبال مکانی امن‌‌‌تر در حرکتند. در چنین شرایطی تصور صلح و آرامش هم سخت است، چه رسد به بازسازی ویرانه‌‌‌ها.
  • ریکاوری اقتصادی؛ راه احیای سرمایه اجتماعی

    دنیای اقتصاد: کشور در شرایط خاصی قرار دارد و این مساله ضرورت ترمیم در سرمایه اجتماعی برای ایجاد همگرایی و انسجام ملی را دوچندان می‌کند. برای افزایش سرمایه‌های اجتماعی یکی از مهم‌ترین مسائل توجه به وضعیت اقتصادی و معیشت مردم است. اقدام دیگر که می‌تواند تاثیر بسزایی در افزایش سرمایه‌های اجتماعی داشته باشد، وحدت میان جریانات مختلف سیاسی است که در این حوزه با تحقق شعار وفاق ملی دولت می‌توان نسبت به این موضوع امیدوار بود. همچنین تحقق شعارهای پزشکیان نیز بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند فصل جدیدی در افزایش…
  • جنگ و اقتصاد

    پویا جبل‌عاملی
    تابستان ۱۱۰سال پیش، گلوله ای شلیک شد که هر چند ابتدا تصور می‌شد قربانی‌اش ولیعهد اتریش باشد، اما در نهایت منجر به مرگ قریب به ۲۰میلیون انسان در طول چهار سال شد. شاید اگر کسی یک ماه قبل از آغاز جنگ، نگاهی به آرایش نیروها و پیوندهای خانوادگی میان دولت‌های سلطنتی اروپا می‌انداخت، احتمال یک جنگ دوطرفه را نیز کم می‌دید، اما توازن شکننده قوا میان کشورهای اروپایی و تصور برتری در ذهن حاکمان به‌گونه‌ای بود که تنها جرقه‌ای نیاز داشت تا بزرگ‌ترین جنگ در تاریخ بشر تا آن زمان رخ دهد. اگر یکی از دو طرف…
  • ظرفیت‌های مغفول یک قانون کارآمد

    دنیای اقتصاد: بـــخـش خــصـوصی خواستار اجرا‌شدن ماده‌۲ و ۳ قانون کسب‌وکار است. نبود ضمانت اجرایی و سازوکار مشخص برای اجرای ماده‌۲ و ۳ در حالی است که ظرفیت بالایی برای پیش‌بینی‎پذیر‌کردن محیط کسب‌وکار در این مواد قانونی کارآمد که بر نظرخواهی دولت از اتاق‌های سه‌گانه و تشکل‌ها تاکید دارد؛ وجود دارد. بررسی‌های اولیه‌ نشان می‌دهد، طی‌ ۱۰‌سال گذشته‌ مفاد مواد ٢ و ٣ به‌صورت موردی و بسیار محدود اجرایی‌ شده‌است که‌ در این‌خصوص می‌توان فقدان ضمانت‌ اجرایی‌ را یکی‌ از دلایل‌ بروز این‌ مساله‌ مطرح‌کرد.
  • تشکیل مجمع خیرین بنیاد نخبگان استان آذربایجان شرقی

    مجمع خیرین بنیاد نخبگان استان آذربایجان شرقی تشکیل شد.
  • چالش استمرار تولید با طولانی شدن دوره وصول مطالبات در داروسازی

    مدیرعامل بزرگترین تولید کننده داروهای تزریقی کشور گفت: افزایش دوره وصول مطالبات می تواند چالش های زیادی در زمینه تامین مواد اولیه و استمرار تولید ایجاد کند.
  • نبض انتخاباتی ایالت‌های کلیدی

    دنیای‌اقتصاد: آخرین نظرسنجی کالج امرسون نشان می‌دهد ترامپ در رقابت با هریس در ایالت‌های چرخشی اندکی پیش افتاده است. او در ۴ایالت با فاصله کمی از نامزد دموکرات‌ها جلو افتاده است، در دو ایالت هم دو رقیب شانه به شانه هم جلو می‌روند؛ اما هریس تنها در یک ایالت نسبت به رقیبش پیشتاز است. این نظرسنجی در عین حال نشان‌دهنده آن است که نگرانی‌های اقتصادی همچنان موضوع اصلی رای‌دهندگان در ایالت‌های چرخشی است؛ به جز آریزونا که در آن مهاجرت موضوع اصلی است.
  • سمفونی بانک‌های مرکزی

    دنیای اقتصاد: رصد سیاستگذاری پولی در سال‌های اخیر حاکی از آن است که بانک های مرکزی دنیا، توانسته‌اند با یک رویکرد علمی و هماهنگ، نرخ تورم را مهار کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اکثر بانک‌های مرکزی در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ با افزایش نرخ بهره، سیاست‌های انقباضی را در دستور کار قرار دادند. پس از کاهش نرخ تورم در ماه‌های اخیر، بانک‌های مرکزی به دنبال تغییر شرایط و کاهش نرخ بهره برای بهبود شرایط برای رشد اقتصادی هستند. از سوی دیگر، کشورهای در حال توسعه نیز دریافته‌اند که مهار تورم، تنها از طریق سیاست‌های متعارف…
  • بازار انرژی

    رضا پدیدار رئیس کمیسیون توسعه پایدار، محیط‌زیست و استاندارد اتاق بازرگانی ایران
    انرژی به عنوان یکی از مهم‌ترین نهاده‌های هر فرآیند اقتصادی، از جایگاهی راهبردی در نظام‌های اقتصادی رو به توسعه و توسعه یافته برخوردار بوده و از اساسی‌ترین عوامل توسعه پایدار محسوب می‌شود . به عبارت دیگر، انرژی نیز مانند سایر عوامل تولید از جمله سرمایه و نیروی کار از عناصر بنیادین رشد اقتصادی به شمار می‌رود و برنامه‌ریزی و اقدام برای دسترسی به منابع قابل اطمینانی از آن در جهت تامین امنیت عرضه انرژی و اطمینان از روند پایدار رشد و توسعه اقتصادی اجتناب‌ناپذیر است .
بیشتر