شماره روزنامه ۵۹۹۵
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • در شرایطی که حاکمیت مکتب اقتصادی کلاسیک با اندیشه نظام اقتصاد بازار و مکانیزم قیمت به کمک دست‌ نامرئی بر جهان سرمایه‌داری هرگونه دخالت دولت در اقتصاد را نفی می‌کرد، در 21 دسامبر 1921 نخستین برنامه دولتی به منظور تامین برق سراسری روسیه به هشتمین کنگره شوراها ارائه شد (مارشفسکی، 3:2535).به این ترتیب نظام برنامه‌ریزی اقتصادی با الهام‌ از آموزه‌های مارکس و انگلس در جایگزینی اقتصاد ارادی به‌جای اقتصاد آشفته بازار در اتحاد شوروی نشو و نما یافت.

  • بر آمدن رضاشاه با حمایت روشنفکران و دولتمردانی چون محمدعلی فروغی، داور و دیگران همراه بود، تلقی اولیه از رضا شاه نزد روشنفکران و عامه مردم یک واسطه و برآورنده آرمان‌های مشروطیت بود. همین روشنفکران و نخبگان بودند که در درون سیستم سیاسی نقش داشتند و با دولت همکاری می‌کردند و پایه‌های نظام جدید را استوار کردند.

  • نهم آبان ماه ۱۳۰۴ مجلس شورای ملی با تصویب ماده واحده‌ای سلسله قاجاریه را خلع و‌حکومت موقتی را به رضاخان سردارسپه واگذار کرد، درباره سنجش مشروعیت قانونی این مصوبه می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

  • به‌نظر می‌رسد پاره‌ای از علائمی که کرین برینتون در کالبدشکافی چهار انقلاب به‌عنوان نشانه‌های پیش‌آهنگ انقلاب‌ها از آنها یاد می‌کند، در چگونگی فروپاشی قدرت در آخرین سال‌های حکومت قاجار مصداق یافته بود، با این تفاوت که مجموعه رخدادهای پایان قاجار به انقلاب ختم نشد و نهاد سلطنت همچنان پا بر جا ماند. برخی از نشانه‌های موردنظر برینتون عبارتند از:

  • کمتر جامعه‌ای مانند ایران به‌دلیل موقعیت جغرافیایی تا این اندازه در مسیر و معرض تهاجم فرهنگ و تمدن اقوام و ملل مختلف قرارداشته است. با وجود این، مردم ما برای جلوگیری از نابودی و محو فرهنگ و هویت خود به‌جای اعمال سیاست مقاومت در برابر فرهنگ مهاجم، رویکردی انعطاف‌پذیر از خود نشان داده و عناصر فرهنگ بیگانه را در ظرف فرهنگ خود ریخته و به منظور حفظ فرهنگ وهویت خویش آن را بومی کرده‌اند. به همین اعتبار، کشور ما در طول تاریخ پرفرازو نشیب خود در رویارویی با فرهنگ و تمدن بیگانه از جمله یونانی، رومی، اسلامی و مغولی کمتردچار چالش شده، بلکه فرهنگ «دیگری» را مبتنی برتقدم فرهنگ و هویت «خودی» باز تفسیر کرده است، اما بحث بر سر این است که چرا با شروع جنبش مشروطه، حوزه روشنفکری و حتی محافل سیاسی ما در مواجهه با تمدن مدرن…

جستجوی پیشرفته