شماره روزنامه ۵۹۹۴
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • دنیای اقتصاد: کودتای 28 مرداد 1332 یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخ معاصر ایران است. اگرچه به‌نظر می‌رسد این یک تغییر در سطح نخبگان بود اما عملا مسیر تاریخ ایران را دگرگون کرد و حتی شاید بتوان وقایع بعدی از جمله وقوع انقلاب اسلامی در ایران را حاصل این تغییر ارزیابی کرد. در مورد کنشگران و عوامل اصلی وقوع کودتا بسیار سخن گفته شده و افراد و گروه‌ها براساس منافع و رویکردهای خود به تحلیل آنچه در 28 مرداد سال 1332 به وقوع پیوست، پرداخته‌اند. با این حال تا همین اواخر که موضوع خارج شدن اسناد آمریکا از حالت محرمانه مطرح نشده بود، بسیاری در مورد نقش آمریکا در این تغییر دچار تشکیک بودند.

  • کتاب اسناد مرتبط با کودتای ٢٨ مرداد از سوی وزارت خارجه آمریکا به تازگی منتشر شده است؛ همان کتابی که انتشارش در دوران وزارت جان کری بر این وزارتخانه، مجوز دریافت نکرده بود. این کتاب دربرگیرنده ٣٧٥ فقره سند مرتبط با وقایع سال‌های ١٩٥١ تا ١٩٥٤ است؛ سال‌هایی که کودتای ٢٨ مرداد و سرنگونی دولت محمد مصدق در آن رخ داده است. انتشار این کتاب، تصمیم کنگره در سال ١٩٩٢ بوده که وزارت خارجه آمریکا را موظف کرد تاریخ دیپلماسی ایالات‌متحده را به‌طور «جامع، دقیق و قابل اعتماد» چاپ کند. این تصمیم به دنبال آن گرفته شد که وزارت امور خارجه آمریکا در سال ۱۹۸۹ میلادی، کتاب اسناد مربوط به روابط ایران و دولت دوایت آیزنهاور را منتشر کرد که اسناد کودتا در آن گنجانده نشد.

  • مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در دسامبر سال 2000 روز بیستم ژوئن هرسال را به‌عنوان روز جهانی پناهندگان نام‌گذاری کرد. به گزارش آژانس پناهندگان سازمان ملل شمار پناهندگان و آوارگان جهان در سال 2015 به رقم بی‌سابقه 3/ 65 میلیون نفر رسیده که بسیاری از آنها افرادی هستند که از مناطق جنگی گریخته‌اند. این رقم طی دو سال گذشته رو به رشد بوده است. تعداد پناهندگان و آوارگان از سال 2010 تا 2015 حدود ۵۰ درصد افزایش یافت. این آمار به این معنی است که هم‌اینک در جهان از هر ۱۱۳ نفر، یک نفر در زمره پناهجویان، پناهندگان، یا جنگ‌زدگان آواره‌شده در داخل یا خارج از کشور خود قرار می‌گیرد.

  • ویلم بارنتز، دریانورد و نقشه‌بردار هلندی ۲۰ ژوئن ۱۵۹۷ چشم بر جهان فرو بست. او کاشف برخی از مناطق شمال زمین از جمله جزیره خرس و دریای بارنتز است. بارنتز طی سفرهای سه‌گانه‌اش به قطب شمال در واقع پای به مناطقی نهاد که پیش از او هرگز به چشم انسان نخورده بود.

    .

  • آیت‌الله کاشانی در روز 27 مرداد 32، یعنی یک روز قبل از کودتای 28 مرداد در نامه‌ای به دکتر مصدق با او اتمام حجت کرد. متن کامل نامه به این شرح است:

    حضرت‌ نخست‌وزیر معظم‌ جناب‌ آقای‌ دکتر مصدق‌ دام‌ اقباله‌

    عرض می‌شود، اگر چه امکاناتی برای عرایضم نمانده ولی صلاح دین و ملت برای این خادم اسلام بالاتر از احساسات شخصی است و علی‌رغم غرض‌ورزی‌ها و بوق و کرنای تبلیغات شما، خودتان بهتر از هر کس می‌دانید که هم و غم در نگهداری دولت جنابعالی است، که خودتان به بقای آن مایل نیستید.

  • دکتر محمد مصدق در پاسخ نامه آیت‌الله کاشانی نوشت:«۲۷ مرداد ماه مرقومه حضرت آقا توسط آقای حسن سالمی زیارت شد اینجانب مستظهر به پشتیبانی ملت ایران هستم. والسلام. »

    .

  • انتشار اسناد جدید وزارت خارجه آمریکا درباره کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، دستاویزی شد تا بار دیگر «دوگانه کاشانی- مصدق» را به جنجال روز بدل کند. احتمالا تاکنون کمتر کسی مجموعه اسناد یک جلدی ۱۰۰۷ صفحه‌ای فوق را که پنج‌شنبه ۲۵ خرداد منتشر شد، به‌طور کامل مطالعه کرده است. شاید تورقی کرده‌اند و چیزی دیده‌اند و بر آن اساس باز جنجالی به پا کرده‌اند. من نیز تورقی کرده‌ام و چیزهایی دیده‌ام که مثلا در تحلیل ارسالی سیا برای وزارت خارجه (مارس ۱۹۵۱) «خطر اصلی برای هرگونه حکومت هوادار غرب در ایران اتحاد نامقدس گروه مصدق با آیت‌الله کاشانی»‌ خوانده شده (ص ۲۰) یا گزارش اول مارس ۱۹۵۳ الن دالس، رئیس سیا به ژنرال آیزنهاور، رئیس‌جمهور، که رویه کاشانی را «ناسیونالیسم افراطی متخاصم با ایالات‌متحده» توصیف کرده است.

جستجوی پیشرفته