گروه تاریخ و اقتصاد: آنچه می خوانید بخشی از گزارش عبدالله مستوفی درباره وضعیت زندگی مردم جنوب ایران درسال1320 ش. است: یکی از مطالب جالب توجه این است که کارمندان اروپایی شرکت آنچه حقوق می‌گیرند یک دینار آن در ایران مصرف نمی‌شود، زیرا خوراک و پوشاک و زندگی آنها عموما حتی نان و سبزی و گوشت از اداره کارپردازی شرکت داده می‌شود.

کارپردازی شرکت هم تمام این لوازم را از خارج، حتی نمک ساییده، بدون گمرک وارد می‌کنند. وسایل تفریح آنها هم که قلم درشت مصارف زندگی است به همین ترتیب است. باقی مانده پول‌هایی که البته به ارز خارجی است علاوه بر مصارف خود از شرکت باید بگیرند، این پول‌ها هم در بانک‌های خارج برای آنها ذخیره می‌ماند.

گروه تاریخ و اقتصاد: نامه اعلام نظر رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران، درباره شرکت ایران در کنگره‌ جهانی اسپرانتو در لندن در تاریخ 18 تیرماه 1340 ش. به ثبت رسیده است. این سند منتشر شده توسط سازمان اسناد ملی، پاسخ علی‌اصغر حکمت، رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران به وزارت امور خارجه، در مورد منافع شرکت ایران در کنگره جهانی اسپرانتو و ارائه‌ پیشنهاد شرکت یکی از اعضای سفارت ایران در لندن در آن کنگره، برای جلوگیری از صرف هزینه زیاد و غیر ضروری و ایجاد امکان بهره‌مندی مراکزی مانند وزارت فرهنگ، دانشگاه تهران و کمیسیون ملی یونسکو از دستاوردهای علمی این همایش است.

گروه تاریخ و اقتصاد: ارسال فهرست اسامی مدیران کل دبیرستان‌های پایتخت، روسای دانشکده‌ها، استادان، دانشیارها، مدیران بخش‌های مختلف بیمارستان‌ها و کارمندان ادارت مرکزی وزارت فرهنگ برای شرکت در جشن مشروطه، سندی است که در تاریخ 16 تیرماه 1320 ش. نوشته شده است. در این سند که سازمان اسناد ملی منتشر کرده است، اسامی افراد معروفی چون محمود حسابی، بدیع‌الزمان فروزانفر، محمدتقی بهار، جهانشاه صالح، علی‌اکبر سیاسی، غلامعلی رعدی، پرویز خانلری، روح‌الله خالقی، دکتر امیر اعلم، علی‌اکبر دهخدا، سعید نفیسی و عباس اقبال آشتیانی به چشم می‌خورد.

گروه تاریخ و اقتصاد: سند برنامه سیزدهمین کنگره بین‌المللی شهرداری در مکزیک در تاریخ 16 تیرماه 1317 ش. تنظیم شده است. این سند که سازمان اسناد ملی آن را منتشر کرده است، در بردارنده متن ترجمه شده برنامه سیزدهمین کنگره [همایش] بین‌المللی شهرداری در مکزیک است که بنا بوده در آگوست 1938م. برابر با مرداد 1317ش. تشکیل شود. اداره اطلاعات با ارسال آن به دفتر ریاست وزرا، نظر آن اداره را برای شرکت و اعزام نماینده به کنگره یاد شده خواسته است. دستور کار این کنگره - که از حمایت رئیس جمهوری مکزیک و رئیس شهرداری آن برخوردار بوده است- مطالعه و بررسی سه مساله ساختمان زیرزمینی شهرها، سکونت در کشورهای مناطق حاره و نقاط مجاور آن و تشکیلات مربوط به ساعات بیکاری، اعلام شده است.

گروه تاریخ و اقتصاد: دیگر سند قابل ذکر در تاریخ 18 تیرماه، سندی است متعلق به سال 1332 ش. که سازمان اسناد ملی آن را منتشر کرده است. این لایحه 15 ماده‌ای، در سه بخش زمان تشکیل کمیسیون، وظایف آن و جرایم و مجازات‌ها را شرح داده است.

طبق اولین ماده این لایحه، فرمانداری هر حوزه، موظف است یک هیات دائمی به نام کمیسیون امنیت اجتماعی با حضور فرماندار، دادستان، رئیس اداره دارایی، شهربانی و ژاندارمری تشکیل دهد. در ماده دوم، وظیفۀ کمیسیون برای استقرار امنیت و نظم در هنگام اختلاف بین مالکان و رعایا و تعیین نوع مجازات بیان شده و ماده سوم، وظایف کمیسیون را برشمرده است.

و چون به دشت قادسیه به یکدیگر رسیدند، به حرب پیوستند، و چندین وقت حرب کردند. به همه وقت‌ها ظفر مر مسلمانان را بود. و یزدجرد به تن خویش بیامد و برآویختند. هم ظفر مر سپاه اسلام را بود و لشکر هزیمت شد، و یزدجرد بگریخت و بر جانب مرو بشد. . . و چون ماهوی مرزبان مرو خبر یافت، کسان بفرستاد به طلب وی و ماهوی را بر وی خشم بود. و کسان ماهوی، او را نیافتند و یزدجرد اندر آسیایی پنهان شد. آسیابان بیامد. او را بدید. گفت: از آسیای من بیرون شو، که دخل من روزی پنج درم است و چون تو اینجا باشی، دخل من بشکند و با یزدجرد سیم و زر نبود که بدو دادی و نیز گرسنه بود.