«درین کاشان» چگونه به سودآوری رسید؟
سرگذشت یک «اخراجی»
سیالات حفاری یا به طور رایج گل‌های حفاری نقش اساسی در حفاری چاه‌های نفت و گاز دارند. این سیالات طوری فرمول‌بندی شده‌اند تا انواعی از عملیات را تحت محدوده وسیعی از دماها، فشارها و سنگ مخزن‌های متفاوت به انجام برسانند. سیال حفاری، به وسیله لوله حفاری توخالی از طریق شیپوره‌ها در مته حفاری به ته چاه پمپاژ می‌شود و سپس از طریق طوق (در جداره لوله حفاری و چاه تشکیل شده) به بالا برگردانده می‌شود.
در حقیقت این فرآورده‌های تخصصی و پیچیده روند استخراج را ساده و تولید آنها کمک به خودکفایی کشور است.
مرد روزهای سخت است، اولین نفری است که به دفتر کار خود می‌آید و آخرین نفر آنجا را ترک می‌کند. همیشه پشت میز کنفرانس می‌نشیند و در طول مصاحبه مدام اطلاعات مکتوب رو می‌کند تا مستند و مستدل صحبت کرده باشد. آشنایی من با وی به سال‌های دور که در انجمن آسفالت ایران به عنوان رئیس این انجمن فعالیت می‌کرد باز می‌گردد و همواره صدای رسایی برای مبارزه با فساد و رانت در این حوزه بود.
در سال ۱۳۸۷ تصمیم به خرید شرکتی زیان‌ده که از بورس اخراج شده بود، گرفت؛ در واقع شرکت درین کاشان را با ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان زیان انباشته و بیش از ۷میلیارد تومان بدهی سنواتی به بانک‌ها و سازمان‌های دولتی تحویل گرفت. پس از گذشت ۵ سال موفق شد تمامی زیان انباشته و بدهی‌های سنواتی شرکت را تسویه کند و پس از آن شرکت را به سودآوری برساند و هر سال نیز سود حاصل را صرف امور توسعه‌ای شرکت می‌کند تا جایی که چند شرکت ایجاد کرده و زنجیره را از بخش تولید و آزمایشگاه‌ها تا خدمات حمل‌ونقل تکمیل کرده و معتقد است این رمز کاهش قیمت تمام‌شده محصولات است.
طی ۵۰ سال کار مداوم سعی کرده که بهترین باشد و هر سال ده‌ها جایزه و لوح تقدیر به عناوین مختلف دریافت کرده است؛ پرسنل و همکاران او در کارخانه‌ها او را پدر معنوی خود می‌دانند، عشق به انسان‌ها در خانواده بکتاش موروثی است و خواهرش نیز تمام دارایی خود را به یک دانشگاه اهدا کرده تا صرف بورسیه دانشجویان جدید شود. در این گفت‌وگو آنچه را تاکنون طی ۱۲ سال گذشته در درین کاشان انجام داده بیان کرده که مشروح آن در ادامه آمده است:
چه عاملی انگیزه سرمایه‌گذاری شما در شرکت درین کاشان شد؟
علاقه من همواره تولید بوده و خرید این واحد با مشکلات موجود برای استفاده ریالی آن نبوده و نیست؛ طبق بررسی‌هایی که داشتم سوابق شرکت درین کاشان را می‌دانستم و معتقد بودم شرکت ارزشمندی است. این شرکت به منظور رفع نیازهای صنایع زیربنایی کشور از جمله صنایع نفت و گاز، فولاد، نیروگاه‌ها در سال ۱۳۵۴ پس از نصب و راه‌اندازی توسط شرکت ایمکو سرویس (یکی از شعب شرکت هالیبرتون) در شهر کاشان احداث شد، اما متاسفانه موفق نشد تا آن‌طور که باید فعالیت کند و در نیمه دوم اردیبهشت ۸۷ شرکت درین از کلیه تابلوها و از بورس به دلیل زیان انباشته و بدهی بالا به بانک‌ها، تامین اجتماعی و مالیات که از سال ۷۷ تا ۸۷ پرداخت نشده بود و ده‌ها مشکل دیگر اخراج شد.
کارکنان شرکت فکر می‌کردند، پس از خرید و تحویل شرکت مانند بسیاری از بنگاه‌های زیان‌ده دیگر، این کارخانه نیز بسته خواهد شد و چنین عنوان شده بود که خریدار قصد تغییر کاربری زمین کارخانه و تبدیل آن به باغ شهر را دارد و نه تولید و ادامه کار، اما در نخستین فرصت به آنان اطمینان دادم، هیچ تغییر و جابه‌جایی در پرسنل نخواهیم داشت و من عاشق نوآوری، کارآفرینی و خدمت به این مرز و بوم هستم و چرخ تولید با همت تمام پرسنل به حرکت درمی‌آید. به کارکنان تاکید کردم به دلیل تجربه و تخصص تک‌‌تک شما این مجموعه را خریداری کرده‌ام و به کمک و همراهی شما نیازمندم، پس از یک ماه همه چیز تغییر کرد و نیروها با روحیه دیگری آماده کار شدند و طی شش ماه کارخانه را بازسازی کردند؛ در این مدت هیچ نیروی جدیدی را نیاورده و کسی را اخراج نکردیم. اعتقاد دارم نیروهای متخصص هر واحد در تمام دنیا سرمایه اصلی آن واحدها هستند که در ایران متاسفانه به این موضوع هیچ وقت بهایی داده نشده و روی آن حساب باز نمی‌کنند و ملاک خرید واحدهای این‌چنینی متاسفانه همیشه ساختمان‌ها و دارایی شرکت‌ها بوده و نیروی متخصص آن شرکت و ادامه فعالیت کارخانه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.
در حال حاضر نیز ۲۰۰ نفر از پرسنل قدیمی شرکت بازنشست شدند و به جای آنها نیروی جوان استخدام کردیم که همگی آنها عاشق کار هستند و کارخانه را از خودشان می‌دانند و همین یکپارچگی و همراهی همه کارکنان باعث موفقیت تاکنون بوده است.
چگونه موفق شدید از پس زیان‌های انباشته بر بیایید؟
در ابتدای ورود به کارخانه کلیه خطوط کارخانه و تجهیزات بازسازی و نوسازی شد و سپس با اضافه کردن خطوط تولید و رفع موانع موجود توانستیم ظرفیت کارخانه را به بیش از ۳۰۰هزار تن در سال برسانیم که رقم قابل توجهی در این صنعت است.
شرکت درین کاشان برای ایجاد ساختاری برای رسیدن به مدیریت یکپارچه کیفیت و اهداف متعالی خود و حضور در بازارهای رقابتی و ایجاد شرایط مطلوب، موفق به اخذ تمامی گواهینامه‌های ایزو برای تولیدات کیفی محصولات در زمینه‌های مختلف به خصوص در سیستم ایمنی صنایع نفت شد و این کسب گواهی‌ها باعث شد تا مشتریان اطمینان کافی از پایداری کیفی محصولات ما داشته باشند. همچنین این شرکت با استفاده از مدرن‌ترین دستگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی توانسته به عنوان یکی از قوی‌ترین مراکز آزمایشگاهی در ایران، بازوی توانمند و مطمئنی برای کسب رضایت حداکثری مشتریان این شرکت باشد؛ به‌طوری که محصولات و مواد اولیه این شرکت به دفعات در آزمایشگاه‌های معتبر ایران و خارج مورد تایید قرار گرفت و با توجه به همکاری گسترده با شرکت نفت در سال‌های گذشته، تاییدیه‌های ارزشمندی از آزمایشگاه‌های مختلف در ایران و خارج اخذ کرده است.
این شرکت به عنوان تنها پیمانکار تاکنون موفق به اخذ تاییدیه‌های بسیاری در ارزشیابی پیمانکاران از شرکت ملی نفت ایران و نفت مناطق مرکزی ایران شده که تاکنون هیچ شرکتی در این زمینه آنها را کسب نکرده است. درین کاشان اکنون توانسته به تنهایی کلیه مواد سیال حفاری مناطق نفت‌خیز جنوب را که در گذشته توسط سه تامین‌کننده و پیمانکار ایرانی و خارجی تامین می‌شده به‌نحو مطلوب تامین و اجرا کند. به طوری که حتی یک دکل حفاری چاه‌های نفت دچار مشکل نشد که این امر طی ۱۵ سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
انگیزه شما برای ایجاد شرکت‌های زیرمجموعه چه بود؟
شرکت درین کاشان در راستای توسعه اقتصادی و صنعتی کشور و در جهت اهداف راهبردی خود و رفع نیازهای مواد معدنی و شیمیایی صنایع زیربنایی به خصوص نفت و گاز، طی ۱۲ سال گذشته اقدام به تاسیس، راه‌اندازی و خریداری ۱۱ شرکت صنعتی و معدنی، شیمیایی و خدماتی کرده است که به عنوان شرکت‌های تابعه گروه درین کاشان فعالیت می‌کنند. این شرکت‌ها این امکان را به درین کاشان می‌دهند تا از صفر تا صد عملیات استخراج، فرآوری، حمل و نقل، توزیع، بازیافت و تهیه و تولید کلیه مواد سیال حفاری در داخل گروه انجام گیرد. به بیان دیگر، ما از ابتدا تا انتهای عملیات برداشت از معادن، تولید و تحویل به مصرف‌کننده یعنی صنعت نفت و گاز خودکفا هستیم و این موضوع باعث شده تا هزینه تمام‌شده درین کاشان به حداقل برسد.
در حال حاضر مواد معدنی و شیمیایی به وسیله این شرکت‌ها تولید شده و خدمات حمل و نقل از نقاط مختلف و حمل به انبار اهواز، در واحد پشتیبانی جنوب که در زمینی به وسعت ۴۵ هزار متر مربع و سوله‌ای بالغ بر ۲۰ هزار متر مربع که در مرکز ثقل چاه‌های نفت و گاز در اهواز قرار گرفته، حمل و نگهداری می‌شوند. پس از آن ۳۹ نوع مورد استفاده سیال حفاری داخلی و خارجی در آزمایشگاه اهواز مورد آزمایش مجدد قرار گرفته و پس از تایید به دکل‌های حفاری چاه‌های نفت و گاز مناطق نفت و گاز کشور ارسال می‌شود.
از ابتدای سال‌جاری واحد فردوس با ظرفیت تولید ۱۰۰ هزار تن انواع بنتونیت در زمینی به وسعت ۶۰ هزار متر مربع در خراسان جنوبی شهرستان فردوس به مدار تولیدات ما افزوده شده است. با ایجاد این واحد در نزدیکی بزرگ‌ترین معادن بنتونیت خاورمیانه توانستیم هزینه تمام‌شده محصولات بنتونیت را به حداقل ممکن برسانیم و روی کیفیت محصولات کار کنیم. هدف از احداث واحد فردوس تامین نیاز فولادسازان و واحدهای معدنی و صنایع معدنی این منطقه و صادرات به عراق و کشورهای همجوار بوده و در صورت افزایش تقاضا قابلیت افزایش تولید را نیز داریم. در واقع معادن تکاپوی صد و پنجاه سال آینده را دارد.
فروش شرکت طی این سال‌ها همواره صعودی بوده و سال گذشته ۸۵ میلیارد تومان فروش داشتیم که بخش عمده آن به شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های فولادی بود.
مهم‌ترین محصولاتی که در حال حاضر تولید می‌کنید چیست و چه کاربردی دارد؟
کلیه مواد معدنی مورد مصرف در چاه‌های نفت و گاز شامل باریت، بنتونیت، هماتیت، کربنات کلسیم، آهک هیدراته، میکروسیلیس و بنتونیت که برای سدسازی، تونل، ریخته‌گری، گندله‌سازی و ده‌ها مصرف دیگر کاربرد دارد و انواع نمک‌های دانه‌بندی شده صنعتی و کلیه مواد شیمیایی سیال حفاری از محصولات تولیدی این شرکت هستند. همچنین در سال ۹۱ با مشارکت شرکت گام تک تبریز موفق به تولید زانتان گام خوراکی و صنعتی برای اولین بار در ایران و خاورمیانه شدیم. این ماده توانست تایید شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب در چاه‌های نفت و گاز را برای اولین بار در ایران اخذ کرده و هم‌اکنون نوع خوراکی آن هم در کارخانه‌ها مورد مصرف قرار می‌گیرد، امیدواریم با افزایش تولید این ماده بتوانیم کشور را از واردات این ماده حیاتی بی‌نیاز کرده و از خروج ارز در این برهه زمانی جلوگیری کنیم.
در این راه مهم‌ترین مشکلات شرکت چیست و چه انتظاراتی از دولت دارید؟
درین کاشان در ابتدا تامین‌کننده مواد سیال حفاری ۴۶۰ حلقه چاه شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب بود، اما در ادامه توانسته کارنامه قابل قبولی از خود ارائه دهد و در رتبه‌بندی اداره کل حفاری مناطق نفت‌خیز جنوب بین کلیه شرکت‌های ایرانی و خارجی رتبه اول را کسب کند. از همین رو در حال حاضر تامین‌کننده کلیه مواد سیال حفاری مناطق نفت‌خیز کشور هستیم، اما به دلیل بحران اقتصادی، نبود نقدینگی و فشار تحریم‌های ظالمانه، موفق به اخذ وجوه خود طبق قرارداد نیستیم. این امر باعث می‌شود تا همواره به دلیل کمبود نقدینگی نتوانیم با ظرفیت کامل فعالیت کنیم و تاخیر در پرداخت‌ها گاه حیات شرکت و اشتغالزایی را نیز نشانه می‌رود که امیدوارم مشکلات به حداقل ممکن برسد و بتوانیم تولید را در حد قابل قبولی انجام دهیم. در این زمان امیدوارم مانند گذشته به فعالیت خود ادامه می‌دهیم و چراغ کلیه واحدها را روشن نگه داریم، زیرا سال پر مخاطره‌ای در پیش داریم؛ نه در ایران بلکه در کل جهان با توجه به شیوع ویروس کرونا هیچ چیز در جای خود قرار نگرفته است.
قصد پذیرش مجدد شرکت به بورس را دارید؟
خیر قصد بازگرداندن شرکت به بورس را ندارم و شرکت به صورت سهامی خاص ثبت شده، بیش از پیش می‌خواهم شرکت در آینده تحت مالکیت موسسه خیریه باشد.
بازارهای هدف محصولات گروه درین کاشان کدام کشورها است و این شرکت اصولا توانایی پاسخگویی به چند درصد از نیاز بازار داخلی را دارد؟
حدود ۴۰ نوع مواد سیال حفاری که تولید برخی از آنها به لحاظ کارآیی و کاربرد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است در این شرکت‌ها انجام می‌شود و با وجود نقدینگی می‌توانیم کلیه نیاز سیال حفاری داخل و خارج را برآورده سازیم. امیدواریم با رفع تحریم‌ها جهش صنعت نفت در ایران و خاورمیانه که با توجه به پایین آمدن قیمت نفت هم‌اکنون به حداقل ممکن خود در ۵۰ سال گذشته رسیده، اتفاق بیفتد. منطقه خاورمیانه و کلیه همسایگان ما تولید نفت و گاز دارند، مخصوصا عراق به تازگی شروع به سرمایه‌گذاری عظیمی در حوزه‌های نفتی کرده است ولی بحث سیاسی، فعالیت‌های اقتصادی را مختل کرده و ما با زحمت توانستیم صادرات داشته باشیم که مقدار قابل توجهی از وجه محصولات را دریافت نکرده‌ایم. این در حالی است که به لحاظ اقتصادی واردات کلیه مواد سیال حفاری آماده برای چاه‌های نفت و گاز از ایران به کشورهای همجوار مقرون به صرفه‌تر از هر جای دنیا است. با توجه به معادن غنی ایران، با افزایش ماشین‌آلات و تاسیس کارخانه‌ها در نزدیک معادن که هم‌اکنون اولین واحد در فردوس خراسان جنوبی تولید را شروع کرده و در نقاط مختلف و کارآفرینی برای جوانان قادر خواهیم بود، با کمترین هزینه از خام‌فروشی موادمعدنی جلوگیری کرده و سالانه بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن مواد معدنی سیال حفاری آماده را برای مصرف چاه‌های نفت و گاز برای کلیه کشورهای همجوار تولید کنیم. همچنین می‌توانیم کلیه مواد شیمیایی حفاری را که به دانش آنها دست یافته‌ایم در بازار داخلی و بین‌المللی عرضه کنیم. در حال حاضر ما از صفر تا صد کلیه مواد را خودمان تولید و حمل می‌کنیم و امیدواریم پس از رفع تحریم‌ها، بالا رفتن قیمت نفت و حفر چاه‌های جدید در خاورمیانه و همچنین ثبات نظامی و اقتصادی به روند تولیدی خود در این رشته ادامه دهیم.
با توجه به شیوع کرونا در کاشان و افزایش هشدارها در این منطقه، برای محافظت از پرسنل خود چه کردید؟
به محض دریافت هشدارها، کارخانه را تا تاریخ ۱۵ فروردین تعطیل کردیم و تمامی راه‌های ورودی و خروجی کارخانه در تمامی این مدت کنترل شد و حتی برای چهار روستا که در این مسیر قرار داشت امکانات کنترلی و پزشکی خریداری کردیم، تا جایی‌که در این منطقه هیچ بیمار کرونایی نداشتیم.
