نبض جهانی توریسم در فصل اول ۲۰۲۱ سنجش شد
رکورد جدید از رکود سفر خارجی
رشد چشمگیر سفرهای داخلی در کشورها
ورود گردشگران بین‌المللی در دوره سه ماه ژانویه تا مارس ۲۰۲۱ در مقایسه با سال ۲۰۲۰ حدود ۸۳ درصد کاهش یافته است که این امر ناشی از بالا بودن محدودیت‌های سفر و پایین بودن اعتماد و اطمینان مسافران به سفر به‌دلیل شیوع گسترده کرونا بوده است. این روند کاهشی به‌دنبال افت بی‌سابقه ۷۳ درصدی در سال ۲۰۲۰، بدترین سال ثبت شده برای گردشگری بین‌المللی است. این کاهش شدید نشان‌دهنده از دست دادن حدود ۱۸۰ میلیون گردشگر خارجی در مقایسه با مدت مشابه در سال ۲۰۲۰ است و این رقم در مقایسه با سال ۲۰۱۹ کاهش ۲۶۵ میلیون نفری را نشان می‌دهد. حجم سفرهای بین‌المللی همچنان ۸۸ درصد کمتر از سه ماه اول سال ۲۰۱۹ یعنی مقطع پیش از همه‌گیری است.
همچنین درآمد گردشگری بین‌المللی در سال 2020 حدود 930 میلیارد دلار کاهش پیدا کرده که با توجه به کاهش سفرهای جهانی، 64 درصد کاهش درآمدی را تجربه کرده است. گردشگران بین‌المللی در سال گذشته حدود 536 میلیارد دلار در مقاصد هزینه کرده‌اند که این مبلغ یک‌سوم هزینه‌های سال 2019 با رقم 1466 میلیارد دلار بوده است.
براساس این آمارها، آسیا و اقیانوسیه با کاهش 94 درصدی در سه ماه نخست 2021، همچنان نسبت به سایر مناطق بیشترین میزان رکود را تجربه کرده است. این روند کاهشی برای اروپا با افت 83 درصدی، آفریقا کاهش 81 درصدی، خاورمیانه افت 78 درصدی و قاره آمریکا کاهش 71 درصدی برآورد شده است.
اگرچه داده‌های ماه مارس آمار کمتر از 65 درصد کاهش در مقایسه با مارس 2020 را نشان می‌دهد اما در مقایسه با سال 2019 کاهش قابل‌توجه 88 درصدی را تجربه کرده است.
بسیاری از کشورها محدودیت‌های سختگیرانه سفر از اواخر سال 2020 را به‌دلیل بدتر شدن اوضاع بیماری همه‌گیر با افزایش موارد انواع جدید مجددا اعمال کردند. این محدودیت‌ها شامل آزمایش اجباری، قرنطینه، ممنوعیت مقررات رفت و آمد، ممنوعیت‌های محلی و در برخی موارد بسته شدن کامل مرزها است. در اوایل فوریه 2021 حدود 32 درصد از مقصدهای جهان به‌طور کامل برای گردشگران بین‌المللی بسته بودند و 34 درصد دیگر محدودیت‌های جزئی برقرار کردند. علاوه بر این میزان واکسیناسیون در کشورها و مناطق کندتر از حد انتظار و کاملا نامتوازن بوده است.
باتوجه به این شرایط در تمام مناطق جهان در سه ماه نخست سال شاهد کاهش چشمگیر در گردشگران ورودی بوده‌ایم. در چند منطقه جهان شاهد کاهش 90 تا 100 درصدی بوده‌ایم که در آسیا و اقیانوسیه بیشتر به چشم می‌خورد. اروپای مرکزی و شرقی، اروپای جنوبی و مدیترانه‌ای، آمریکای مرکزی، آفریقای شمالی و صحرای جنوبی کاهش زیر 80 درصدی داشته‌اند. مقاصد حوزه کارائیب با افت 61 درصدی کمترین میزان کاهش را در بین سایر مناطق در سه ماه اول 2021 تجربه کرده است. زیرا چندین مقصد این منطقه جزیره‌ای عملکرد بهتری در ماه مارس داشته است. اما چند کشور در ژانویه تا مارس 2021 حتی میزان کاهش را به کمتر از 50 درصد رسانده‌اند که می‌توان به مکزیک، جمهوری دومینیکن، پورتوریکو، ماکائو، مالدیو، آلبانی و بلغارستان اشاره کرد.
با این‌حال طبق بررسی‌های کارشناسان سازمان جهانی گردشگری ایجاد اعتماد به بازار گردشگری طی ماه‌های مه تا آگوست 2021 در حال افزایش است. سرعت واکسیناسیون در برخی از بازارهای اصلی و همچنین سیاست‌های ایمن‌سازی گردشگری به‌ویژه گواهینامه سبز دیجیتال اتحادیه اروپا، امیدها را برای بازگشت برخی از بازارها افزایش داده است. با وجود این به‌دلیل افزایش انواع جدید ویروس کرونا و شیوع مداوم بیماری همه‌گیر محدودیت‌های سفر همچنان وجود دارد. در واقع بازگشت بازار گردشگری به ادامه روند واکسیناسیون، شروع مجدد ایمن و مسوولانه گردشگری با واکنش هماهنگ بین کشورها در مورد محدودیت سفر، پروتکل‌های ایمنی استاندارد و ارتباطات موثر بستگی دارد.
با توجه به نامشخص بودن وضعیت 2021 حدود 60 درصد از متخصصان زمان بازیابی گردشگری بین‌المللی را در سال 2022 می‌دانند این درحالی است که در نظرسنجی اولیه در ژانویه 50 درصد احتمال بازگشت در سال 2022 را می‌دادند همچنین حدود 40 درصد از آنان بازگشت گردشگری را در نیمه دوم سال 2021 برآورد می‌کنند که این رقم در ژانویه 50 درصد بوده است.
متخصصان بازگشت به سطح پیش از کرونا را نیز مورد ارزیابی قرار داده‌اند و حدود 49 درصد از آنها بازگشت به سال 2019 را در سال 2024 یا بعد از آن برآورد می‌کنند و تنها 37 درصد بازگشت به سطح پیش از همه‌گیری را در سال 2023 می‌دانند. این درحالی است که در نظرسنجی ژانویه حدود 47 درصد از کارشناسان معتقد به بازگشت گردشگری در سال 2023 بودند.
سازمان جهانی گردشگری در اوایل سال 2021 در پیش‌بینی‌های خود دو سناریو را مطرح کرده بود که احتمال بازگشت را از ماه ژوئیه یا سپتامبر برآورد کرده که میزان کاهش را به 55 درصد یا 67 درصد می‌رساند. اما با توجه به نتایج ضعیف در سه ماه اول 2021، سناریوها نیز به سمت ارقام پایین تجدیدنظر کرد. در سناریوی اول جهش را همچنان از ماه ژوئیه می‌دانند که ورودی‌های بین‌المللی با افزایش 40 درصدی در سال 2021 نسبت به 2020 همراه خواهد بود، اگرچه همچنان 63 درصد کمتر از سطح پیش از کرونا در سال 2019 است. سناریوی دوم که جهش را در ماه سپتامبر درنظر می‌گیرد با 10 درصد افزایش ورود در مقایسه با سال 2020، کاهش 75 درصدی نسبت به سال 2019 خواهد داشت.
درحالی‌که تقاضا برای گردشگری بین‌المللی به‌شدت کاهش یافته و همچنان تحت فشار است، گردشگری داخلی در چندین بازار بزرگ همچون چین و روسیه رشد قابل‌توجهی داشته به‌طوری‌که سفرهای هوایی به سطح پیش از کرونا در سال 2019 رسیده است و همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد. مسافران چینی در تعطیلات یک هفته‌ای جشنواره عید چینی‌ها که در 17 فوریه به پایان رسید، 256 میلیون سفر داخلی داشته‌اند که طبق اعلام وزارت گردشگری چین، نسبت به مدت مشابه در سال 2019 افزایش 75 درصدی داشته است.
