«دنیای‌اقتصاد» از وضعیت یک تولیدکننده روانکار می‌گوید
حال و روز «شنفت»
تاسیس شرکت نفت پارس، به‌عنوان اولین تولیدکننده غیردولتی روانکار، مصادف با ایامی بود که در کشور ما، شرکت ملی نفت ایران از طریق پالایشگاه نفت آبادان، چند نمونه از روانکارها را تولید می‌کرد و در اختیارمصرف‌کنندگان داخلی قرار می‌داد. نوع شرکت براساس ماده «یک» اساسنامه، سهامی‌عام بود. «شنفت» از سال ۱۳۴۱ در سازمان بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده است.
شرکت نفت پارس در سال 1337 تاسیس و به عنوان اولین تولیدکننده روغن در کشور مطرح و پس از آن به‌عنوان اولین شرکت تولیدی در بورس تهران پذیرفته شد. لازم به ذکر است که تاسیسات این شرکت در سال 1389 نوسازی شد. شرکت نفت پارس با ظرفیت عملی تولید سالانه بیش از 300میلیون لیتر انواع روغن و اکستراکت، مدرن‌ترین مجتمع روغن‌سازی کشور است که به طور مستمر در سال‌های اخیر سطح تولیدات خود را افزایش داده است. این شرکت توانسته است در زمینه تولید گریس و اکستراکت، خود را به‌عنوان برترین تولیدکننده مطرح کند. ظرفیت تولید «شنفت» از سه پالایشگاه دیگر کمتر است؛ ولی در بازار روانکار، جایگاه تثبیت‌شده و مستحکمی دارد. شرکت نفت پارس در حوزه تولید گریس، بزرگ‌ترین تولیدکننده در خاورمیانه است و در زمینه تولید سایر روانکارها، محصولاتی باکیفیت و مورد اعتماد به بازارهای داخلی و صادراتی ارائه می‌کند.
موضوع فعالیت
شرکت نفت پارس، یکی از شرکت‌های فعال در حوزه تولید انواع روانکار و فرآورده‌های نفتی حاصل از لوب‌کات است. لوب‌کات یکی از برش‌‌‌های نفت در ستون‌‌‌های تقطیر پالایشگاه‌‌‌های تصفیه نفت است و محصولات تولیدی آن، طیف وسیعی از انواع روغنهای موتور، صنعتی، دنده، گریس، ضدیخ، پارافین، اسلاک‌وکس و فورفورال اکسترکت را شامل میشوند.
در کشور چهار پالایشگاه وجود دارد که در زمینه تولید محصولات روانکار فعال هستند و در خصوص تولید سایر روانکارها، در بازارهای داخلی و صادراتی، محصولاتی باکیفیت و مورد اعتماد عرضه می‌کنند. علاوه بر این چهار پالایشگاه، تولیدکنندگان روانکار دیگری نیز در کشور فعالیت دارند که با خرید روغن پایه و اختلاط با سایر مواد افزودنی، اقدام به تولید محصولات مشابه می‌کنند. با توجه به قوانین داخلی و شرایط بازار جهانی نفت، بازار رقابت در این صنعت فشرده و پیچیده است. نفت پارس، توانسته است جایگاه خوبی در بازارهای داخلی و صادراتی کسب کند.
تولید، فروش و بهای تمام‌شده
نفت پارس از شرکت‌های تولیدکننده انواع روانکارها و مشتقات آن است که بخشی از محصولات خود را در داخل به فروش می‌‌‌رساند و بخش دیگری را صادر می‌کند. در سال 1400 تقریبا 45درصد از فروش شرکت صادراتی بوده و صادرات موجب شده است تا شرکت سهم خوبی از بازارهای جهانی داشته باشد و به‌واسطه تغییرات نرخ ارز سودآوری خوبی کسب کند. «شنفت» در سال مالی منتهی به 1400 موفق به تحقق 6700میلیارد تومان درآمد عملیاتی شد که نسبت به سال 1399 افزایش 80درصدی داشت. بهای تمام‌شده درآمد عملیاتی شرکت 4900میلیارد تومان بوده که عمده بهای تمام‌شده شرکت را مواد مستقیم مصرفی تشکیل می‌دهد و بخش عمده این خوراک اصلی، لوب‌کات است. بنابراین نوسانات نرخ ارز و نرخ نفت‌خام (به علت تاثیر بر نرخ نفت‌کوره که بر قیمت‌گذاری لوب‌کات موثر است)، تاثیر بسزایی بر بهای‌‌‌تمام‌‌‌شده و میزان سودآوری شرکت خواهد داشت. افزایش هزینه مواد اولیه اصلی لوب‌کات به میزان بیش از 94درصد نسبت به سال گذشته که عمدتا مربوط به افزایش نرخ آن است، ناشی از افزایش دوعامل نرخ ارز و قیمت جهانی نفت بوده است. همچنین افزودنی‌‌‌هایی که در تولید روغنهای شرکت استفاده میشوند، وارداتی هستند و با تغییر نرخ ارز، دستخوش تغییرات میشوند. بنابراین عدم‌ثبات نرخ ارز یکی از عللی است که موجب تغییر حاشیه سود شرکت خواهد بود. طرح‌‌‌های توسعه بهینه‌‌‌سازی و تعویض کورههای واحدهای فورفورال، احداث مخزن ذخیره آب بهداشتی پالایشگاه، مکانیزه کردن خطوط بسته‌‌‌بندی و پرکنی روغن و افزایش فید واحد موگیری که در سال ۹۹ به بهره‌‌‌برداری رسیدند، در میزان سودآوری و بهره‌‌‌وری محصولات شرکت در سال ۱۴۰۰ اثرگذار بودند. «شنفت» در دوره سه‌ماه ابتدایی سال 1401 در مجموع 2200میلیارد تومان فروش داشته که تقریبا 47درصد فروش داخلی و 53درصد فروش خارجی بوده است و نسبت به مدت مشابه سال قبل 700میلیارد تومان افزایش نشان می‌دهد. بیشتر فروش داخلی و خارجی این شرکت مربوط به تولیدات انواع روانکار است. همچنین میزان فروش ماهانه شرکت در تیرماه امسال 763میلیارد تومان بوده که نسبت به مرداد 1400 افزایش 74درصدی داشته است. مقایسه فروش شرکت در تیرماه 1401 با ماه مشابه سال 1400 نشان می‌دهد که میزان فروش شرکت 58درصد افزایش یافته است. شرکت از ابتدای سال مالی تا انتهای تیرماه 1401 در مجموع مبلغ 3هزار میلیارد تومان فروش داشته که فروش شرکت در مدت مشابه سال1400، 1900میلیارد تومان بوده است. برآورد تحلیلی شرکت برای سال مالی 1401 حدود 10هزار و 500میلیارد تومان فروش و 7هزار و 800میلیارد تومان بهای تمام‌شده درآمد عملیاتی است که افزایش 57درصدی فروش و افزایش 59درصدی بهای تمام‌شده شرکت را نشان می‌دهد. درخصوص برآورد نسبت‌‌‌های مالی این نماد برای سال‌جاری باید گفت، EPS سهم 100تومان براساس آخرین سرمایه و P/ E آن عدد 7 بوده که نسبت به P/ E صنعت که عدد 5 است، بزرگ‌تر است. یکی از عوامل رشد حاشیه سودهای شرکت، به‌‌‌خصوص در سال ۹۹، رشد ۶۵درصدی درآمد عملیاتی شرکت نسبت به رشد ۵۱درصدی بهای‌‌‌تمام‌‌‌شده محصولات است؛ اما در سال 1400، حاشیه سود‌ها نسبت به سال 1399 افت کرد، به طوری که درآمد عملیاتی شرکت رشد 80درصدی و بهای تمام‌شده رشد 93درصدی داشت و همین امر موجب افت حاشیه سود شرکت شد. انتظار می‌رود در سال‌جاری حاشیه سود‌ها شرایط بهتری را نسبت به سال 1400 تجربه کنند.
با توجه به اینکه نرخ بخش عمدهای از محصولات نهایی شرکت از سوی سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان تعیین میشود، افزایش نرخ متناسب با افزایش بهای تمام‌شده، می‌تواند در حفظ حاشیه سود فروش محصولات موثر باشد و باعث تثبیت سودآوری شرکت شود.
محصولات و بازارهای مصرف
محصولات شرکت نفت پارس شامل انواع روغنهای موتور ازجمله بنزینی، گازسوز، دیزلی و دنده موتوری؛ انواع روغنهای صنعتی شامل روغنهای هیدرولیک، کمپرسور، انتقال حرارت، توربین، گردشی و...؛ انواع روغنهای کشتی؛ انواع گریس پایه کلسیم، آلومینیوم، منیزیم و...؛ انواع سیالات خنک‌کننده، ضدجوش و ضدرسوب؛ انواع روغنهای پایه سبک و سنگین؛ انواع محصولات جانبی شامل اکستراکت سبک و سنگین و اسلاک‌وکس سبک و سنگین و انواع پارافین و فوتس‌اویل است. در سراسر ایران، مشتریان نفت پارس، از طریق عاملان فعال شرکت به تمامی محصولات اصلی و جانبی آن دسترسی دارند. بخش عمدهای از محصولات اصلی «شنفت» از طریق تعویض روغنی‌‌‌ها به مصرف‌کنندگان نهایی ارائه میشود. محصولات شرکت نفت پارس به صنایع مختلف کشور نظیر صنایع فولاد و ذوب فلزات، صنعت سیمان، شرکت‌های خودروسازی سبک و سنگین و خدمات پس از فروش آنها، صنایع دریایی، صنایع نظامی، معادن، صنایع لاستیک‌سازی، تولیدکنندگان فعال در صنایع ساختمانی و عمرانی، صنایع حفاری، نیروگاه‌‌‌ها، پالایشگاه‌‌‌ها، صنایع ریلی، صنایع تولید بلور و شیشه، صنایع بهداشتی و آرایشی، صنایع هوایی و... عرضه میشود.
اهداف
اهداف اصلی شرکت نفت پارس را میتوان شامل موارد ذیل دانست: سرمایه‌گذاری در افزایش ظرفیت‌های جدید؛ سرمایه‌گذاری در بخش روانکارهای بنزینی و دیزلی با سطح کیفیت بالا؛ اجرای پروژه‌های deoiling، گاز خنثی، بویلر جدید و کورههای جدید؛ عرضه محصولات جدید و افزایش ظرفیت به منظور افزایش سهم بازار و توسعه بازارهای صادراتی برای محصولات نهایی از جمله انواع گریس. شرکت اکثر مواد اولیه خود را (لوب‌کات) از پالایشگاهای تبریز، اصفهان، تهران و بندرعباس خریداری می‌کند.
ریسک
با توجه به اینکه اصلی‌ترین ماده اولیه تولید محصولات شرکت، لوب‌کات است، تغییرات قیمت نفت و نرخ ارز، بر بهای این ماده به‌طور مستقیم تاثیر دارد و بهای تمام‌شده تولیدات شرکت متاثر از این تغییرات است. از سوی دیگر، بیش از 70درصد سایر مواد اولیه مورد مصرف این شرکت وارداتی است و با تغییرات نرخ ارز رابطه مستقیم دارد. شرکت‌هایی که مواد اولیه آنها دلاری است، با افزایش نرخ ارز، به دلیل کاهش حاشیه سود در کوتاه‌مدت متضرر خواهند شد. از طرفی افزایش نرخ دلار باعث افزایش تورم میشود که در نهایت این تورم به افزایش قیمت محصولات شرکت‌ها منجر خواهد شد. پس میتوان انتظار داشت که در بلندمدت، زیان این شرکت کاهش یابد. به‌عنوان مثال، شرکت‌های فعال در صنعت روانکار که مواد اولیه خود را به صورت دلاری تهیه می‌کنند و بخشی از محصولات خود را به‌‌‌صورت ریالی به فروش می‌‌‌رسانند، جزو این دسته از شرکت‌ها قرار می‌‌‌گیرند. ازجمله این شرکت‌ها میتوان به نمادهای «شرانول»، «شسپا»، «شبهران» و «شنفت» اشاره کرد. ریسک نوسانات بهای جهانی نفت و متعاقبا نوسانات بهای فرآورده‌های نفتی موجب تغییر در نرخ فروش و خوراک شرکت نفت پارس میشود.
