دنیای اقتصاد-زینب طاری:
صنعت برق در تابستان اخیر فراتر از پیشبینیها، ناترازی و کمبود ۲۰هزار مگاواتی را رقم زد تا علاوه بر عیان شدن تبعات یک دهه کمتوجهی به سرمایهگذاری در بخش تولید برق، تبدیل به یک چالش بزرگ شود؛ چالشی که اگر تدبیری جامع برای حل آن اتخاذ نشود، شرایط وخیمتری رقم میزند و خاموشیهای گسترده در دوره دو ساله پیش رو را موجب میشود.
دنیایاقتصاد: چین اعلام کرده در حال ساخت تاسیسات تجدیدپذیر با دو برابر ظرفیت تولید برق بادی و خورشیدی نسبت به کل جهان است. در حالی که این گسترش بیرویه خبر خوبی برای اهداف کربنزدایی این کشور است، اما این اتفاق بر شبکههای برق و بازارهای انرژی فشار وارد میکند و حتی منجر به قیمتهای منفی گاه به گاه انرژی در برخی مناطق میشود.
دنیای اقتصاد-زینب طاری:
صنعت برق و به طور خاص برق تجدیدپذیر قوانین حمایتی بسیاری را پشت سر خود میبیند، اما واقعیتها حاکی است در حیطه اجرا انبوه قوانین دردی از سرمایهگذاران و این صنعت پاک دوا نکرده و امروز میزان برق تجدیدپذیر نسبت به کل برق تولیدی کشور به یکدرصد هم نمیرسد. بنابراین نباید مشکل را در نبود قوانین جستوجو کرد؛ به عبارتی یا قوانین اجرا نشدهاند یا اینکه اجرای آنها کلید حل مشکلات نبوده است.
دنیایاقتصاد:
سیستمهای ذخیرهسازی انرژی باتری در مقیاس کاربردی در سالهای اخیر به سرعت به عنوان یک منبع ثانویه ظرفیت برق در جهان رشد کردهاند. با کاهش هزینه فناوری ذخیره انرژی، باتریها، بهویژه باتریهای خورشیدی به طور فزایندهای محبوبیت بیشتری برای تاسیسات خورشیدی دارند. فقط خریداران خورشیدی مسکونی و تجاری نیستند که از نصب ذخیره انرژی سود میبرند. ذخیرهسازی باتری در مقیاس کاربردی نقش مهمی در عملکرد شبکه برق ایفا میکند و باعث صرفهجویی در هزینه، مزایای زیستمحیطی و انعطافپذیری شبکههای جدید میشود.
دنیای اقتصاد -زینب طاری:
صنعت برق به عنوان مادر تمامی صنایع به نقش غیرقابل انکار اتوماسیون و مخابرات نیاز مبرمی دارد و خوشبختانه کمیته اتوماسیون و مخابرات با ۷۰ عضو در سندیکای صنعت برق در جهت ارتقای کیفی و کمی خدمات فعالیت میکند. اما متاسفانه صنعت برق و در راس آن وزارت نیرو درک درستی از فعالیت این بخش کیفیتمحور نداشته و نتوانسته از ظرفیتهای موجود در راه تحقق اهداف خود از جمله بهینهسازی مصرف برق استفاده کند. از سوی دیگر پرداخت نشدن به موقع مطالبات شرکتهای اتوماسیون و مخابرات در کنار تاخیرهای طولانیمدت در تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه و همچنین فناوریهای جدید برای شکلگیری مهندسی معکوس باعث شده تا اغلب شرکتها با وجود توانایی بالا برای کمک به شبکه برق، کماکان از روشهای قدیمیتر استفاده کنند. مشکلات و چالشهای بسیار زیاد این کمیته «دنیایاقتصاد» را بر آن داشت تا میزگردی با حضور بیتا حاتم، رئیس کمیته اتوماسیون و مخابرات سندیکای صنعت برق ایران و همایون رشیدی، عضو کمیته اتوماسیون و مخابرات سندیکای صنعت برق ایران برگزار کند که در ادامه از نظر مخاطبان میگذرد.
دنیایاقتصاد: آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) اعلام کرد انتظار میرود ظرفیت تولید انرژی هستهای در سراسر جهان بیش از آنچه قبلا توسط این گروه انتظار میرفت افزایش یابد و تا سال ۲۰۵۰ به ۹۵۰ گیگاوات تولید برسد. به طورکلی انرژی هستهای استفاده از واکنشهای هستهای برای تولید برق است و این انرژی را میتوان از شکافت هستهای، فروپاشی هستهای و واکنشهای همجوشی هستهای به دست آورد. در حال حاضر، اکثریت قریب به اتفاق برق به دست آمده از انرژی هستهای توسط شکافت هستهای اورانیوم و پلوتونیوم در نیروگاههای هستهای تولید میشود.
دنیای اقتصاد-زینب طاری:
اگر چه کشور ما برای احداث نیروگاههای تجدیدپذیر از شرایط آب و هوایی بسیار مطلوبی برخوردار است اما هماکنون حدود یک درصد برق کشور از این محل تامین میشود.در این میان دولت سیزدهم اگر چه نتوانست توسعه تجدیدپذیرها را رقم بزند، اما با اقداماتی مانند راهاندازی تابلو سبز در بورس انرژی بستر مناسبی برای سرمایهگذاری ایجاد کرد که البته تحقق این مهم باید با شکلگیری عزمی جدی در میان نهادهایی همچون وزارت صمت، وزارت نیرو، بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه و .... همراه باشد؛ این امر زمانی مهمتر میشود که بدانیم کشور با ناترازی گاز هم دست و پنجه نرم میکند و شاید کوتاهترین مسیر برای رفع ناترازی برق، رفع مشکلات سرمایهگذاری برای توسعه تجدیدپذیرهاست.
دنیایاقتصاد:
راهاندازی تاسیسات برق در یک نقطه فرآیند بسیار دشواری است. این در حالی است که قابلیت اطمینان شبکه یکی از سه حوزه اصلی تمرکز برای شرکتهای برق است، زیرا اقدامات آنها در راستای انتقال انرژی پاک، همراه با کربنزدایی و مقرون به صرفه بودن تولید، بسیار سختتر از گذشته به پیش میروند، بهخصوص که افزایش تقاضا در اوج مصرف برق در طول سال روی این اقدامات تاثیر بسزایی میگذارد.
دنیای اقتصاد-زینب طاری:
بعد از چند ماه مدیریت مصرف و خاموشی سرانجام با کمی اغماض میتوان گفت پیک تابستان به پایان رسیده و شرکتها به روال عادی در روزهای آینده میتوانند تولید را از سر بگیرند اما نباید مانند سالهای گذشته بعد از پایان پیک، اقدامات و برنامهریزیها در خصوص ناترازی برق متوقف شود تا تابستان سال آینده باز هم با هزاران اما و اگر آغاز شود؛ یکی از مهمترین اقداماتی که باید بلافاصله در دستور کار مدیران وزارت نیرو قرار بگیرد، تعمیرات و اورهال نیروگاههاست تا در تابستان آینده با حداکثر ظرفیت در مدار قرار گیرند؛
دنیایاقتصاد:
بر اساس گزارش آژانس محیطزیست اروپا، در سال ۲۰۲۲ سهم انرژی مصرفشده در اتحادیه اروپا که از منابع تجدیدپذیر تولید شده است ۲۳درصد بوده است. به گفته این سازمان، این افزایش، از سطح ۲۱.۹درصد در سال ۲۰۲۱، عمدتا ناشی از رشد قوی در انرژی خورشیدی است. به طور کلی منابع انرژی تجدیدپذیر در این منطقه شامل انرژی بادی، انرژی خورشیدی (حرارتی، فتوولتائیک و متمرکز)، نیروی آبی، نیروی جزر و مدی، انرژی زمینگرمایی، گرمای محیط جذبشده توسط پمپهای حرارتی، سوختهای زیستی و بخش انرژیهای تجدیذیر بهدست آمده از زباله هستند.
دنیای اقتصاد-زینب طاری:
وزارت نیروی دولت چهاردهم وارث انبوهی از مشکلات صنعت برق است که اگرچه اغلب اهداف وزیر برای اصلاح وضعیت به دولتهای گذشته بسیار شبیه است، اما مساله مهم برنامههای مورد نظر برای دستیابی به این اهداف است و شاید مهمترین برنامهای که از سوی کارشناسان مورد تاکید قرار میگیرد، جذب سرمایهگذاری در حوزه تولید، انتقال و توزیع است که باید با سازوکارهای متناسب با شرایط امروز کشور تدوین شود؛ چرا که تجربه نشان داده که طرح اعدادی غیرواقعی بیشتر از آنکه کارنامه بهتری رقم بزند، سرمایهگذار را به بیراهه میبرد.
وزارت نیروی دولت چهاردهم بدون تردید برای سامان بخشی به صنایع آب و برق کار بسیار دشواری پیشرو دارد. صرف نظر از تنش آبی بحرانزایی که طی بیش از یک دهه اخیر به شکلی جدی کشور را درگیر کرده، عباس علیآبادی در بخش برق هم ناگزیر به حل مشکلات پرتعدادی است که قطعا به واسطه تجربه طولانیمدت مدیریتش در گروه مپنا و سوابق دولتیاش بهویژه در جایگاه وزیر صمت و معاونت برق وزیر نیرو، به خوبی به آنها آگاه است.
دنیای اقتصاد-زینب طاری:
گرمای هوا رفته رفته کاهش مییابد و این بهترین خبر برای صنایعی است که در تابستان به دلیل اعمال محدودیتها متحمل عدمالنفعهای سنگین شدهاند. اگر چه سیاستهای کنترل مصرف با برنامههای مختلف اجرایی شد، اما آنچه در عمل اتفاق افتاد چیزی نبود که مسوولان وزارت نیرو انتظارش را میکشیدند؛ در واقع میتوان گفت نه محدودیتها و نه مشوقهای موجود نتوانسته راهگشا باشد و امسال بیش از هر سال دیگر ناترازی برق را شاهد بودیم تا جایی که میزان افزایش مصرف که در بدترین سناریو ۶درصد پیشبینی شده بود، ۸.۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافت و این در حالی است که در برنامه هفتم نیز رشد سالانه ۳درصد پیشبینی شده بود تا در پایان برنامه هفتم به مصرف ۸۵ هزار مگاوات برسیم، اما همین حالا در پیک مصرف به ۸۰ هزار مگاوات رسیدهایم و این اتفاقات نشان میدهد که اگر چه برنامههای مدیریت مصرف را باید ادامه دهیم اما اقدام مهم تر تکیه بر رشد تولید و سرمایهگذاری در صنعت برق است.
دنیای اقتصاد-زینب طاری:
در دهه ۷۰ و با وجود شرایط سخت اقتصادی کشور بعد از جنگ تحمیلی، دولت تحولات بزرگی در صنعت برق رقم زد به گونهای که با ساخت نیروگاههای بزرگ عملا ناترازی دست کم مساله کشور نبود اما اواخر دهه ۸۰ با خصوصیسازی بدون در نظر گرفتن الزامات لازم از جمله اقتصاد صنعت برق مشکلات روزبهروز تشدید شد و نیروگاهداران که شاهد صرفه اقتصادی نبودند در معدود مواردی سراغ افزایش تولید رفتند؛ به گونهای که بر اساس آمارها از برنامه ششم صنعت برق عملا به کما رفت و ناترازی با توجه به رشد ۵درصدی مصرف سالانه کشور روزبهروز افزایش یافت. با وجود این دولتها سراغ حل ریشهای مشکل نرفتند و شعارهای وزرای نیرو یا در کشور قابلیت اجرا نداشت یا اینکه در حد شعار و حرف باقی ماند و به عمل منتهی نشد. حال و با روی کار آمدن دولت چهاردهم زمان آن رسیده که متفاوت از گذشته قبل از هر چیز علل موفق نبودن دولتها در بخش تولید، توزیع، انتقال و بهینهسازی با حضور جمعی از متخصصان بررسی شود و در مرحله بعد با توجه به بنبست سیاستهای گذشته، اصلاح ساختار وزارت نیرو در دستور کار قرار گیرد تا به تدریج شاهد رفع ناترازی ۲۵ درصدی برق کشور باشیم.
با ابلاغ دستورالعمل توسعه مولدهای مقیاس کوچک، مقررات عرضه برق این نیروگاهها نیز به پیوست مصوبه وزیر محترم نیرو در تاریخ ۱۴۰۲.۱۱.۸ و بر پایه برخی قوانین بالادستی نظیر مواد ۴۴ و ۵۶ قانون اصلاح الگوی مصرف ابلاغ شد. ماده ۴۴ قانون اصلاح الگوی مصرف، وزارت نیرو را موظف کرده تا ازطریق شرکتهای تابعه خرید برق از تولیدکنندگان آن را در محل تحویل و به اندازه ظرفیتهای تولید برق تضمین کند و به این منظور از طریق عقد قراردادهای ۵ساله با لحاظ شرایطی اقدام کند. از جمله شرایط مذکور آن است که زمانهای کمبود برق در شبکه سراسری، مشترکانی که اقدام به احداث مولد در محل مصرف میکنند، از اولویت قطع برق خارج میشوند. همچنین بر اساس ماده ۵۶ قانون اصلاح الگوی مصرف، وزارت نفت موظف است در چارچوب قانون هدفمندکردن یارانهها سوخت لازم جهت تولیدکنندگان انرژی برق اعم از واحدهای صنعتی یا تولیدکنندگان محلی را به قیمتی که برای وزارت نیرو محاسبه میکند، تحویل دهد.