نیرو | روزنامه شماره 5965

ضرورت ایجاد مزارع صنعتی برای جبران کمبود برق

دنیای اقتصاد-زینب طاری: شهرک‌‌‌‌های صنعتی به عنوان مراکز تولید و کارآفرینی، نقش مهمی ‌‌‌‌در توسعه اقتصادی، جذب سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری، ایجاد اشتغال و افزایش توان رقابتی یک منطقه ایفا می‌‌‌‌کنند. استقرار واحدهای تولیدی در شهرک‌‌‌‌های صنعتی علاوه بر ایجاد زیرساخت‌‌‌‌های مناسب نظیر آب، فاضلاب و تامین انرژی در قالبی ساختار‌‌‌‌یافته با هزینه اجرایی پایین‌‌‌‌تر، امکان حضور صنایع مرتبط در کنار هم را نیز میسر می‌‌‌‌کند. به‌‌‌‌دیگر بیان، نحوه چیدمان و استقرار واحدهای صنعتی به مراتب از هزینه‌‌‌‌های واسطه‌‌‌‌ای و مبادله‌‌‌‌ای فعالان حوزه صنعت کاسته و طبیعتا قدرت رقابت‌‌‌‌پذیری آنها را افزایش می‌‌‌‌دهد؛ با وجود این، امروزه شهرک‌‌‌‌های صنعتی با مشکلات متعددی به‌‌‌‌ویژه از نظر تامین انرژی مواجه هستند و در روزهای سرد پیش‌رو باید قطع برق و گاز را توامان تجربه کنند؛ در این میان اختلال در تولید و عدم‌‌‌‌النفع‌‌‌‌های چند هزار میلیاردی شهرک‌‌‌‌های صنعتی استان تهران که سهم غیر قابل انکاری در اقتصاد کشور دارند، موضوعی بسیار مهم به شمار می‌‌‌‌رود که قادر است بر اقتصاد خانوار تاثیرگذار باشد.

قرارداد کلان زیمنس در اسکاتلند برای تامین توربین بادی

دنیای‌اقتصاد: پس از امضای قرارداد تامین با اسکاتیش پاور، یک مزرعه بادی فراساحلی در بخش جنوبی دریای شمال، مجهز به توربین‌‌‌های زیمنس گیمسا خواهد شد. قرارداد اعلام شده در ۱۱ نوامبر برای نصب ۶۴ توربین مدل SG ۱۴-۲۳۶ DD زیمنس گیمساست که در East Anglia TWO، یک مزرعه بادی واقع در بیش از ۲۰ مایلی سواحل سافولک، نصب خواهند شد.

فرصت‌‌‌های مغفول برای کاهش ناترازی از مسیر بهسازی تاسیسات

زهرا حکیم‏‏‌پور/عضو هیات‌مدیره سندیکای شرکت‌های تاسیساتی و صنعتی ایران

انرژی پایه‌‌‌ای‌‌‌ترین و اساسی‌‌‌ترین زیرساخت توسعه در کشورها محسوب می‌شود. در واقع انرژی چرخ اقتصاد دنیا را به حرکت درآورده و تولید، خلق ارزش افزوده و توسعه را ریل‌‌‌گذاری می‌کند. اقتصاد ایران طی سال‌های اخیر با چالش‌‌‌های جدی در تامین پایدار انرژی مواجه بوده که عمدتا ناشی از ناترازی در تولید و مصرف به‌ویژه در حوزه برق و گاز بوده است. در نگاهی کلی به نظر می‌رسد برای حل مساله ناترازی چاره‌‌‌ای جز جلوگیری از رشد مصرف بی‌‌‌رویه انرژی خصوصا در مصارف فاقد ارزش افزوده از مسیر افزایش قیمت انرژی و فرهنگ‌‌‌سازی گسترده به‌‌‌صورت فرابخشی، افزایش تولید از منابع موجود انرژی‌‌‌های فسیلی، تنوع‌بخشی به منابع استحصال انرژی به‌ویژه از منابع تجدیدپذیر و نیز کاهش مصرف انرژی از طریق بازیافت تلفات انرژی نداریم.

کلید معمای قطع برق

دنیای اقتصاد-زینب طاری: قطعی برق در تابستان به دلیل ناترازی تولید و مصرف از یک دهه پیش سال به سال افزایش یافت، چرا که به دلیل اتخاذ سیاست‌‌‌های نادرست عملا سرمایه‌گذاری در این صنعت فاقد صرفه اقتصادی بود؛ بنابراین تقریبا مردم به محدودیت‌های برق در برخی ساعات تابستان عادت کردند و صنایع به‌‌‌ویژه آنهایی که انرژی‌بر هستند، ناچار به پذیرش تعطیلی و عدم‌‌‌النفع‌‌‌های سنگین شدند؛ در سوی دیگر ناترازی گاز هم به عللی که در این مقال نمی‌‌‌گنجد، بر کشور سایه انداخت، اما در این بخش به ندرت محدودیت گاز مشترکان خانگی در دستور کار دولت‌‌‌ها قرار گرفت تا صنعت بار آن را به دوش بکشد؛ بنابراین در تابستان برق و در زمستان گاز صنایع با محدودیت مواجه شدند، اما آنجایی شرایط پیچیده‌‌‌تر شد که در سال‌های اخیر به طور طبیعی نیروگاه‌‌‌های حرارتی در زمستان با وجود کاهش مصرف برق به عللی نظیر قرار گرفتن در دوره تعمیرات و اورهال و همچنین فقدان گاز موردنیاز قادر به تامین برق کشور نیستند و در فصول سرد باید شاهد ناترازی برق و گاز به صورت همزمان باشیم؛ در سال‌جاری نیز با توجه به ناترازی گاز، وزارت نیرو به سیاق گذشته استفاده از سوخت مازوت را به عنوان جایگزین برای برخی نیروگاه‌‌‌ها پیش‌بینی کرد، اما با توجه به رویکرد متفاوت رئیس جمهوری، دولت تصمیم گرفت در سه نیروگاه، مازوت‌‌‌سوزی را متوقف کند و برای مدت محدودی «خاموشی منظم» را جایگزین «تولید سم» برای عموم شهروندان کند.

تولید برق زیست توده افزایش می‌‌‌یابد

بر اساس آخرین چشم‌‌‌انداز انرژی کوتاه‌مدت که توسط اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده در ۱۳ نوامبر منتشر شد، این آژانس در حال حاضر انتظار دارد که انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر ۲۳‌درصد از کل تولید برق ایالات متحده در سال‌جاری را به خود اختصاص دهند که این میزان در سال ۲۰۲۵ به ۲۵‌درصد افزایش خواهد یافت. به گفته این گزارش زیست توده بالغ بر ۲.۱۹‌درصد از تولید برق تجدیدپذیر ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ را تشکیل می‌دهد که سهم آن به ۱.۹۹‌درصد در سال ۲۰۲۵ کاهش می‌‌‌یابد.

ضرورت تشکیل شورای عالی برق

دنیای اقتصاد-زینب طاری: امروز مزایای نیروگاه‌‌های کوچک مقیاس بر هیچ کس پوشیده نیست و سرعت اجرا و همچنین سرمایه‌‌گذاری به مراتب کمتر نسبت به انواع دیگر نیروگاه‌ها به همراه شاخصه‌‌های مثبتی همچون راندمان بالا، بی‌‌نیازی از هزینه‌‌های بالای توزیع و انتقال و همچنین نقشی که در پدافند غیر عامل دارند، باعث شده تا بسیاری از کارشناسان حرکت در این مسیر را یکی از مهم‌ترین راه‌‌های رفع ناترازی برق در کشور بدانند. با وجود این به محض سرد شدن هوا وزارت نفت سراغ قطع گاز این نیروگاه‌‌ها می‌رود و امسال هم با یک استدلال عجیب همچون سال‌های گذشته مسیر تولید برق را مسدود می‌کند.

کوبا بدون برق

دنیای‌اقتصاد: پس از آنکه توفان رافائل شبکه برق کوبا را نابود کرد و ۱۰ میلیون نفر را در تاریکی فرو برد، مقامات این کشور تلاش کردند تا برق را مجددا به این جزیره بازگردانند. مقامات کوبا توفان رافائل که با باران و باد شدید این کشور را تحت‌تاثیر قرار داده «رده ۳» اعلام کردند. کوبا بعد از رسیدن توفند «رافائل» و همراهش بادهایی با سرعت ۱۸۵ کیلومتر در ساعت در روز چهارشنبه دچار خاموشی سراسری شد. شرکت ملی انرژی کوبا اعلام کرده است وزش باد شدید، باعث خاموشی سیستم برق شده است.

اتلاف ۵۱ همت انرژی در کشور

دنیای اقتصاد-زینب طاری: در دنیای امروز، صرفه‌‌‌جویی در مصرف انرژی به یکی از مسائل حیاتی تبدیل شده است و بسیاری از کشورها سعی می‌کنند با استفاده از فناوری‌‌‌های نوین در تولید، توزیع، انتقال و مصرف انرژی، بهینه‌سازی بالاتری رقم بزنند؛ این موضوع در کشور ما که با ناترازی برق و گاز مواجهیم امری بسیار ضروری است که متاسفانه در یک دهه اخیر به ندرت مورد توجه قرار گرفته است؛ در واقع هدر رفت انرژی در تمام بخش‌‌‌های مذکور حتی در تاسیسات مکانیکی و برقی ساختمان‌‌‌ها اتفاق می‌‌‌افتد و از طرفی برنامه جامعی برای مهم‌ترین و حیاتی‌‌‌ترین مساله کشور وجود ندارد؛ بخش خصوصی معتقد است بی‌‌‌توجهی دولت به این بخش عامل تمامی ‌‌‌مشکلات است و تا زمانی که همگرایی واقعی در جهت رفع مشکلات ایجاد نشود، انرژی کشور به بیراهه می‌رود که قطعا با توجه به کسری محتمل بودجه دولت، این اظهارات منطقی به نظر می‌‌‌رسد.

قیمت برق در اروپا دچار نوسان شد

دنیای‌اقتصاد: ماه گذشته، قیمت برق در بازارهای اروپایی بسته به حجم تولید انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر در منطقه، تغییرات در میزان تقاضا، قیمت‌های فعلی گاز و همچنین میزان انتشار کربن در نوسان بود. به طورکلی کاهش هفتگی قیمت برق تنها در دهه دوم اکتبر مشاهده شد. در ۴ اکتبر، قیمت قراردادهای آتی TTF برای ماه آینده از ۴۰ یورو در هر مگاوات ساعت عبور کرد. همچنین در ۲۵ اکتبر، به بالاترین سطح خود از نوامبر ۲۰۲۳ رسید و به ۴۳.۷ یورو در مگاوات ساعت افزایش یافت، زیرا بازار، به‌رغم سطح بالای ذخایر در اروپا، از تاثیر درگیری خاورمیانه بر عرضه بیم داشت.

جدال آمار و حقیقت اتلاف انرژی

مهدی علی‏‏‌آبادی/کارشناس انرژی

مساله بهره‌‌‌وری انرژی در ایران یک ابرچالش بزرگ محسوب می‌شود که حل ریشه‌‌‌ای آن بدون تردید یک اقدام ملی است که تنها با انسجام، مشارکت و هم‌‌‌افزایی همه بخش‌‌‌های مرتبط اعم از تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان، دولتمردان و سیاستگذاران امکان‌‌‌پذیر خواهد بود. در این میان بروز ناترازی‌‌‌های گسترده که به تدریج ایران را در تله یک بحران جدی در تامین پایدار انرژی به‌ویژه برق و گاز قرار داده، افزایش بهره‌‌‌وری و جلوگیری از هدررفت انرژی به عنوان یک ثروت ملی را به یک ضرورت غیرقابل چشم‌‌‌پوشی تبدیل کرده است. اما برای مواجهه با ناترازی از مسیر افزایش بهره‌‌‌وری، دو نکته حائز اهمیت وجود دارد که بدون تردید پذیرش اصل هدررفت انرژی مهم‌ترین آن است. در گام دوم هم باید بازنگری زیرساخت‌‌‌های استخراج، تولید و مصرف انرژی را که در نگاهی کلی می‌توان آن را به تاسیسات تعبیر کرد، در دستور کار قرار داد.

حل مشکلات صنعت برق در گرو تغییر رویکرد ها

دنیای اقتصاد-زینب طاری: انعکاس مجموعه‌‌‌ای از انتظارات و خواسته‌‌‌های برآمده از دغدغه‌‌‌های اصلی تولیدکنندگان غیردولتی برق به دولت جدید، موضوعی بوده که سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق از همان روزهای نخست آغاز به کار دولت چهاردهم برای دستیابی به مسیری تعاملی برای حل این مشکلات مدنظر داشته است و برای این منظور ارسال نامه‌‌‌ای به معاون اول رئیس جمهور که مشروح این مشکلات در آن همراه با راهکارهای پیشنهادی ارائه شده بود، گامی ‌‌‌محکم برای این منظور بود؛ نامه‌‌‌ای که به فاصله‌‌‌ کمی ‌‌‌بعد از ارسال، به نامه پوششی دبیر کمیسیون اقتصادی هیات دولت به تمامی ‌‌‌دستگاه‌‌‌ها و نهادهای ذی‌ربط با دستور «بازنگری در سیاست‌‌‌های حوزه انرژی» منجر شد و به نظر می‌‌‌آید کماکان در این نهادها در حال اقدام و پیگیری‌‌‌هایی است که امید می‌رود شرایط بهتری را برای تولیدکنندگان برق رقم بزند. بر پایه موارد مطرح‌‌‌شده در نامه سندیکا و برای شرح بیشتر انتظارات و راهکارهای ارائه‌‌‌شده، گفت‌‌‌وگویی با رضا ریاحی‌‌‌، نایب‌‌‌رئیس هیات‌‌‌مدیره سندیکای شرکت‎های تولیدکننده برق داشته‌‌‌ایم که مشروح آن را در ادامه خواهید خواند.

نیروگاه‌های خودتامین در محک اجرا

دنیای اقتصاد-زینب طاری: صنایع را شاید بتوان بزرگ‌ترین بخش متاثر از آثار سوء ناترازی تولید و مصرف برق در ایران دانست؛ این مهم و بحران‌های بسیار محتملی که پیرو آن وجود داشت، هر چند قدری دیرهنگام، اما به هر حال، چنان که سیدزمان حسینی مجری طرح احداث نیروگاه های صنایع انرژی بر شرکت توانیر بیان می‌کند، از نیمه‌های سال۱۴۰۰، نهادها و دستگاه‌های مرتبط از مجلس شورای اسلامی تا وزارتخانه‌های نیرو، نفت و...، بر آن شدند تا به فکر چاره‌اندیشی همه‌جانبه‌ای برای برون‌رفت از این وضعیت بیفتند. حاصل آن نهایتا تدوین قانون و دستورالعمل‌‌های اجرایی شد که با ادبیاتی توأمان تشویق‌کننده و هشداردهنده، چاره کار را در ورود هر چه بیشتر صنایع انرژی‌بر به عرصه تولید برق در قالب نیروگاه‌های «خودتامین» ذکر می‌کند و پیرو آن سازوکار اجرایی لازم با پرچم‌داری شرکت توانیر تدوین شده و در حال پیاده شدن است. در گفت‌وگوی پیش رو با این مقام اجرایی، از جزئیات این طرح و نیز تلاش‌های صورت‌گرفته و نتایج حاصل برای رفع مشکل تامین برق صنایع جویا شده‌ایم که مشروح آن را در ادامه خواهید خواند:

نگاه جدید تامین‌کنندگان برق به انرژی هسته‌ای

دنیای‌اقتصاد: انرژی هسته‌ای در بحبوحه تقاضای فزاینده برای برق و انرژی پاک‌تر توجهات بیشتری را به خود جلب کرده است. به نظر می‌رسد که این منبع انرژی با تمرکز کشورها بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در تلاش برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی، تجدید حیات کرده است. در عین حال، نیازهای انرژی بخش فناوری در قالب مراکز داده و پیشرفت‌های قدرتمند در هوش مصنوعی به سرعت در حال رشد است. این عوامل شرکت‌ها و دولت‌ها را بر آن داشته تا با دقت بیشتری به این منبع برق نگاه کنند که خطرات بالقوه آن باعث شده است تنها تا چند دهه پیش محبوبیت نداشته باشد.

گذر از دوران اوج مصرف، از دریچه‌ای دیگر

دنیای اقتصاد-زینب طاری: هنوز فصل گرما شروع نشده بود که مدیران صنعت برق از طراحی و اجرای برنامه‌های متعدد برای گذر از پیک تابستان خبر می‌دادند، اما با فرارسیدن تابستان و روزهای گرم آن، پاسخگویی به نیاز مصرف برق مشکل‌تر شد تا جایی که خاموشی‌ها علاوه برصنایع، برخلاف سال گذشته دامنگیر بخش خانگی هم شد. این در حالی بود که ناترازی حدود ۱۷‌هزار مگاواتی تولید و مصرف برق و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن، در آن روزها به یکی از موضوعات مهم در فضای رسانه‌ای کشور و دستگاه‌های سیاستگذار و اجرایی تبدیل شد، اما مدیران بخش دولتی صنعت برق، تامین برق در فصل گرمای امسال را با همه دشواری‌های آن، قابل دفاع می‌دانند. برای آگاهی از چگونگی گذر از پیک امسال و میزان تحقق برنامه‌های پیش‌بینی‌شده و رفع ناترازی موجود با مهدی مقیم‌زاده مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران گفت‌و‌گویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

سیکل ساده، سیکل ترکیبی یا رویکردی از هردو؟

دنیای‌اقتصاد: توربین‌‌‌های گازی سیکل ساده راندمانی در حدود ۳۵ تا ۴۰‌درصد ارائه می‌کنند و واحدهای سیکل ترکیبی راندمان را تا ۶۰‌درصد و بیشتر افزایش می‌دهند، اما گزینه دیگری در حال ظهور است که ویژگی‌‌‌های طرح‌‌‌های سیکل ساده و ترکیبی را با هم ترکیب می‌کند. این پیکربندی هیبریدی از یک منبسط‌کننده تک‌توربین استفاده می‌کند و گرمای خروجی اگزوز را به محفظه احتراق بازیافت می‌کند تا بهترین‌‌‌های هر دو جهان را ترکیب کند. این چرخه که به عنوان VAST (تکنولوژی‌‌‌های بخار با ارزش افزوده) شناخته می‌شود، سطوح کارآیی بالاتر از ۵۰‌درصد را نوید می‌دهد. این روش این پتانسیل را دارد که به مقرون به صرفه‌ترین گزینه پشتیبان برای شبکه‌‌‌هایی تبدیل شود که در آن انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر غالب هستند. علاوه بر این، تکنولوژی‌‌‌های بخار با ارزش افزوده به سطوح انتشار آلاینده‌‌‌ای پاک‌‌‌تر دست می‌‌‌یابد.

گره صنعت برق در اقتصاد

دنیای اقتصاد-زینب طاری: از برنامه پنجم توسعه شاهد عقب‌‌‌نشینی سرمایه‌‌‌ها از صنعت برق بودیم چرا که سیطره انحصار در قیمت‌‌‌گذاری و نرخ‌‌‌های دولتی به‌گونه‌‌‌ای بود که سودآوری را برخلاف سایر صنایع بزرگ منتفی می‌‌‌کرد. بنابراین به جرات می‌‌‌توان گفت انحصاری بودن کارفرمای صنعت برق عملا شرایط نابرابر را به بخش‌خصوصی تحمیل می‌‌‌کرد و حتی در قراردادها شاهد انتقال تمامی‌‌‌ ریسک‌‌‌ها به پیمانکار و تامین‌‌‌کننده بودیم؛ حتی دولت برای پرداخت صورت وضعیت‌‌‌ها هم گنجاندن بندهای قانونی را در قراردادها بر نمی‌‌‌تابید که نتیجه آن مطالبات معوق و مشکلات مالی شرکت‌‌‌های خصوصی در هر سه بخش تولید، توزیع و انتقال بود. اما گذشت زمان و ناترازی که امسال به حدود ۱۹هزار مگاوات رسید، ثابت کرد که با ایجاد این شرایط و قراردادهای یک طرفه، برنده‌‌‌ای وجود ندارد. هرچند دولت سیزدهم هم به مانند دولت‌‌‌های پیشین در بخش توسعه سرمایه‌‌‌گذاری در صنعت برق برنامه اساسی نداشت و عمده تمرکز را معطوف به مدیریت مصرف کرده بود اما برخی اقدامات همچون راه‌‌‌اندازی تابلو‌سبزها، خرید مستقیم شرکت‌‌‌های توزیع از بورس انرژی و جلوگیری از افزایش مطالبات نیروگاه‌‌‌ها و راه‌‌‌اندازی تابلو آزاد برای توسعه نیروگاه‌‌‌های کوچک مقیاس تحولاتی در این صنعت ایجاد کرد. البته با توجه به حجم ناترازی اقدامات گسترده‌‌‌تری باید از طرف دولت چهاردهم با همکاری بخش‌خصوصی در دستور کار قرار بگیرد؛ در چنین شرایطی سندیکای صنعت برق با برگزاری نشستی مطبوعاتی به بیان مشکلات، دستاوردها و چالش‌‌‌های پیش روی صنعت برق برای رفع ناترازی پرداخت.

دیجیتال؛ راه‌‌‌حل‌‌‌ چالش حوزه انرژی

دنیای اقتصاد: شرکت‌های انرژی و آب و برق در جهان با چالش‌‌‌های بی‌‌‌سابقه‌‌‌ای دست و پنجه نرم می‌کنند. در ایالات متحده با افزایش ۲۸.۵ درصدی هزینه برق تنها در طی پنج سال، یک آمریکایی به طور متوسط اکنون نزدیک به ۳۰۰ دلار در ماه برای خدمات آب و برق خود هزینه می‌کند که این اتفاق منجر به افزایش بدهی‌‌‌های مشتریان به شرکت‌های آب و برق شده است.

پیمانکاران صنعت برق؛ قربانی ساختار بلاتکلیف حقوقی

دنیای اقتصاد-زینب طاری: در قراردادهایی که دولت نقش کارفرما را بازی می‌کند، تقریبا شاهد یک رویکرد یک‌طرفه به ماجرا هستیم؛ به این معنا که پیمانکار باید تمام ریسک‌‌‌ها را عهده‌دار شود و کمتر پیش می‌‌‌آید که مسائلی مانند عواقب تاخیر در پرداخت صورت وضعیت‌‌‌های پیمانکاران ذکر شود و این چالش به‌ویژه در صنایعی که دولت نقش کارفرمای انحصاری را در آنها بازی می‌کند، برجسته‌تر است؛ از جمله این صنایع می‌توان به صنعت برق اشاره کرد که فقدان وحدت رویه در قراردادها و عدم‌توجه به قراردادهای تیپ مشکلات حقوقی بسیاری برای پیمانکاران و تامین‌‌‌کنندگان تجهیزات ایجاد کرده و از طرفی همین مساله عامل اصلی ایجاد معضلی به نام قراردادهای متوقف شده که عملا به توقف فعالیت بسیاری از شرکت‌های بخش خصوصی و همچنین زمین‌‌‌گیر شدن پروژه‌‌‌های زیرساختی صنعت برق کشور منتهی شده است؛ با تمام این اوصاف ناآگاهی پیمانکاران و تامین‌‌‌کنندگان تجهیزات از حقوق خود نیز مزید بر علت شده تا وضعیت این بخش از فعالان صنعت برق بغرنج‌‌‌تر شود.

واحد دوم گازی گهران سیرجان سنکرون شد

دنیای‌اقتصاد: واحد دوم گازی بلوک دوم نیروگاه سیکل ترکیبی ۵۴۶ مگاواتی گهران سیرجان سنکرون شد. محمدتقی بابایی، مدیرعامل گروه سرمایه‌گذاری انرژی امید تابان با اعلام این خبر گفت: پس از بهره‌‌‌برداری از واحد نخست گازی بلوک دوم نیروگاه سیکل ترکیبی خود‌تامین گل‌‌‌گهر به ظرفیت ۱۸۳ مگاوات در فروردین ماه امسال و اتصال به شبکه سراسری برق کشور که موجب پیشگیری از خسارت‌‌‌های وارده به واحدهای صنعتی این شرکت ناشی از قطع برق به‌‌‌ویژه در پیک مصرف تابستان شد واحد دوم گازی این نیروگاه نیز سنکرون شد.

«عصر الکتریسیته» به دنبال اوج قریب‌‌‌الوقوع سوخت‌‌‌های فسیلی

دنیای‌اقتصاد: آژانس بین‌المللی انرژی روز چهارشنبه هفته گذشته اعلام کرد جهان در آستانه عصر جدیدی از الکتریسیته قرار دارد و تقاضا برای سوخت‌‌‌های فسیلی تا پایان دهه به اوج خود می‌‌‌رسد، به این معنی که مازاد عرضه نفت و گاز می‌تواند سرمایه‌گذاری در انرژی سبز و برق پاک در سطح بین‌المللی را افزایش دهد. نقطه اوج انتشار کربن به نقطه‌‌‌ای از زمان اشاره دارد که انتشار دی‌اکسید‌کربن از روند رشد و نقطه اوج خود متوقف می‌شود و سپس به تدریج کاهش می‌‌‌یابد. این نشان‌‌‌دهنده عدم‌وابستگی انتشار کربن به روند توسعه اقتصادی خواهد بود که برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای و دستیابی به هدف بی‌‌‌طرفی کربن بسیار حائز اهمیت است.

ضرورت تقویت آهن‌ربای جذب سرمایه صنعت برق

دنیای اقتصاد-زینب طاری: ناترازی ۲۰‌هزار مگاواتی در تابستان امسال اگر‌چه برای صنعت کشور عدم‌‌‌‌النفع چند‌هزار میلیاردی در پی داشت، اما واقعیت این است که شرایط برای صنعت برق به مراتب وخیم‌تر از سایر صنایع است، چرا که با پایان یافتن تابستان شرایط برای این صنعت عادی نمی‌شود و علت اصلی این نابسامانی را باید در اقتصاد ناتراز برق جست‌‌‌‌وجو کرد؛ در واقع با سیاستگذاری‌‌‌‌های نادرست دولت‌‌‌‌ها به‌ویژه در یک دهه اخیر، میزان پروژه‌‌‌‌ها به دلیل جذاب نبودن برای سرمایه‌گذاران به شدت کاهش یافت و در معدود پروژه‌‌‌‌های اجرا شده هم بعد از اتمام، دولت پولی برای تسویه مطالبات نداشت و گاهی پیمانکاران چند سال برای دریافت پولی که در اقتصاد تورمی ‌‌‌‌هر روز دچار کاهش ارزش می‌‌‌‌شد، باید کفش آهنین به پا می‌‌‌‌کردند و همین اتفاقات باعث شد تا بسیاری از شرکت‌های کوچک و متوسطی که در بخش‌‌‌‌های مختلف این صنعت فعال بودند، دچار ورشکستگی شوند. حالا و با روی کار آمدن دولت چهاردهم، فعالان صنعت برق انتظار دارند تصمیمات به صورت واحد و با پرهیز از شعارزدگی توسط وزارت نیرو اتخاذ شود و با تعریف پروژه‌‌‌‌هایی که بودجه آنها تامین نشده، پیکره نیمه‌جان بخش خصوصی را از چاله به چاه نیندازد.

چین توربین بادی عظیم‌الجثه می‌‌‌سازد

دنیای‌اقتصاد: یک شرکت چینی یک توربین بادی دریایی ۲۶ مگاواتی جدید را راه‌‌‌اندازی کرده است که هم از نظر ظرفیت و هم از نظر اندازه بزرگ‌ترین در نوع خود در جهان محسوب می‌شود. این توربین چینی با باد سرعت ۱۰ متر بر ثانیه، می‌تواند سالانه ۱۰۰ گیگاوات ساعت برق تولید کرده و انرژی موردنیاز ۵۵هزار خانه را تامین کند. توربین بادی فراساحلی سیستمی ‌‌‌از توربین‌‌‌های بادی است که در اقیانوس یا دریا واقع شده و برای تولید برق از انرژی باد طراحی شده است. این توربین‌‌‌ها از سرعت باد بالاتر و الگوهای باد ثابت‌تری که در آب در مقایسه با زمین یافت می‌شود، بهره می‌‌‌برند. آنها بخشی از صنعت رو به رشد انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر هستند که بر کاهش وابستگی به سوخت‌‌‌های فسیلی متمرکز است.

کوچک‌مقیاس‌ها نیازمند تعیین متولی

دنیای اقتصاد-زینب طاری: ناترازی ۲۰هزار مگاواتی برق در پیک تابستان امسال نشان داد که برای سامان دادن به شرایط صنعت برق اگر دولت چهاردهم مطابق قانون عمل کند و موانع ضد توسعه را از سر راه بردارد، دست کم به یک دوره ۵ساله کار شبانه‌روزی نیاز داریم . با توجه به مشکلات صندوق توسعه ملی برای پرداخت تسهیلات بلندمدت به صنعت برق، باید سراغ کوتاه‌ترین مسیر برویم که با یک بررسی سر انگشتی می‌توان گفت کوچک‌‌مقیاس‌ها با داشتن شرایطی مانند کم‌هزینه بودن به‌دلیل کوچک بودن پروژه، راندمان بالا و امکان رساندن آن به ۸۰درصد از طریق CHP و CCHP کردن آنها و همچنین سرعت اجرای این پروژه‌های کوچک، این گزینه را تبدیل به بهترین گزینه برای ایجاد یک تحول بزرگ در صنعت برق کرده است.

تایوان و مشکل جدی برق برای ساخت تراشه‌های رایانه‌ای

دنیای‌اقتصاد: بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشه‌های کامپیوتری پیشرفته در جهان که به‌شدت به سوخت‌های فسیلی وارداتی وابسته است، به زودی آخرین نیروگاه هسته‌ای خود را تعطیل می‌کند و با کندی در تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، به سمت بحران انرژی پیش می‌رود.

رد پای بی‌توجهی قوانین به نیروگاه‏‏‌های تولید پراکنده

دنیای اقتصاد-زینب طاری: تولید پراکنده یا کوچک‌مقیاس که در زبان انگلیسی به اختصار DG نامیده می‌شود، به تولید برق از منابع کوچک انرژی اشاره دارد؛ در این نیروگاه‏‏‌های کوچک، برق در همان محل مصرف یا در نزدیکی آن تولید می‌شود و به همین دلیل با کمترین میزان خطوط انتقال و شبکه، کاهش هزینه‏‏‌ها را شاهدیم؛ همچنین با CHP و CCHP کردن نیروگاه می‌توان از حرارت آن برای تولید آب گرم، بخار، برودت یا کاربردهای دیگر به صورت مستقیم استفاده کرد و از این طریق راندمان این نیروگاه‏‏‌‏‏‌ها را در شرایطی که راندمان نیروگاه‏‏‌های حرارتی کمتر از ۴۰‌درصد است، به حدود ۸۰‌درصد رساند. نکته مهم دیگر اینکه نیروگاه‏‏‌های تولید پراکنده علاوه بر هزینه کمتر و امکان مشارکت بالای سرمایه‌گذاران، سرعت اجرای بالایی دارد.

افزایش دمای محیط شهری با نصب پنل‌‌‌های فتوولتائیک روی پشت‌‌‌بام

دنیای‌اقتصاد: تحقیقات جدید در هند نشان می‌دهد که سیستم فتوولتائیک (PV) نصب‌شده روی پشت‌‌‌بام ممکن است پیامدهای ناخواسته‌‌‌ای بر دما در محیط‌‌‌های شهری داشته باشد. برای مثال، پنل‌های نصب‌شده در پشت‌بام ممکن است به طور بالقوه دمای شب را تا ۰.۶ درجه سانتی‌گراد کاهش دهند. سیستم PV یکی از به‌روز‌ترین ابزارها برای تبدیل انرژی خورشیدی به جریان برق است. این سیستم‌ها از تعدادی صفحه خورشیدی تشکیل شده‌‌‌اند که از ترکیب علوم برق و مکانیک برای طراحی عملکرد آن استفاده شده است و زمانی از این سیستم بهره می‌‌‌گیرند که قصد تولید برق از طریق انرژی خورشیدی را داشته باشیم.

اصلاح نظام پرداخت؛ تنها راه نجات صنعت برق

دنیای اقتصاد-زینب طاری: صنعت برق در تابستان اخیر فراتر از پیش‌بینی‌‌ها، ناترازی و کمبود ۲۰‌هزار مگاواتی را رقم زد تا علاوه بر عیان شدن تبعات یک دهه کم‌توجهی به سرمایه‌گذاری در بخش تولید برق، تبدیل به یک چالش بزرگ شود؛ چالشی که اگر تدبیری جامع برای حل آن اتخاذ نشود، شرایط وخیم‌تری رقم می‌‌زند و خاموشی‌‌های گسترده در دوره دو ساله پیش رو را موجب می‌شود.

شبکه انرژی چین تحت‌تاثیر موج انرژی‌‌های تجدیدپذیر

دنیای‌اقتصاد: چین اعلام کرده در حال ساخت تاسیسات تجدیدپذیر با دو برابر ظرفیت تولید برق بادی و خورشیدی نسبت به کل جهان است. در حالی که این گسترش بی‌‌رویه خبر خوبی برای اهداف کربن‌‌زدایی این کشور است، اما این اتفاق بر شبکه‌‌های برق و بازارهای انرژی فشار وارد می‌کند و حتی منجر به قیمت‌های منفی گاه به گاه انرژی در برخی مناطق می‌شود.

عملکرد جزیره‌ای؛ سد توسعه تجدیدپذیرها

دنیای اقتصاد-زینب طاری: صنعت برق و به طور خاص برق تجدیدپذیر قوانین حمایتی بسیاری را پشت سر خود می‌‌‌بیند، اما واقعیت‌‌‌ها حاکی است در حیطه اجرا انبوه قوانین دردی از سرمایه‌گذاران و این صنعت پاک دوا نکرده و امروز میزان برق تجدیدپذیر نسبت به کل برق تولیدی کشور به یک‌درصد هم نمی‌‌‌رسد. بنابراین نباید مشکل را در نبود قوانین جست‌‌‌وجو کرد؛ به عبارتی یا قوانین اجرا نشده‌‌‌اند یا اینکه اجرای آنها کلید حل مشکلات نبوده است.

باتری‌‌‌ها منبع رشد سریع شبکه‌‌‌های برق

دنیای‌اقتصاد: سیستم‌های ذخیره‌‌‌سازی انرژی باتری در مقیاس کاربردی در سال‌های اخیر به سرعت به عنوان یک منبع ثانویه ظرفیت برق در جهان رشد کرده‌‌‌اند. با کاهش هزینه فناوری ذخیره انرژی، باتری‌‌‌ها، به‌ویژه باتری‌‌‌های خورشیدی به طور فزاینده‌‌‌ای محبوبیت بیشتری برای تاسیسات خورشیدی دارند. فقط خریداران خورشیدی مسکونی و تجاری نیستند که از نصب ذخیره انرژی سود می‌‌‌برند. ذخیره‌‌‌سازی باتری در مقیاس کاربردی نقش مهمی‌‌‌ در عملکرد شبکه برق ایفا می‌کند و باعث صرفه‌‌‌جویی در هزینه، مزایای زیست‌‌‌محیطی و انعطاف‌پذیری شبکه‌‌‌های جدید می‌شود.

نگرش کهنه به اتوماسیون و مخابرات صنعت برق

دنیای اقتصاد -زینب طاری: صنعت برق به عنوان مادر تمامی‏‏‌‏‏‌ صنایع به نقش غیر‌قابل انکار اتوماسیون و مخابرات نیاز مبرمی‏‏‌‏‏ دارد و خوشبختانه کمیته اتوماسیون و مخابرات با ۷۰ عضو در سندیکای صنعت برق در جهت ارتقای کیفی و کمی‏‏‌‏‏‌ خدمات فعالیت می‌کند. اما متاسفانه صنعت برق و در راس آن وزارت نیرو درک درستی از فعالیت این بخش کیفیت‌محور نداشته و نتوانسته از ظرفیت‏‏‌های موجود در راه تحقق اهداف خود از جمله بهینه‏‏‌سازی مصرف برق استفاده کند. از سوی دیگر پرداخت نشدن به موقع مطالبات شرکت‌های اتوماسیون و مخابرات در کنار تاخیر‏‏‌های طولانی‌مدت در تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه و همچنین فناوری‏‏‌های جدید برای شکل‌گیری مهندسی معکوس باعث شده تا اغلب شرکت‌ها با وجود توانایی بالا برای کمک به شبکه برق، کماکان از روش‌های قدیمی‏‏‌‏‏‌تر استفاده کنند. مشکلات و چالش‏‏‌های بسیار زیاد این کمیته «دنیای‌اقتصاد» را بر آن داشت تا میزگردی با حضور بیتا حاتم، رئیس کمیته اتوماسیون و مخابرات سندیکای صنعت برق ایران و همایون رشیدی، عضو کمیته اتوماسیون و مخابرات سندیکای صنعت برق ایران برگزار کند که در ادامه از نظر مخاطبان می‏‏‌‏‏‌گذرد.

افزایش ظرفیت جهانی برق هسته‌‌‌ای تا سال ۲۰۵۰

دنیای‌اقتصاد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌‌‌ (IAEA) اعلام کرد انتظار می‌رود ظرفیت تولید انرژی هسته‌‌‌ای در سراسر جهان بیش از آنچه قبلا توسط این گروه انتظار می‌‌‌رفت افزایش یابد و تا سال ۲۰۵۰ به ۹۵۰ گیگاوات تولید برسد. به طورکلی انرژی هسته‌‌‌ای استفاده از واکنش‌‌‌های هسته‌‌‌ای برای تولید برق است و این انرژی را می‌توان از شکافت هسته‌‌‌ای، فروپاشی هسته‌‌‌ای و واکنش‌‌‌های هم‌جوشی هسته‌‌‌ای به دست آورد. در حال حاضر، اکثریت قریب به اتفاق برق به دست آمده از انرژی هسته‌‌‌ای توسط شکافت هسته‌‌‌ای اورانیوم و پلوتونیوم در نیروگاه‌‌‌های هسته‌‌‌ای تولید می‌شود.

دو خواسته اصلی تجدیدپذیرها از دولت

دنیای اقتصاد-زینب طاری: اگر چه کشور ما برای احداث نیروگاه‌‌‌های تجدیدپذیر از شرایط آب و هوایی بسیار مطلوبی برخوردار است اما هم‌اکنون حدود یک درصد برق کشور از این محل تامین می‌‌‌شود.در این میان دولت سیزدهم اگر چه نتوانست توسعه تجدیدپذیرها را رقم بزند، اما با اقداماتی مانند راه‌‌‌اندازی تابلو سبز در بورس انرژی بستر مناسبی برای سرمایه‌‌‌گذاری ایجاد کرد که البته تحقق این مهم باید با شکل‌‌‌گیری عزمی جدی در میان نهادهایی همچون وزارت صمت، وزارت نیرو، بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه و .... همراه باشد؛ این امر زمانی مهم‌تر می‌‌‌شود که بدانیم کشور با ناترازی گاز هم دست و پنجه نرم می‌‌‌کند و شاید کوتاه‌‌‌ترین مسیر برای رفع ناترازی برق، رفع مشکلات سرمایه‌‌‌گذاری برای توسعه تجدیدپذیرهاست.

منبعی ناشناخته برای بهبود قابلیت اطمینان شبکه

دنیای‌اقتصاد: راه‌‌‌اندازی تاسیسات برق در یک نقطه فرآیند بسیار دشواری است. این در حالی است که قابلیت اطمینان شبکه یکی از سه حوزه اصلی تمرکز برای شرکت‌های برق است، زیرا اقدامات آنها در راستای انتقال انرژی پاک، همراه با کربن‌‌‌زدایی و مقرون به صرفه بودن تولید، بسیار سخت‌تر از گذشته به پیش می‌‌‌روند، به‌خصوص که افزایش تقاضا در اوج مصرف برق در طول سال روی این اقدامات تاثیر بسزایی می‌‌‌گذارد.

ناترازی ۲۷‌هزار مگاواتی در سال آینده

دنیای اقتصاد-زینب طاری: بعد از چند ماه مدیریت مصرف و خاموشی سرانجام با کمی ‌‌‌اغماض می‌توان گفت پیک تابستان به پایان رسیده و شرکت‌ها به روال عادی در روزهای آینده می‌توانند تولید را از سر بگیرند اما نباید مانند سال‌های گذشته بعد از پایان پیک، اقدامات و برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌ها در خصوص ناترازی برق متوقف شود تا تابستان سال آینده باز هم با هزاران اما و اگر آغاز شود؛ یکی از مهم‌ترین اقداماتی که باید بلافاصله در دستور کار مدیران وزارت نیرو قرار بگیرد، تعمیرات و اورهال نیروگاه‌‌‌هاست تا در تابستان آینده با حداکثر ظرفیت در مدار قرار گیرند؛

سهم منابع تجدیدپذیر در مصرف برق در اروپا

دنیای‌اقتصاد: بر اساس گزارش آژانس محیط‌زیست اروپا، در سال ۲۰۲۲ سهم انرژی مصرف‌شده در اتحادیه اروپا که از منابع تجدیدپذیر تولید شده است ۲۳‌درصد بوده است. به گفته این سازمان، این افزایش، از سطح ۲۱.۹‌درصد در سال ۲۰۲۱، عمدتا ناشی از رشد قوی در انرژی خورشیدی است. به طور کلی منابع انرژی تجدیدپذیر در این منطقه شامل انرژی بادی، انرژی خورشیدی (حرارتی، فتوولتائیک و متمرکز)، نیروی آبی، نیروی جزر و مدی، انرژی زمین‌گرمایی، گرمای محیط جذب‌شده توسط پمپ‌‌‌های حرارتی، سوخت‌‌‌های زیستی و بخش انرژی‌‌‌های تجدیذیر به‌‌‌دست آمده از زباله هستند.

برق در انتظار جراحی اقتصادی

دنیای اقتصاد-زینب طاری: وزارت نیروی دولت چهاردهم وارث انبوهی از مشکلات صنعت برق است که اگرچه اغلب اهداف وزیر برای اصلاح وضعیت به دولت‌‌‌های گذشته بسیار شبیه است، اما مساله مهم برنامه‌‌‌های مورد نظر برای دستیابی به این اهداف است و شاید مهم‌ترین برنامه‌ای که از سوی کارشناسان مورد تاکید قرار می‌گیرد، جذب سرمایه‌گذاری در حوزه تولید، انتقال و توزیع است که باید با ‌سازوکارهای متناسب با شرایط امروز کشور تدوین شود؛ چرا که تجربه نشان داده که طرح اعدادی غیر‌واقعی بیشتر از آنکه کارنامه بهتری رقم بزند، سرمایه‌گذار را به بیراهه می‌‌‌برد.

انتظارات از وزیر نیرو در دولت چهاردهم

شهرام صدرا/عضو هیات‏‏‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق

وزارت نیروی دولت چهاردهم بدون تردید برای سامان بخشی به صنایع آب و برق کار بسیار دشواری پیش‌رو دارد. صرف نظر از تنش آبی بحران‌‌‌زایی که طی بیش از یک دهه اخیر به شکلی جدی کشور را درگیر کرده، عباس علی‌‌‌آبادی در بخش برق هم ناگزیر به حل مشکلات پرتعدادی است که قطعا به واسطه تجربه طولانی‌‌‌مدت مدیریتش در گروه مپنا و سوابق دولتی‌‌‌اش به‌ویژه در جایگاه وزیر صمت و معاونت برق وزیر نیرو، به خوبی به آنها آگاه است.

تعرفه‏‏‌های برق افزایش نمی‏‏‌یابد

دنیای اقتصاد-زینب طاری: گرمای هوا رفته رفته کاهش می‌‌‌یابد و این بهترین خبر برای صنایعی است که در تابستان به دلیل اعمال محدودیت‌‌‌ها متحمل عدم‌‌‌النفع‌‌‌های سنگین شده‌‌‌اند. اگر چه سیاست‌‌‌های کنترل مصرف با برنامه‌‌‌های مختلف اجرایی شد، اما آنچه در عمل اتفاق افتاد چیزی نبود که مسوولان وزارت نیرو انتظارش را می‌‌‌کشیدند؛ در واقع می‌‌‌توان گفت نه محدودیت‌‌‌ها و نه مشوق‌‌‌های موجود نتوانسته راهگشا باشد و امسال بیش از هر سال دیگر ناترازی برق را شاهد بودیم تا جایی که میزان افزایش مصرف که در بدترین سناریو ۶درصد پیش‌‌‌بینی شده بود، ۸.۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافت و این در حالی است که در برنامه هفتم نیز رشد سالانه ۳درصد پیش‌‌‌بینی شده بود تا در پایان برنامه هفتم به مصرف ۸۵ هزار مگاوات برسیم، اما همین حالا در پیک مصرف به ۸۰ هزار مگاوات رسیده‌‌‌ایم و این اتفاقات نشان می‌‌‌دهد که اگر چه برنامه‌‌‌های مدیریت مصرف را باید ادامه دهیم اما اقدام مهم تر تکیه بر رشد تولید و سرمایه‌‌‌گذاری در صنعت برق است.

چرایی شکست دولت‏‏‌ها در صنعت برق

دنیای اقتصاد-زینب طاری: در دهه ۷۰ و با وجود شرایط سخت اقتصادی کشور بعد از جنگ تحمیلی، دولت تحولات بزرگی در صنعت برق رقم زد به گونه‌‌‌ای که با ساخت نیروگاه‌‌‌های بزرگ عملا ناترازی دست کم مساله کشور نبود اما اواخر دهه ۸۰ با خصوصی‌‌‌سازی بدون در نظر گرفتن الزامات لازم از جمله اقتصاد صنعت برق مشکلات روز‌به‌روز تشدید شد و نیروگاه‌داران که شاهد صرفه اقتصادی نبودند در معدود مواردی سراغ افزایش تولید رفتند؛ به گونه‌‌‌ای که بر اساس آمارها از برنامه ششم صنعت برق عملا به کما رفت و ناترازی با توجه به رشد ۵‌درصدی مصرف سالانه کشور روز‌به‌روز افزایش یافت. با وجود این دولت‌‌‌ها سراغ حل ریشه‌‌‌ای مشکل نرفتند و شعارهای وزرای نیرو یا در کشور قابلیت اجرا نداشت یا اینکه در حد شعار و حرف باقی ماند و به عمل منتهی نشد. حال و با روی کار آمدن دولت چهاردهم زمان آن رسیده که متفاوت از گذشته قبل از هر چیز علل موفق نبودن دولت‌‌‌ها در بخش تولید، توزیع، انتقال و بهینه‌‌‌سازی با حضور جمعی از متخصصان بررسی شود و در مرحله بعد با توجه به بن‌بست سیاست‌‌‌های گذشته، اصلاح ساختار وزارت نیرو در دستور کار قرار گیرد تا به تدریج شاهد رفع ناترازی ۲۵ درصدی برق کشور باشیم.

تابلوی برق آزاد بورس انرژی

علی شاه‏‏‌محمدی/مدیرعامل شرکت تجارت انرژی فردا

با ابلاغ دستورالعمل توسعه مولدهای مقیاس کوچک، مقررات عرضه برق این نیروگاه‌‌‌ها نیز به پیوست مصوبه وزیر محترم نیرو در تاریخ ۱۴۰۲.۱۱.۸ و بر پایه برخی قوانین بالادستی نظیر مواد ۴۴ و ۵۶ قانون اصلاح الگوی مصرف ابلاغ شد. ماده ۴۴ قانون اصلاح الگوی مصرف، وزارت نیرو را موظف کرده تا ازطریق شرکت‌های تابعه خرید برق از تولیدکنندگان آن را در محل تحویل و به اندازه ظرفیت‌‌‌های تولید برق تضمین کند و به این منظور از طریق عقد قراردادهای ۵‌ساله با لحاظ شرایطی اقدام کند. از جمله شرایط مذکور آن است که زمان‌‌‌های کمبود برق در شبکه سراسری، مشترکانی که اقدام به احداث مولد در محل مصرف می‌‌‌کنند، از اولویت قطع برق خارج می‌‌‌شوند. همچنین بر اساس ماده ۵۶ قانون اصلاح الگوی مصرف، وزارت نفت موظف است در چارچوب قانون هدفمندکردن یارانه‌‌‌ها سوخت لازم جهت تولیدکنندگان انرژی ‌برق اعم از واحدهای صنعتی یا تولیدکنندگان محلی را به قیمتی که برای وزارت نیرو محاسبه می‌‌‌کند، تحویل دهد.

راهکار توسعه تجدیدپذیرها در دولت چهاردهم

دنیای اقتصاد-زینب طاری: ضرر سنگین صنایع به دلیل قطع برق و حتی اعمال محدودیت در بخش مشترکان خانگی در تابستان امسال میراث بی‌توجهی به صنعتی است که با وجود هشدار کارشناسان و صاحب‌‌‌نظران از برنامه ششم توسعه تقریبا به حال خود رها شد و امروز بیراه نیست اگر ناترازی بیش از ۱۸‌هزار مگاواتی برق کشور را یکی از بزرگ‌ترین چالش‌‌‌های کشور بدانیم. در این میان آنچه مساله را بغرنج‌تر می‌‌‌کند، ناترازی همزمان گاز و برق است؛ در واقع حتی چنانچه با یک عزم جدی نیروگاه‌‌‌های حرارتی احداث شوند، تامین سوخت آنها یک بحران جدی را پیش روی سیاستگذاران قرار می‌‌‌دهد.

فشار هوش مصنوعی بر شبکه‏‏‌های برق

دنیای‌اقتصاد: به گفته کارشناسان هوش مصنوعی می‌تواند شبکه برق کشورها را تحت فشار قرار دهد، زیرا تقاضای برق از مراکز داده در دهه آینده به شدت افزایش خواهد یافت، درست زمانی که عرضه برق به دلیل بازنشستگی سریع نیروگاه‌‌‌های زغال‌‌‌سنگ‌سوز با کاهش مواجه می‌شود. مراکز داده در ایالات متحده به تنهایی می‌توانند تا سال ۲۰۳۰ به همان اندازه برق مصرف کنند که برخی از اقتصادهای بزرگ صنعتی تولید می‌کنند، زیرا نه‌تنها از نظر تعدد مصرف‌کنندگان، بلکه از نظر مقیاس نیز تقاضا برای برق افزایش می‌‌‌یابد.

سه عامل کلیدی که تولید و توزیع برق کشور را به چالش کشید

دنیای‌اقتصاد: صنعت برق کشور در فصل گرم سال‌جاری با شرایط دشواری در حوزه تولید و تامین برق مواجه شد که از نظر بسیاری از مدیران و کارشناسان این صنعت در کنار عامل مهم افزایش دما معلولی از ناترازی اقتصادی و مصرف غیربهینه این انرژی ارزشمند در کشور است.

فوبیای تصمیم‌گیری در صنعت برق

دنیای اقتصاد-زینب طاری: دولت چهاردهم در شرایطی آغاز به کار می‌‌‌کند که ناترازی برق تبدیل به یک ابرچالش شده و بسیاری از صنایع به دلیل محدودیت‌‌‌های برق و خاموشی‌‌‌ها متحمل عدم‌‌‌النفع‌‌‌های بسیار سنگین شده‌‌‌اند؛ اتفاقی که علاوه بر شرکت‌ها، به دلیل کاهش تولید قطعا بر زندگی عموم جامعه تاثیرگذار است. وزرای نیروی دولت‌‌‌های یازدهم، دوازدهم و سیزدهم اگر‌چه از همان ابتدا برنامه‌‌‌های متنوعی برای افزایش تولید برق و جلوگیری از افزایش ناترازی اعلام کردند، اما واقعیت این است که در میدان عمل شاهد تغییرات مثبت نبودیم و عمدتا اقدامات معطوف به مدیریت مصرف بود و افزایش تولید برق به ندرت اتفاق افتاد تا در تابستانی که گرم‌‌‌تر از سال‌‌‌های پیش است، شاهد ناترازی بسیار بیشتر از ۱۲‌هزار مگاواتی برق باشیم که رقمی‌‌‌ سرسام‌‌‌آور به شمار می‌‌‌رود. حال و با روی کار آمدن دولت چهاردهم، بخش خصوصی صنعت برق که سال‌‌‌هاست به دلیل سود‌آور نبودن این صنعت و قوانین یک‌طرفه عطای تولید را به لقای آن بخشیده امیدوار است با هم‌افزایی و استفاده وزارت نیرو از ابزارهای قانونی برای کاهش این ناترازی وارد گود شود.

افزایش عمق راهبردی انرژی ایران در همکاری شانگهای

عبدالصاحب ارجمند/مدیرکل دفتر راهبری و نظارت بر انتقال و توزیع وزارت نیرو

سازمان همکاری شانگهای در ابتدا با اهداف امنیتی شکل گرفت، اما با توجه به ظرفیت‌‌‌های عظیم کشورهایی که در ادامه به عضویت آن درآمدند، در سایر حوزه‌‌‌ها به‌خصوص اقتصادی و انرژی نیز فعال شد. شرایط منحصر به‌فرد کشورهای عضو این سازمان شامل ایران، چین، هند، روسیه، پاکستان، قزاقستان، ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان که در پایان سال ۲۰۲۳ در مجموع ۴۲درصد جمعیت، ۲۴‌درصد مساحت و ۲۵‌درصد تولید ناخالص ملی(GDP) جهان را به خود اختصاص داده‌‌‌اند، در صورت برنامه‌‌‌ریزی صحیح و تدوین اسناد راهبردی توسعه همکاری‌‌‌های اقتصادی و فنی، می‌تواند افق درخشانی را در سایه همکاری‌‌‌های فی مابین برای آنها رقم بزند.

حضور توتال در کل زنجیره ارزش برق

دنیای‌اقتصاد: با دیجیتالی شدن و تحول در صنعت حمل‌ونقل و همچنین افزایش دسترسی مردم به برق، قرن بیست و یکم را واقعا باید قرن برق و برق‌رسانی نام‌گذاری کرد. تقاضا برای برق سریع‌تر از تقاضای جهانی انرژی در حال افزایش است. در حالی که شرکت توتال انرژیز موضوع آب و هوا را در قلب استراتژی خود قرار داده است، این غول صنعت نفت و گاز و انرژی می‌‌‌خواهد به مشتریان خود ترکیبی از منابع انرژی با انتشار کربن کمتر را ارائه دهد. توتال‌‌‌انرژیز هم‌‌‌اکنون چهارمین شرکت نفتی و هشتمین شرکت بزرگ جهان است که در ۳۰ کشور دارای شعبه بوده و بیش از ۱۰۵‌هزار کارمند از ۱۳۰ کشور مختلف در آن اشتغال دارند و در همه حوزه‌‌‌های صنایع نفت و گاز فعالیت می‌کند.

حمایت کاغذی از تجدید‏‏‌پذیرها

دنیای اقتصاد-زینب طاری: کشور ما به دلیل شرایط جغرافیایی جزو مناسب‌‌‌ترین کشورها برای توسعه نیروگاه‌‌‌های تجدیدپذیر به‌‌‌ویژه خورشیدی به شمار می‌‌‌رود، اما نگاه نادرست متولیان به این انرژی و اجرا نشدن قوانینی همچون ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید در کنار تکیه بیش از حد به منابع نفت و گاز باعث شد تا امروز کمتر از ۱۲۰۰ مگاوات برق کشور از ناحیه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر تامین شود.

سایه روشن‌های خودروهای برقی

دنیای‌اقتصاد: با کاهش قیمت خودروهای الکتریکی در ماه‌‌‌های اخیر، مصرف‌کنندگان با ملاحظات جدیدی در مورد اینکه آیا خودروهای برقی می‌توانند در مقایسه با خودروهای با سوخت فسیلی صرفه‌‌‌جویی کلی در هزینه‌‌‌های زندگی آنها ایجاد کنند، مواجه هستند. اما کارشناسان می‌‌‌گویند که پاسخ این سوال ممکن است همیشه واضح نباشد.

بازار برق تنظیم‌شده توسط مصرف‌کننده

دنیای‌اقتصاد: وقتی می‌‌‌خواهید یک بازار واقعا آزاد برق را تصور کنید چه چیزی به ذهنتان می‌‌‌رسد؟ برای نشان دادن این بازارها بسیاری از کارشناسان این صنعت، به ظهور بازارهای عمده‌‌‌فروشی برق و انتخاب خرده‌‌‌فروشی در برخی از مناطق ایالات متحده اشاره می‌کنند که در حال حاضر به عنوان بازارهای نسبتا آزاد صنعت برق معرفی می‌‌‌شوند و برخی از اقتصاددانان نیز فراتر رفته و از حذف کامل مداخله دولت در بخش برق حمایت می‌کنند. تجدید ساختار برق، نقش عناصر سنتی حاضر در ساختار یکپارچه را تغییر داده و عناصر جدیدی را با امکان عملکرد مستقل ایجاد کرده است. در تقسیم‌‌‌بندی کلی، عناصر بازار برق را می‌توان به اپراتور مستقل بازار (ISO) و معامله‌‌‌گران تقسیم کرد. اپراتور مستقل نقش راهبری را در بازار ایفا کرده و قواعد بازار را تعیین می‌کند.

امکان بازگشت بارقه‏‏‌های امید به صنعت برق

دنیای اقتصاد-زینب طاری: در حالی که میزان ناترازی برق در کشور به حدود ۱۸‌هزار مگاوات رسیده، عباس علی‌آبادی به عنوان وزیر نیرو از طرف رئیس جمهوری به مجلس شورای اسلامی ‌‌‌برای گرفتن رای اعتماد معرفی شده است؛ مدیر با‌سابقه‌ای که فعالیت در هر دو طرف میز یعنی بنگاه‌داری و فعالیت در وزارت نیرو را در کارنامه دارد و اهالی صنعت برق امیدوارند با اتکا به این سابقه و همچنین برنامه‌‌‌های اعلامی ‌‌‌او شاهد تغییرات مثبت در بخش‌‌‌های مختلف و همچنین رشد سرمایه‌گذاری در این صنعت باشند.

قرارداد میتسوبیشی پاور در مالزی و برزیل

دنیای‌اقتصاد: نیروگاه GTCC، متعلق به پتروس پاور، یکی از شرکت‌های تابعه شرکت دولتی پترولیوم ساراواک برهاد (PETROS) است که در شهر میری، یک‌‌‌ هاب استراتژیک گازی در کشور مالزی واقع شده است. میتسوبیشی پاور همچنین یک قرارداد خدمات بلندمدت با پتروس منعقد کرده است تا از عملکرد پایدار نیروگاه پس از شروع عملیات تجاری اطمینان حاصل کند. ژنراتورهای این نیروگاه توسط شرکت میتسوبیشی ژنراتور تولید خواهند شد، شرکتی که از طریق ادغام شرکت‌های MHI و شرکت میتسوبیشی الکتریک در سیستم‌های تولید برق تاسیس شده است.

غربالگری طرح‏‏‌ها ؛ راهکاری برای کمبود منابع

دنیای اقتصاد: در برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که وزیر نیرو در ابتدای دولت سیزدهم تقدیم مجلس کرد، مقرر شد حدود ۷۰۰ میلیون مترمکعب به ظرفیت طرح‌‌‌‌‌‌های آبرسانی اضافه شود و حال آمارها نشان می‌دهد در پایان زودهنگام دولت سیزدهم، حدود ۸۰ طرح با ظرفیت آبرسانی ۱۴۸۴ میلیون مترمکعب محقق شد یعنی در بخش پروژه‌‌‌‌‌‌های آبرسانی ضریب تحقق ۲۱۲‌درصد بوده است.

تبدیل زباله به برق

دنیای‌اقتصاد: یکی از راه‌‌‌حل‌‌‌های مدیریت زباله شهری پایدار اغلب شامل نیروگاه‌‌‌های تبدیل زباله به انرژی است که می‌توانند برق تولید کنند و در عین حال بخار لازم را برای سیستم‌های گرمایش منطقه‌‌‌ای تامین کنند. از این رو استفاده از توربین‌‌‌های بخار کارآمد در این کاربردها بسیار حائز اهمیت هستند.

بی‏‏‌توجهی وزارت نیرو به بخش خصوصی

دنیای اقتصاد-زینب طاری: ناترازی برق در پیک تابستان روز‌به‌روز افزایش می‌‌‌یابد؛ به گونه‌‌‌ای که اخیرا به بیش از ۱۷‌هزار مگاوات رسیده و این اتفاق یعنی خاموشی هر چه بیشتر صنایعی که در تابستان با بیشترین تقاضای خرید مواجه هستند. کارشناسان معتقدند در ایجاد این وضعیت عوامل مختلفی دست به دست هم دادند که مهم‌ترین آنها بی‌توجهی به مشکلات بخش خصوصی از جمله اقتصاد ناتراز این صنعت بود که باعث شد از برنامه ششم توقف توسعه نیروگاه‌‌‌ها را شاهد باشیم و بسیاری از سرمایه‌گذاران صنعت برق سر از صنایع ارزآوری همچون فولاد و پتروشیمی ‌‌‌درآورند تا با توجه به رشد ۵‌درصد سالانه مصرف و همچنین اتلاف حدود ۳ درصدی در شبکه توزیع و انتقال امروز به نقطه‌‌‌ای برسیم که حتی شرکت‌های بزرگی که برای استفاده خودشان نیروگاه کوچک‌مقیاس احداث کردند، اجازه استفاده از آن را نداشته باشند.

سرابِ سرانه آب

دنیای اقتصاد: آمارها نشان می‌‌‌دهد در چند دهه گذشته حجم منابع آب تجدیدپذیر کشور، از ۱۳۰ میلیارد مترمکعب به حدود ۱۰۳ میلیارد مترمکعب رسیده و همچنین جمعیت کشور بیشتر شده؛ از این رو سرانه آب در اختیار هر ایرانی به حدود یک‌‌‌سوم یا یک‌‌‌چهارم گذشته رسیده است. در این راستا سخنگوی طرح‌‌‌های ملی آب با اشاره به آخرین وضعیت بارشی ایران در مقایسه با جهان گفت: متوسط بارش کشور ۲۴۰ تا ۲۵۰ میلی‌‌‌متر است یعنی در یک دوره بلندمدت بیش از ۵۰ سال، باید به طور متوسط حدود ۲۴۰ تا ۲۵۰ میلی‌‌‌متر بارش داشته باشیم. البته بارش نرمال در ایران با بارش نرمال جهانی قابل مقایسه نیست. متوسط بارش در پهنه گسترده ایران حدود یک‌‌‌سوم و حتی کمتر از یک‌‌‌سوم متوسط جهانی است. بنابراین وقتی از مقادیر نرمال بارش ایران صحبت می‌‌‌کنیم، با مقادیر بارش نرمال در متوسط جهانی یا در کشورهایی اروپا که حتی از متوسط جهانی هم بالاتر هستند، متفاوت است.

انرژی تجدیدپذیر از سوخت‌‌‌های فسیلی پیشی گرفت

اندیشکده Ember می‌‌‌گوید که ۱۳ کشور عضو اتحادیه اروپا برای اولین بار در سال ۲۰۲۴ از انرژی بادی و خورشیدی برق بیشتری نسبت به زغال‌‌‌سنگ و گاز تولید کردند. بر اساس گزارش ارائه شده توسط این موسسه، در حال حاضر توربین‌‌‌های بادی و پنل‌‌‌های خورشیدی از سوخت‌‌‌های فسیلی سبقت گرفته‌‌‌اند و ۳۰‌درصد از برق اتحادیه اروپا را در نیمه اول سال تامین می‌کنند.

بازگشت قدرت به برق‏‏‌های منطقه‏‏‌ای

دنیای اقتصاد-زینب طاری: صنعت برق در کشور ما شاید متنوع‏‏‌ترین تولیدات را در بین صنایع به خود اختصاص داده است؛ با وجود این تولیدکنندگان تمامی‏‏‌ تجهیزات این صنعت در چند مورد هم‌نظر هستند و آن هم مطالبات معوق و همچنین ضرایب تعدیل ناعادلانه سازمان مدیریت است که به هیچ وجه برآیند شرایط اقتصادی کشور نیست؛ البته این تمام راه نیست و در اغلب موارد مطالبات بعد از تاخیر طولانی به صورت اسناد تسویه می‌شود که باید در بورس با حدود ۲۰‌درصد ارزان‏‏‌تر فروخته شود تا شرکت‌های فعال در حوزه تولید تجهیزات انتقال و توزیع فقط زنده بمانند. در این میان یکی از مهم‌ترین بخش‏‏‌های این صنعت بزرگ دکل‏‏‌سازانی هستند که روز‌به‌روز به دلیل کم‌توجهی، قوانین ناعادلانه و رکود کسب و کار تعدادشان کم و کمتر می‌شود؛ به طور نمونه سازمان تامین اجتماعی با نگاه یک‌طرفه و اعمال جرایم فشار اقتصادی مضاعفی را به بازیگران بخش انتقال و توزیع وارد می‌کند و هر اندازه زیرمجموعه وزارت نیرو در ارسال صورت وضعیت‏‏‌ها تاخیر کنند، عواقب آن متوجه پیمانکاران می‌شود چرا که سازمان تامین اجتماعی بدون بررسی بوروکراسی پیچیده وزارت نیرو یک ماه مهلت را برای ارسال این اسناد تعیین کرده و نهایتا به دلیل تاخیر کارفرما، پیمانکار باید با ضرایبی بالاتر از سود پروژه به تامین اجتماعی جریمه پرداخت کند تا در ادامه به جای تولید، وقتش را در محاکم قضایی برای احقاق حقوقش بگذراند. با وجود این مشکلات دکل‏‏‌سازان امیدوارند وزیر نیروی دولت چهاردهم این بار از جنس برقی‏‏‌ها باشد تا با درک مشکلات و اتخاذ راهکارهای غلبه بر آنها، اصلاح ساختار اتفاق بیفتد؛ بر این اساس «دنیای‌اقتصاد» در میزگردی با حضور دو عضو کمیته دکل‌سازان سندیکای صنعت برق، محمود فتوره‏‏‌چی، رئیس هیات‌مدیره شرکت فراگستر بیستون و مهدی مهری، مدیرعامل شرکت پرشین سازه به بررسی چالش‏‏‌ها و راهکارهای توسعه این بخش از صنعت برق پرداخته که در ادامه مشروح آن از نظر مخاطبان می‏‏‌گذرد.

رفع ناترازی با پایان دادن به واسطه‏‏‌گری توانیر

دنیای اقتصاد-زینب طاری: مدیریت مصرف با اعمال محدودیت برای صنایع چند سالی است در صدر برنامه وزارت نیرو در پیک مصرف برق قرار گرفته و نه‌تنها اعتراض صنایع در خصوص عدم‌‌‌النفع‌‌‌های چند‌هزار میلیاردی راه به جایی نبرده که سال به سال این ناترازی بین میزان تولید و مصرف افزایش یافته است؛ بنابراین در حالی که سال گذشته میزان مصرف ۷۲‌هزار و ۵۰۰ مگاوات بود، امسال به ۸۰‌هزار مگاوات رسیده و همین امر نشان می‌دهد که تکیه بر خاموشی صنعت و همزمان اجرای برنامه‌‌‌های تشویقی برای مشترکان خانگی چاره این درد بزرگ نبوده و تولید برق از طریق احداث نیروگاه‌‌‌ها با اصلاح اقتصاد صنعت برق برای ورود بخش خصوصی تنها راه ممکن است؛ بخش خصوصی که از برنامه ششم با توجه به نرخ برق عملا تصمیم گرفت، ایجاد ظرفیت جدید تولید را متوقف کند و کج‌دار و مریز به امید روزهای بهتر تولید را با انجام تعمیرات و اورهال برای خارج نشدن از مدار ادامه دهد.

چشم‏‏‌اندازی برای آینده شبکه‏‏‌های ولتاژ بالا

دنیای اقتصاد: سه غول بزرگ سازنده فناوری‌‌‌های جریان مستقیم ولتاژ بالا(HVDC)، شرکت‌های جنرال الکتریک، زیمنس انرژی و هیتاچی انرژی، به همراه چهار اپراتور سیستم‌‌‌های انتقال برق (TSO) آلمان یعنی Hertz۵۰، آمپریون، TenneT و TransnetBW برای توسعه‌‌‌ هاب‌‌‌های چند ترمینال مجهز به قطع‌‌‌کننده‌‌‌های مدار جریان مستقیم، با یکدیگر همکاری می‌‌‌کنند. این ابتکار آخرین پیشرفت در همکاری‌‌‌های در حال انجام شرکت‌های اروپایی برای افزایش قابلیت سیستم‌‌‌های HVDC، تسهیل یکپارچه‌‌‌سازی منابع انرژی تجدیدپذیر، و تقویت کارآیی و قابلیت اطمینان شبکه‌‌‌های برق است. این همکاری با عنوان «مشارکت نوآوری» که در ۱۵ ژوئیه اعلام شد، به دنبال تحقق یک «شبکه جریان مستقیم به هم پیوسته در مقیاس بزرگ» برای اولین بار در اروپا خواهد بود.

عدم‌النفع 150‌هزار میلیارد تومانی صنعت از خاموشی‏‏‌ها

عدم‌النفع ۱۵۰‌هزار میلیارد تومانی صنعت از خاموشی‏‏‌ها

دنیای اقتصاد-زینب طاری: این روزها ناترازی حداقل ۱۵‌هزار مگاواتی برای اغلب صنایع به‌‌‌ویژه صنایع ارز‌آور تبدیل به یک کابوس شده و با توجه به توسعه‌نیافتگی صنعت برق، شاهد اعمال شدیدتر سیاست‌‌‌های محدودیت مصرف برق هستیم؛ به گونه‌‌‌ای که تحقق عدم‌‌‌النفع ۱۵۰‌هزار میلیارد تومانی صنایع در سال‌جاری قابل پیش‌بینی است.

برای وزیر نیروی آینده

ابراهیم خوش‌گفتار/ کارشناس ارشد صنعت برق

بحران انرژی در کشور به نقطه‌‌‌ای رسیده است که دیگر باید در مورد میزان ناترازی‌‌‌ها با شهامت و صداقت، واقعیت‌‌‌ها را به مردم گفته و برای برون‌رفت از خاموشی‌‌‌ها نیز باید از امروز برنامه‌‌‌ریزی و اقدام کرد، چرا که این بحران همه‌گیر شده و عملا در اوج تابستان هر سال، شاهد خاموشی‌‌‌های مستمر در بخش صنایع و خانگی شده‌‌‌ایم. بحران برق از زمانی آغاز شد که تثبیت قیمت‌ها توسط مجلس هفتم به مردم هدیه داده شد و در نتیجه آن نیز صنعتی که روی پای خود ایستاده بود، به ورطه نابودی کشانده شد. البته تثبیت قیمت‌ها تنها عامل این ناترازی‌‌‌ها نبوده، بلکه سوءمدیریت و از سویی کوته‌نظری و رقابت وزارت نیرو با بخش خصوصی نیز کمر همت به نابودی این صنعت استراتژیک بسته است.

راهکار روشن شدن چراغ نیروگاه‏‌های مقیاس کوچک

دنیای اقتصاد-زینب طاری: در اغلب کشورها با توجه به اینکه نیروگاه‌‌های مقیاس کوچک در مقایسه با نیروگاه‌‌های فسیلی بزرگ در زمان بسیار کمتری وارد مدار می‌‌شوند و امکان احداث در نزدیکی محل مصرف را دارند، می‌توانند کمک قابل‌‌توجهی به رفع مشکلات شبکه به‌‌ویژه در نقاط اولویت‌‌دار کنند. از طرفی برخلاف آنچه گفته می‌شود، از راندمان بالاتری نسبت به نیروگاه‌‌های بزرگ برخوردارند و چنانچه تبدیل به CHP شوند حتی تا دو برابر راندمان آنها قابل ‌‌افزایش است.

پویش «با انرژی» به دنبال ارتباط تنگاتنگ با خانواده مشترکان برق است

دنیای‌اقتصاد: وزارت نیرو در سه سال گذشته اقدامات ویژه‌‌‌ای را برای حفظ پایداری شبکه سراسری برق از تابستان ۱۴۰۰ شروع کرد که از جمله آنها تدوین یک برنامه عملیاتی در سال نخست، هم برای زمستان ۱۴۰۰ و هم برای تابستان ۱۴۰۱ شامل یکصد اقدام بود. مدیرعامل شرکت مادرتخصصی توانیر با بیان این مطالب و با اشاره به اینکه پویش با انرژی به دنبال ارتباط تنگاتنگ با خانواده مشترکان برق است، افزود: در سه سال گذشته مدیریت مصرف برق خانگی به صورت داوطلبانه و از طریق اعطای پاداش صرفه‌جویی دنبال شد. مصطفی رجبی‌مشهدی در خصوص ‌سازوکار مدیریت مصرف برق در فصل گرم سال‌جاری و دو سال گذشته در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» گفت: در این برنامه محورهای اساسی افزایش ظرفیت تولید نیروگاهی بود و توسعه شبکه‌‌‌های برق و علاوه بر آن بحث مدیریت مصرف نیز در دستور کار قرار گرفت.

جعبه سیاه صنعت برق

دنیای اقتصاد-زینب طاری: از برنامه ششم توسعه چالش‌‌‌های ضد‌توسعه دست به دست هم داد تا سرمایه‌‌‌ها از صنعت برق کوچ کنند. هر چند در این دوران شاهد احداث حدود ۱۲‌هزار مگاوات نیروگاه بودیم، اما واقعیت این است که زمان کلنگ زدن آنها به برنامه‌‌‌های سوم، چهارم و پنجم توسعه برمی‌گشت و عملا می‌توان گفت همزمان با آغاز برنامه ششم و به اوج رسیدن ناترازی اقتصادی صنعت برق، تولید به طرز محسوسی متوقف شد؛ اتفاقی که اگر‌چه پیش‌تر در اظهارات بخش خصوصی نسبت به وقوع آن هشدار داده بودند، اما متاسفانه درک نادرست از منابع فسیلی در ایران مانع از فهم درست اقتصاد این صنعت می‌‌‌شد و امروز با کسری حدود ۱۸‌هزار مگاواتی برق مواجهیم که در حال حاضر برنامه‌‌‌ای جز مدیریت مصرف توسط وزارت نیرو برای رفع آن اجرایی نمی‌شود که نتیجه آن بر اساس پیش‌بینی‌‌‌ها عدم‌‌‌النفع ۱۵۰‌هزار میلیارد تومانی صنایع است؛ عدم‌النفعی که می‌‌‌شد دست کم ۵‌هزار مگاوات نیروگاه با آن احداث کرد.

زیمنس انرژی ۱۰‌هزار نیرو استخدام می‌کند

دنیای‌اقتصاد: در حالی که سفارش‌های بخش برق در حال افزایش است اما به نظر می‌رسد که بازارهای سرمایه تمایلی به تامین مالی پروژه‌‌‌های زیرساختی این صنعت ندارند. با این حال، شرکت زیمنس انرژی قصد دارد بیش از ۱۰‌هزار کارمند جدید استخدام کند تا تجارت شبکه برق خود را در مرکز یک برنامه توسعه بلندپروازانه۶‌ساله قرار دهد، زیرا به گفته کارشناسان این صنعت به دنبال‌ گذار از مشکلات مربوط به بخش بحران‌زده توربین‌‌‌های بادی خود است. زیمنس انرژی آگ شرکت انرژی آلمانی است، که در سال ۲۰۲۰ توسط شرکت زیمنس تاسیس شد.

مصرف بهینه برق از کدام مسیر؟

دنیای اقتصاد-زینب طاری: مدیریت مصرف یا به عبارت درست‌تر «خاموشی اجباری» با توجه به ناترازی ۱۰ تا ۱۵‌هزار مگاواتی برق از خرداد ماه یقه صنایع را گرفته و عدم‌‌‌النفع‌‌‌های چند‌هزار میلیاردی را برای شرکت‌ها به همراه داشته است؛ در خصوص علت این اتفاق بحث‌‌‌های کارشناسی مهمی‌‌‌ مطرح می‌شود، اما تقریبا همه در یک موضوع اتفاق نظر دارند و آن هم پایین نگه داشتن نرخ برق به صورت دستوری و انعقاد قراردادهای خرید تضمینی برق دولت با بخش خصوصی و فقدان پایبندی به این قرارداد از طرف دولت بوده است؛ در واقع بخش خصوصی به پشتوانه پول‌‌‌هایی که در آینده دریافت می‌کند، از صندوق توسعه ملی تسهیلات ارزی کلانی دریافت کرده که با توجه به جهش نرخ ارز در کشور و بد‌عهدی دولت در پرداخت مطالبات همپای این رشد، توانایی بازپرداخت اقساط را نداشته‌‌‌اند تا از چند سال پیش صندوق توسعه ملی تصمیم به کنار گذاشتن صنعت برق از فهرست‌‌‌ گیرندگان تسهیلات بگیرد و البته سایر سرمایه‌گذاران هم که خلف وعده دولت را مشاهده کردند، خودشان را از این صنعت زیان‌ده کنار کشیدند.

نیاز ۱۹ میلیارد دلاری برای رفع ناترازی

دنیای اقتصاد-زینب طاری: غفلت از تولید برق در سال‌‌‌های انتهایی برنامه ششم توسعه تاکنون باعث شده امروزه حدود ۱۵ تا ۲۰‌هزار مگاوات ناترازی در صنعت برق را شاهد باشیم و وزارت نیرو در فصل تابستان با محدود کردن فعالیت واحدهای تولیدی به‌‌‌ویژه صنایع انرژی‌بر، انرژی مورد نیاز بخش خانگی را تامین کند؛ این اتفاق در حالی می‌‌‌افتد که سالانه حدود ۶‌درصد به میزان مصرف برق کشور اضافه می‌شود و وضعیت صندوق توسعه ملی که در گذشته موتور اقتصادی احداث نیروگاه‌‌‌ها بود، به دلیل پرداخت نشدن اقساط توسط نیروگاه‌‌‌داران به گونه‌‌‌ای نیست که بتوان روی تسهیلات آن حساب کرد. بنابراین انباشتگی مشکلات در سنوات مختلف و انتقال مشکل عظیم ناترازی در حال تزاید به برنامه هفتم، شرایط را در این بخش بسیار پیچیده و حساس کرده است.

قیمت‌های بالای برق در بریتانیا، مانع فناوری سبز

دنیای‌اقتصاد: انجمن فولادسازان انگلیس UK Steel می‌‌‌گوید در فصل بهار شرکت‌های انگلیسی برق را با قیمت‌هایی بیش از دو برابر شرکت‌های فرانسوی و اسپانیایی خریده‌اند. بر اساس آمار منتشر شده قیمت برق بریتانیا دو برابر قیمتی بود که در فرانسه و اسپانیا در بهار پرداخت شد و صنعت فولاد این کشور اظهار کرد که این ضرر می‌تواند تلاش‌‌‌های بریتانیا برای تغییر به فناوری‌‌‌های سبزتر را مختل کند. فناوری سبز در صنعت فولاد، به استفاده از روش‌ها، تجهیزات و فرآیند‌‌‌هایی اشاره دارد که برای کاهش تاثیرات محیط‌زیست و بهبود پایداری در صنعت فلز استفاده می‌‌‌شوند. هدف اصلی این فناوری‌‌‌‌‌‌ها، کاهش مصرف انرژی، کاهش آلودگی زیست‌‌‌ محیطی و بهره‌‌‌‌‌‌وری بهتر منابع طبیعی است.

زمستان پراسترس برای نیروگاه‏‏‌ها

دنیای اقتصاد-زینب طاری: دو سال پیش وزارت نیرو بر اساس مصوبات خود در اسفندماه سقف نرخ انرژی و همچنین نرخ آمادگی در بازار برق سال آینده را اعلام کرد و نیروگاه‌‌‌ها بر این اساس برنامه‌‌‌ریزی کردند، اما در سال‌جاری شاهد تغییرات عمده‌‌‌ای نسبت به گذشته هستیم، چرا که در اسفند سال قبل خبری از اعلام این قیمت‌ها نشد و به یک‌باره در اردیبهشت سال‌جاری وزیر نیرو با صدور دستورالعملی عملا رویه گذشته را تغییر داد؛ به این معنا که مقرر شد شرکت‌های توزیع ماهانه ۲‌هزار میلیارد تومان از طریق بورس انرژی از نیروگاه‌‌‌ها برق بخرند. هر چند در ابتدا مدیران نیروگاه‌‌‌ها از اینکه با اجرای این طرح نیازی به طی کردن بوروکراسی پیچیده وزارت نیرو برای دریافت مطالبات ندارند، خرسند بودند، اما در ادامه چالش‌‌‌های به‌‌‌وجود آمده نشان از سخت‌‌‌تر شدن شدن اوضاع داشت.

همکاری زیمنس انرژی و جنرال الکتریک در عربستان سعودی

دنیای‌اقتصاد: شرکت‌های زیمنس انرژی و جنرال الکتریک ورنوا اعلام کردند که این شرکت‌ها از ساخت نیروگاه‌‌‌های بزرگ سیکل ترکیبی در عربستان سعودی به عنوان بخشی از برنامه این کشور در راستای افزایش عرضه برق برای حمایت از جمعیت رو به رشد حمایت خواهند کرد. عربستان سعودی ۶۷‌درصد برق خود را از گاز و ۳۳‌درصد را از نفت تولید می‌‌‌کند. این کشور ۵۰‌درصد برق تجدیدپذیر را تا سال ۲۰۳۰ هدف قرار داده است، در حالی که سناریوی انتشار خالص صفر آژانس بین‌المللی انرژی، هدف جهانی ۶۰‌درصد برق تجدیدپذیر را تا سال ۲۰۳۰ تعیین می‌‌‌کند.

کشورهای جهان چطور مصرف برق را مدیریت می‌کنند؟

دنیای‌اقتصاد: در کشورهای توسعه‌یافته، دولت‌‌‌ها عموما با رویکردهای سیاستگذارانه و فرهنگی متنوع، برای بهبود نوع مصرف انرژی، خصوصا برق در کشور خود تلاش می‌کنند. البته که برخی از عادات رفتاری مردم نیز، به شیوه‌‌‌های مصرفی سنتی بستگی دارد. آنها نه تنها مدام بر اهمیت و ضرورت نوع مصرف انرژی خصوصا برق، تاکید دارند بلکه نوع مصرف صنایع و خانوارها را با تمامی ‌‌‌سیاست‌‌‌های خرد و کلان خود همراستا می‌کنند. بیشتر این کشورها، با برنامه‌‌‌ریزی و جهت‌‌‌دهی به نوع مصرف صنایع و مردم عادی، تلاش می‌کنند به صورت مستقیم و غیرمستقیم، نوع مصرف انرژی را بهینه کنند که در ادامه، به بررسی شاخص‌ترین کمپین‌‌‌های اجرایی در کشورهای مختلف جهان خواهیم پرداخت:

برق از نیروگاه «زمین‌گرمایی»

دنیای اقتصاد: انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر بسیار فراتر از تصویر کلیشه‌‌‌ای از توربین‌‌‌های بادی و پنل‌‌‌های خورشیدی هستند. نکته قابل‌توجه این است که در غرب ایالات متحده شاهد افزایش منابع تجدیدپذیر قدرتمند و اغلب نادیده گرفته‌شده هستیم که از فناوری‌‌‌های صنعت نفت و گاز استفاده می‌کند. این منبع انرژی زمین‌گرمایی است. پتانسیل تولید برق از انرژی زمین‌‌‌گرمایی از ۲ تا ۳۵هزار گیگاوات برآورد شده‌‌‌ است. ظرفیت تولید برق زمین‌گرمایی جهانی در پایان سال ۲۰۲۳ به ۱۶هزار و۳۵۵ مگاوات رسید که ایالات متحده آمریکا با ظرفیت تولید ۳۹۰۰ مگاوات جایگاه نخست و کشورهای فیلیپین و اندونزی در رتبه‌‌‌های بعدی قرار دارند. در کشور ایسلند ۸۷‌درصد انرژی گرمایی موردنیاز ساختمان‌‌‌ها توسط انرژی زمین‌‌‌گرمایی تولید می‌شود.

مشارکت ۱۰ سرمایه‌گذار برای ساخت نیروگاه‌های بادی در چهار استان

دنیای‌اقتصاد: معاون فنی و مهندسی سازمان انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر و بهره‌‌‌وری برق ایران (ساتبا) از برگزاری مناقصه عمومی ساخت نیروگاه‌‌‌های بادی به ظرفیت ۱۹۷۰ مگاوات خبر داد و گفت: از ۳۴ ساختگاه در نظر گرفته‌شده برای مناقصه، سرمایه‌گذاران منتخب ۱۵۷۰ مگاوات نیروگاه بادی در ۲۶ ساختگاه مشخص شدند.

سکته‏‏‌های بورس انرژی

دنیای اقتصاد-زینب طاری: تحقق «بورس انرژی» واقعی، مدت‌‌‌هاست به عنوان یک هدف دور از دسترس برای مسوولان وزارت نیرو مطرح بوده است. اقداماتی نیز در این راستا انجام گرفته است که صرفا در زمینه بورس انرژی بوده و بازار برق را نادیده گرفته است. منطق ایجاب می‌‌‌کرد پیش از انجام اصلاحات و تلاش برای تغییر ساختار مالی صنعت برق، نرخ‌های جدید سال‌جاری اعلام شود و بعد شرکت‌های توزیع برای خرید برق نیروگاه‌‌‌ها اقدام کنند؛ نکته دومی ‌‌‌که اعتراض منتقدان را به همراه داشته میزان بودجه‌‌‌ای است که به صورت ثابت (دو همت) ماهانه برای خرید برق نیروگاه‌‌‌ها در اختیار شرکت‌های توزیع قرار می‌گیرد و همین ثابت بودن میزان نقدینگی با توجه به میزان مشخص برق عرضه‌شده نیروگاه‌‌‌ها خود نشان از تعیین قیمت‌ها دارد.

پنل خورشیدی نامرئی جایگزینی برای پنجره

دنیای‌اقتصاد: تولید انرژی فتوولتائیک شخصی فرصتی است که با آن می‌‌‌توانید تقریبا از یک برق رایگان برخوردار باشید. با این حال، گروهی از دانشمندان به تازگی یک اختراع علمی-تخیلی ارائه کرده‌‌‌اند که همان چیزی است که شما در خانه خود می‌‌‌خواهید. این فناوری یک پنل خورشیدی نامرئی است که جایگزین پنجره‌‌‌های شما می‌شود و با آن خانه خود را به یک ژنراتور تبدیل می‌‌‌کنید.

قطع برق کویت به دلیل افزایش تقاضا

دنیای‌اقتصاد: پیش‌بینی می‌شود دمای هوا در روزهای آینده در کویت به بالای ۵۰ درجه سانتیگراد برسد، از این رو این کشور قراردادهای کوتاه‌مدتی را برای خرید ۵۰۰ مگاوات برق، از جمله ۳۰۰ مگاوات از عمان و ۲۰۰ مگاوات از قطر امضا کرده است. وزارت برق و آب و انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر مسوول تدوین سیاست‌‌‌ها و استراتژی‌‌‌ها برای بخش برق در کویت است. کویت، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت خام در سازمان کشورهای صادرکننده نفت‌(اوپک)، یکی از گرم‌‌‌ترین کشورهای بیابانی جهان به شمار می‌رود.

ضرر نیروگاه‌ها در بورس انرژی؟

دنیای اقتصاد-زینب طاری: سال جدید برای صنعت برق با یک تغییر بزرگ درخرید و فروش همراه بود؛ به این معنی که وزارت نیرو با بخشنامه‌ای تصمیم گرفت در بورس انرژی ‌برق را از طریق شرکت‌های توزیع از نیروگاه‌‌‌داران بخرد؛ هر چند در ابتدا با توجه به اینکه سرعت نقدینگی نیروگاه‌‌‌ها با اجرای این طرح افزایش می‌‌‌یافت و دیگر خبری از انباشت مطالبات نیروگاه‌‌‌ها از وزارت نیرو نبود، شاهد اظهار رضایت نیروگاه‌داران بودیم، اما دیری نپایید که تردید‌‌‌هایی برای سود‌آوری این طرح عنوان شد که از جمله آنها می‌توان به نحوه محاسبه نرخ برق در ایام غیر‌پیک اشاره کرد؛ از سوی دیگر اگر در گذشته به صورت ماهانه مبالغی برای تعمیرات در اختیار نیروگاه‌‌‌ها قرار می‌‌‌گرفت، امروز خبری از پرداخت این مبالغ نیست. همچنین دولتی بودن تمامی‌‌‌ خریداران و حداقل ۴۰‌درصد فروشندگان نیز واقعیتی است که در زمینه قیمت‌گذاری قطعا تاثیرگذار است و آزاد بودن و شفافیت را در بورس انرژی با تردید مواجه می‌کند.

حقایقی دردناک درباره فقر انرژی در جهان

دنیای‌اقتصاد: از سال ۲۰۰۰، دسترسی به برق در سراسر جهان به طور چشمگیری افزایش یافته است و تا سال ۲۰۲۰ از ۷۵‌درصد جمعیت جهان به ۹۰‌درصد رسیده است. درحقیقت زمانی که برق قطع شود، یا شبکه برق غیرقابل اعتماد یا استفاده از آن بسیار پرهزینه باشد، دسترسی به آن معنا ندارد، از این رو بسیاری از کسانی که به برق دسترسی دارند خدماتی منقطع و نوسانی دریافت می‌کنند. دلیل این کمبودها نحوه برخورد ما با الکتریسیته است؛ اینکه آن را یک حق بدانیم و نه یک کالای خصوصی. منظور از حق دانستن الکتریسیته اشاره به این تفکر است که همه مردم حق دارند به برق دسترسی داشته باشند، حتی اگر پول آن را نپردازند.

فهرست خاموشی صنایع در تابستان

دنیای اقتصاد-زینب طاری: تابستان ۱۴۰۳ برای مشترکان بخش صنعتی همواره چالش‌‌‌آفرین بوده چرا که ناترازی ۱۰ تا ۱۵‌هزار مگاواتی برق گریبان صنایع را می‌گیرد؛ امسال هم دولت برنامه‌‌‌ای برای صنایع مختلف تدوین کرده و محدودیت‌ها را در سه گروه شرکت‌های کوچک، شهرک‌‌‌های صنعتی و شرکت‌های انرژی‌بر اعمال می‌کند که بر این اساس صنایع انرژی‌بر بیش از همه محدودیت‌ها و خاموشی را تجربه می‌کنند. واحدهای صنفی کوچک طبق اظهارات مسوولان وزارت نیرو مشمول برنامه‌‌‌های محدودیت نمی‌‌‌شوند و در این میان شهرک‌‌‌های صنعتی نیز یک روز در هفته خاموشی را تجربه می‌کنند. وزارت نیرو اگرچه برنامه‌‌‌های مدیریت مصرف و خاموشی را برای صنایع اجرایی می‌کند، اما سعی کرده با ابزارهای تشویقی بخش مشترکان مردمی‌‌‌ را به کاهش مصرف ترغیب کند و همزمان با تغییر ساعات ادارات برای صرفه‌‌‌جویی ۱۵۰۰ مگاواتی، کاهش مصرف برق ۱۵ درصدی را هم در این بخش رقم بزند. برای اطلاع‌‌‌رسانی به صنایع و سایر مشترکان برق، مدیرعامل توانیر در نشستی مطبوعاتی به تشریح برنامه‌‌‌های مدیریت برق در تابستان پرداخت که مشروح آن از نظر مخاطبان می‌‌‌گذرد.

آیا باد فراساحلی منجر به کاهش قبوض برق خواهد شد؟

دنیای اقتصاد: افزایش روزافزون مصرف انرژی و استفاده بی‌‌‌رویه از سوخت‌‌‌های فسیلی، استفاده از منابع تجدیدپذیر را روز به‌روز پر اهمیت‌‌‌تر می‌‌‌کند. از منابع تجدیدپذیر می‌توان به انرژی باد، خورشید، جریانات دریایی و جزر و مدی، انرژی امواج، انرژی گرمایی- اقیانوسی، انرژی حاصل از گرادیان شوری آب‌‌‌ها و سایر انرژی‌‌‌ها اشاره کرد. انرژی بادی فراساحلی، یک منبع انرژی پاک و تجدیدپذیر است که با استفاده از نیروی باد در فراساحل به دست می‌‌‌آید، جایی که به دلیل نبود موانع، باد به سرعت بالاتر و ثابت‌‌‌تری می‌‌‌وزد. پتانسیل بالای آن، هم در سطح اجتماعی-اقتصادی و هم در سطح زیست محیطی، آن را به یکی از منابع تجدیدپذیر تبدیل می‌‌‌کند که نقش مهمی‌‌‌ در فرآیند کربن‌‌‌زدایی خواهد داشت.

عملکرد جزیره‏‏‌ای دستگاه‏‏‌ها برای توسعه تجدیدپذیرها

دنیای اقتصاد-زینب طاری: توسعه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر امروزه در کشورهای توسعه‌یافته به عنوان یکی از اولویت‌‌‌های اصلی تولید برق مطرح است و تا حد امکان کشورها سراغ انرژی‌‌‌های فسیلی نمی‌‌‌روند و این اصل تا جایی در دنیا مورد توجه قرار گرفته که حتی کشورهای حوزه خلیج فارس که دارای منابع عظیم نفت و گاز هستند هم اغلب از انرژی خورشیدی استفاده می‌‌‌کنند. در کشور ما هم بعد از اینکه محدودیت منابع سوخت بر ادامه روند تولید برق از منابع فسیلی خط بطلان کشید، در دولت سیزدهم استفاده از امکانات و ظرفیت‌‌‌ها به طور جدی مطرح شد و تجدیدپذیرها از یک انرژیِ لوکس به یک ضرورت تبدیل شدند که در صورت توجه به آنها می‌‌‌توان امیدوار به رفع ناترازی برق و انرژی در کشور بود؛ با وجود این اگر‌چه قابلیت‌‌‌ها و پتانسیل‌‌‌های لازم طبیعی مانند نور خورشید و مناطق بادگیر در کشور فراهم بود و قوانین حمایتی برای ورود سرمایه‌‌‌گذاران به این عرصه ابلاغ شد، اما طی سه سال با تمام تلاش‌‌‌ها کماکان شرایط به شکل مورد انتظار پیش نرفته و موانع مختلفی مانع تحقق این مهم شده که از جمله مهم‌‌‌ترین آنها می‌‌‌توان به فقدان هماهنگی دستگاه‌‌‌های مسوول همچون وزارت صمت و وزارت نیرو، فقدان تخصیص ارز به موقع برای واردات تجهیزات موردنیاز، بی‌‌‌توجهی بانک‌‌‌ها برای ارائه تسهیلات و... اشاره کرد.

کمک باتری خودروهای الکتریکی به شبکه‏‏‌های برق

دنیای‌اقتصاد: خودروسازان در حال بررسی ذخیره انرژی به عنوان راهی برای کمک به شرکت‌های برق و صرفه‌جویی در هزینه مشتریان خود هستند و این اتفاق می‌تواند یک قطعه گران‌قیمت در خودروهای برقی را به دارایی صنعت برق تبدیل کند. ذخیره‌‌‌سازی انرژی شبکه (که به آن ذخیره انرژی در مقیاس بزرگ نیز گفته می‌شود)، مجموعه‌‌‌ای از روش‌‌‌هایی است که برای ذخیره انرژی در مقیاس بزرگ در یک شبکه برق الکتریکی، استفاده می‌شود.

«فیوز ارزی» برق صنایع قطع است

دنیای اقتصاد-زینب طاری: بازهم تابستان و قصه تکراری قطع برق صنایع پرمصرف؛ صنایعی که قربانی ناترازی صنعت برق شده‌اند و حالا هم قراراست وزارت نیرو مشابه سال گذشته مصرف برقشان را به ساعاتی از شبانه‌روز محدود کند؛ هر چه هست اعمال محدودیت‌های برق عدم‌‌‌النفع‌‌‌های سنگینی برای صنایع بزرگ به همراه دارد و صنایع می‌‌‌کوشند تا با روش‌های مختلف این عدم‌النفع را به حداقل برسانند؛ از مهم‌ترین راهکارها برای صنایع، خرید برق تجدیدپذیر از تابلو سبزها در بورس انرژی است که با ابلاغیه وزارت نیرو استفاده از این برق برخلاف برق فسیلی مشمول اعمال محدودیت‌ها نمی‌شود و از طرفی صنایع پرمصرف با یک اجبار قانونی در استفاده از این برق مواجه هستند؛ به این معنا که بر اساس ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان باید در سال‌جاری ۲‌درصد برق مصرفی‌شان را از محل منابع تجدیدپذیر تامین کنند؛ بنابراین از یکسو صنایع به برق در پیک مصرف به شدت نیاز دارند و از سوی دیگر اجرا نکردن قانون مذکور جرایم بسیار سنگینی در قبوض به همراه دارد.

یک اصلاح ساده و افزایش شبکه برق ایالات متحده

دنیای‌اقتصاد: یک چالش بزرگ وجود دارد که ایالات متحده را از یک شبکه برق بدون آلودگی که با انرژی باد، خورشید و باتری کار می‌کند دور نگاه می‌دارد و آن این است که در این کشور خطوط برق کافی وجود ندارد. با عجله توسعه‌‌‌دهندگان برای نصب نیروگاه‌‌‌های بادی و نیروگاه‌‌‌های خورشیدی برای تامین انرژی مراکز داده، سیستم‌های هوش مصنوعی و وسایل نقلیه الکتریکی، خطوط برق قدیمی‌‌‌ این کشور تحت فشار قرار گرفته‌‌‌اند و این امر روند انتقال به انرژی پاک و مبارزه با تغییرات آب و هوایی را بیش از پیش کند می‌کند.

بهای 5 تا 7هزار تومانی تجدیدپذیرها در پیک مصرف

بهای ۵ تا ۷هزار تومانی تجدیدپذیرها در پیک مصرف

دنیای اقتصاد-زینب طاری: قطار پیک مصرف برق از راه رسید تا بار دیگر شاهد افزایش ناترازی و البته اعمال محدودیت برای صنایع باشیم؛ صنایعی که هر چند حاضرند برای جلوگیری از عدم‌النفع‌های میلیاردی، برق را با هر قیمتی از بورس انرژی و به‌ویژه تابلو سبزها که برق آنها مشمول محدودیت‌ها نمی‌شود، بخرند؛ اما واقعیت این است که میزان تامین برق صنایع پرمصرف بر اساس ماده۱۶ قانون جهش تولید دانش بنیان برای شرکت‌ها به ۲درصد میزان مصرف در سال دوم رسیده و اجرای این طرح حداقل در شرایط کنونی جز از طریق تابلو سبزها قابل تامین نیست، اما از بخت بد ماجرا تمام برق تولیدی در این صنعت تاکنون ۱۱۸۰مگاوات است و کفاف مصرف تمام صنایع مشمول را نمی‌کند.

تعلیق پیشنهاد قطر برای ساخت ۳نیروگاه در لبنان

دنیای‌اقتصاد: صنعت برق لبنان با خاموشی‌‌های مکرر و طولانی مدت و خطر جدی فروپاشی کل سیستم برق این کشور، دچار چالش‌‌های شدیدی است. شرکت برق ملی لبنان، (EDL)، قبلا در وضعیت مالی شکننده‌ای قرار داشت، اما با بحران اقتصادی شدیدی که کشور تجربه می‌کند، این وضعیت تشدید شده است. وزیر اقتصاد موقت لبنان روز پنج‌شنبه هفته گذشته اظهار کرد: طبقه سیاسی لبنان، شرکت‌های سوخت و ارائه‌دهندگان برق خصوصی پیشنهاد کشور غنی از گاز قطر، برای ساخت سه نیروگاه انرژی تجدیدپذیر برای کاهش بحران برق ده‌ها ساله این کشور بحران‌زده را به حالت تعلیق درآورده‌اند.

فقدان مشارکت بخش‌خصوصی برق در تصمیم‌گیری‏‏‌ها

دنیای اقتصاد-زینب‌طاری: بخش خصوصی اعم از نیروگاه‌‌‌ها، تولید‌‌‌کنندگان تجهیزات و ارائه‌‌‌دهندگان خدمات صنعت برق تقریبا در سال‌‌‌های متمادی مبتلا به یک درد مشترک بوده‌‌‌اند که به طور خلاصه می‌توان از آن به نادیده‌گرفتن این بازیگران در تصمیم‌گیری و تصمیم‌‌‌سازی‌‌‌های دولت تعبیر کرد؛ هر چند که با مدیریت عاملی مصطفی رجبی مشهدی در توانیر، بخش‌خصوصی به شکل‌گیری این فضای ارتباطی در کشور امیدوار شده، اما قطعا تمام مسائل به وزارت نیرو بر نمی‌‌‌گردد و ضروری است تا هیاتی متشکل از نماینده بانک مرکزی، مجلس شورای اسلامی، وزارت نیرو، وزارت صمت و همچنین بخش خصوصی ایجاد شود و چالش‌‌‌های کنونی این صنعت را به مانند مشکلات داخلی در بخش صادرات هم مورد کنکاش قرار دهد و ضمن حذف قوانین مزاحم، با استفاده بهینه از دیپلماسی اقتصادی امکان فعالیت در کشورهایی را که با کشور ما مراودات برق دارند، فراهم کند و با اقداماتی نظیر سپرده‌‌‌گذاری بخشی از پول برق صادر شده به عنوان ضمانت‌‌‌نامه تجار ایرانی، علاوه بر تسهیل شرایط، حذف واسطه‌‌‌های خارجی را رقم بزند.

آزمایش موفق بزرگ‌ترین نمونه ذخیره انرژی حرارتی بتن جهان

دنیای‌اقتصاد: پژوهشکده برق ایالات متحده (EPRI) با همکاری شرکت‌های Southern و Storworks اخیرا آزمایش یک سیستم آزمایشی ذخیره‌‌‌سازی انرژی حرارتی در بتن (CTES) را در نیروگاه برق آلاباما (گاستون) به پایان رسانده است که بزرگ‌ترین آزمایش در نوع خود در جهان محسوب می‌شود. منبع‌ذخیره انرژی گرمایی (Thermal energy storage) به کمک فناوری‌‌‌های متنوعی حاصل می‌شود. بسته به هر نوع تکنولوژی، می‌توان انرژی حرارتی اضافی را برای ساعت‌‌‌ها، روزها یا ماه‌‌‌های بعد در سیلوهای شنی، در مقیاس‌‌‌های مختلف از جمله فرآیند مجزا، در سازه‌‌‌ها، ساختمان‌‌‌های چند‌کاربره منطقه‌‌‌ای یا شهری، ذخیره و استفاده کرد.

پیدا و پنهان خرید برق توسط شرکت‌های توزیع

دنیای اقتصاد-زینب طاری: در سال‌جاری وزارت نیرو برای آنچه به ظاهر افزایش سرعت دسترسی نیروگاه‌‌‌ها به منابع مالی حاصل از فروش برقشان عنوان می‌‌‌کند، تزریق نقدینگی به شرکت‌های توزیع برای خرید برق از بورس انرژی را در دستور کار قرار داد؛ اتفاقی که مخالفان و موافقان زیادی را به همراه داشت؛ موافقان معتقدند این اتفاق در حال حاضر باعث بهبود شرایط مالی نیروگاه‌‌‌ها می‌شود چرا که برقی که با قیمت حدود هر کیلو وات‌‌‌ساعت ۸۵ تومان تا ۹۰ تومان توسط نیروگاه‌داران به شرکت‌های خرده‌‌‌فروش و مصرف‌کننده نهایی فروخته می‌‌‌شد و وزارت نیرو هم هیچ‌گاه مشتری دست به نقدی برای تولیدکننده برق نبود، این بار با هر کیلووات ۱۱۰ تومان به شرکت‌های توزیع فروخته می‌شود و نقدینگی حاصل از آن هم ۷۲ساعت بعد نصیب نیروگاه‌داران می‌شود.

ضرر بزرگ ایران در صورت عدم‌حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر!

دنیای اقتصاد: تنش‌های ژئوپلیتیک در شرق اروپا و خاورمیانه در کنار موارد مهمی همچون شکل‌گیری تورم بی‌سابقه در اروپا و ضعف به جای مانده از دوران همه‌گیری کرونا در قاره سبز، منجر به ایجاد نوعی بحران انرژی در حوزه یورو شده است. از سوی دیگر، تعهدات کشورهای صنعتی بزرگ در خصوص کنوانسیون آب و هوایی پاریس و لزوم کربن‌زدایی از صنایع تولیدی خود نیز منجر به چاره اندیشی بروکسل برای یافتن منابع قابل اعتماد انرژی مانند خورشید، باد، آب و حتی متانول شده است. با وجود این، به نظر می‌رسد هیدروژن منبعی بسیار قدرتمند‌تر از دیگر انواع انرژی محسوب شود. اما مشکل اصلی در خصوص استفاده از هیدروژن اینجاست که بنا بر فناوری و ظرفیت‌های موجود، تولید این سوخت ارزشمند نیازمند صرف مقادیر قابل‌توجهی از سوخت‌های فسیلی بوده که با این حساب، نمی‌توان تحصیل هیدروژن را کاملا پاک و سبز دانست.

ظرفیت نیروگاه‌‌‌های سیکل ترکیبی جهان افزایش یافته است

دنیای اقتصاد: براساس گزارش سازمان انرژی ایالات متحده، ضریب ظرفیت نیروگاه‌‌‌های سیکل ترکیبی (CCGT) از ۴۰‌درصد در سال ۲۰۰۸ به ۵۷‌درصد در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته و افزایش راندمان، رقابت‌‌‌پذیری واحدهای CCGT جدیدتر را در برابر سایر منابع سوخت و واحدهای قدیمی‌‌‌تر سیکل ترکیبی بهبود بخشیده است. نیروگاه سیکل ترکیبی نیروگاهی است که شامل شماری توربین گاز و توربین بخار می‌شود. همچنین به نسبت انرژی الکتریکی تولید شده توسط یک واحد مولد برای مدت زمانی معین به انرژی الکتریکی که می‌توانست با کارکرد کامل توان مداوم در همان دوره تولید شود، ضریب ظرفیت نیروگاه می‌‌‌گویند.

ایجاد شرایط مشابه تجدیدپذیر‏‏‌ها برای کوچک‏‏‌مقیاس‏‏‌ها در بورس

دنیای اقتصاد-زینب طاری: این روزها موضوع ناترازی انرژی با گرم‌‌‌تر شدن هوا بار دیگر سر زبان‌‌‌ها افتاده و دو گروه نیروگاه‌‌‌داران و صنایع انرژی‌بر یکی برای بهتر شدن وضعیت اقتصادی و دیگری برای جلوگیری از عدم‌‌‌النفع‌‌‌های چند‌هزار میلیاردی به واسطه قطع برق، علاوه بر نامه‌‌‌نگاری‌‌‌ها، در رسانه‌‌‌ها نیز درخواست‌‌‌هایشان را با مسوولان وزارت نیرو و سایر نهادهای دولتی مطرح می‌‌‌کنند؛ در این میان نیروگاه‌‌‌های کوچک مقیاس هم که ۵ ساله اول و دوم فعالیت‌شان شرایط اقتصادی متفاوتی برای آنها ایجاد می‌‌‌کند، خواستار اصلاح وضعیت هستند؛ این گروه اعتقاد دارند باید انرژی تولیدی کوچک مقیاس‌‌‌ها به مانند تجدیدپذیرها در بورس انرژی عرضه شود و صنایعی که برقشان را از این گروه خریداری می‌‌‌کنند، مشمول محدودیت‌‌‌های وزارت نیرو برای قطع برق نشوند تا این جذابیت منجر به فروش برق با قیمت‌های واقعی‌‌‌تر شود؛ در غیر این صورت کوچک مقیاس‌‌‌هایی که می‌توانند با توسعه در سراسر کشور برای رفع ناترازی بسیار راهگشا باشند، به حاشیه رانده می‌‌‌شوند و حتی در اغلب ماه‌‌‌های سال ترجیح می‌‌‌دهند نیروگاه را خاموش کنند.

تجارت برق بین اردن و عربستان سعودی

دنیای‌‌‌‌اقتصاد: مزایای تجارت برق بین کشورها را نمی‌‌‌‌توان نادیده گرفت. تجارت منطقه‌‌‌‌ای برق، به شرکت‌های برق و فعالان بازار اجازه می‌‌‌‌دهد تا از صرفه‌‌‌‌جویی در مقیاس بزرگ استفاده کنند، که توسعه نیروگاه‌‌‌‌های با ظرفیت بالا و دسترسی به گزینه‌‌‌‌های تامین کم هزینه و کارآمد را ممکن می‌‌‌‌سازد. انعطاف‌پذیری بیشتر در دسترسی به ظرفیت تولید دیگر کشورهای منطقه، فرصتی را برای کشورها فراهم می‌‌‌‌کند تا ظرفیت و ذخایر انرژی مورد نیاز خود را با هزینه کمتر برآورده کنند.

حذف خرده‏‏‌فروشان با بورس انرژی

دنیای اقتصاد-زینب طاری: وزارت نیرو که درگیر پرداخت مطالبات نیروگاه‌‌‌هاست، اخیرا طرحی را اجرایی کرده که تولیدکنندگان برق به جای انتظار طولانی‌مدت برای دریافت مطالبات‌‌‌شان، در کوتاه‌‌‌ترین زمان پول فروش برق‌شان را دریافت کنند؛ در واقع چرخه خرید برق از طریق بورس این‌گونه است که توانیر به طور مستقیم اعتبارات را در اختیار شرکت‌های توزیع قرار می‌دهد و این شرکت‌ها از نیروگاه‌‌‌ها برق خریداری می‌کنند تا از این پس مطالبات نیروگاه‌‌‌ها مانند گذشته روند صعودی با شیب تند نداشته باشد و دولت با برنامه‌‌‌ریزی همان مطالبات قبل نیروگاه‌‌‌ها را پرداخت کند.

افزایش تقاضای برق و گاز طبیعی مراکز داده

دنیای‌اقتصاد: یکی از مدیران TC Energy، گروهی که یکی از بزرگ‌ترین اپراتورهای خطوط لوله گاز طبیعی در آمریکای شمالی است، گفت تقاضای برق از مراکز داده پرمصرف، از افزایش نیاز به سوخت در سال‌های آینده پشتیبانی می‌کند. مرکز داده متشکل از کامپیوترهای شبکه‌‌‌ای، سیستم‌های ذخیره‌‌‌سازی و زیرساخت‌‌‌های محاسباتی است که سازمان‌ها از آن برای جمع‌‌‌آوری، پردازش، ذخیره و توزیع مقادیر زیادی داده استفاده می‌کنند.

موانع توسعه تجدیدپذیرها

دنیای اقتصاد-زینب طاری: نگاهی به توسعه صنعت برق در دنیا گویای این واقعیت است که دولت‌‌‌ها از نیروگاه‌‌‌های فسیلی فاصله گرفته و تا حد امکان پروژه‌‌‌ها را به سمت تجدیدپذیرها سوق داده‌‌‌اند و این مسیر حتی در کشورهای حوزه خلیج فارس که سرشار از منابع نفت و گاز هستند نیز دیده می‌شود؛ با وجود این در کشور ما کمی ‌‌‌بیش از هزار مگاوات از ظرفیت تولید برق کشور را تجدیدپذیرها تشکیل می‌دهند چرا که تا همین دو سال قبل و با اتکا به منابع فسیلی، سیاستگذاران هیچ‌گاه تصور نمی‌‌‌کردند که برای تامین انرژی نیروگاه‌‌‌ها دچار مشکل شوند و از طرفی به تجدید‌پذیر‌‌‌ها به عنوان یک کالای لوکس نگاه می‌‌‌کردند.

۳۰‌درصد از کل برق تولیدی جهان از انرژی پاک

دنیای‌اقتصاد: بر اساس گزارشی که روز چهارشنبه توسط Ember یک اتاق فکر بخش انرژی مستقر در لندن منتشر شد، میلیاردها نفر هر روز از انواع مختلف انرژی استفاده می‌کنند و سال ۲۰۲۳ ‌ سال رکوردشکنی برای منابع انرژی تجدیدپذیر بود، منابعی که آلاینده‌‌‌های گرمایش سیاره مانند دی‌اکسید‌کربن و متان را منتشر نمی‌‌‌کنند. در این گزارش آمده که برای اولین بار، بالغ بر ۳۰‌درصد از برق تولید‌شده در سراسر جهان از منابع انرژی پاک بود زیرا تعداد مزارع خورشیدی و بادی به سرعت در حال رشد هستند.

حل ناترازی؛ وظیفه دولت یا بخش‌خصوصی؟!

دنیای اقتصاد-زینب طاری: در سال‌‌‌‌های اخیر همواره نوک پیکان خاموشی‌‌‌‌ها به سمت صنایع بوده و دولت تا حد امکان سعی کرده مازاد نیاز بخش خانگی را به صنعت اختصاص بدهد. این سیاستگذاری باعث شده عدم‌النفع صنایع از این ناحیه به حدود ۵ میلیارد دلار برسد؛ عددی که نه تنها شرکت‌ها را دچار مشکلات تولید و اشتغال می‌‌‌‌کند، بلکه اثرات آن به اشکال مختلف در سبد خانوار تعیین‌کننده است؛ به طور معمول کمتر از یک ماه با پیک مصرف تابستان فاصله داریم و اغلب صنایع، نگران و مستاصل در این بخش به انتظار سیاست‌‌‌‌های وزارت نیرو در سال ۱۴۰۳ نشسته‌‌‌‌اند. به همین منظور «اکو نیرو» میزگردی با حضور حمید‌رضا صالحی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران و علیرضا اسدی، عضو گروه آینده‌‌‌‌نگاری و سیاستگذاری پژوهشگاه وزارت نیرو برگزار کرده و به آسیب‌شناسی وضعیت صنعت در پیک تابستان پرداخته است.

بحران ناترازی در نیروگاه‌ها

دنیای اقتصاد-زینب طاری: ناترازی ۱۵ تا ۲۰‌هزار مگاواتی برق کشور اگر‌چه منجر به اعمال محدودیت‌هایی برای صنایع در پیک مصرف تابستان می‌شود و عدم‌‌‌النفع‌‌‌های سنگینی را برای آنها به همراه دارد، اما اگر تعمیرات و اورهال سالانه توسط نیروگاه‌‌‌ها و شرکت‌های متخصص در این بخش انجام نشود، این ناترازی به شدت افزایش می‌‌‌یابد چرا که بخش زیادی از نیروگاه‌‌‌های کشور عمر بالایی دارند؛ با وجود این اقتصاد ناتراز صنعت برق باعث شده تا بخشی از هزینه‌‌‌های این تعمیرات هم به سختی توسط مالکان نیروگاه‌‌‌ها تامین شود و از طرفی وزارت نیرو هم از نقدینگی لازم برای پرداخت این ارقام برخوردار نباشد؛ بنابراین تعمیرات و اورهال به تناسب استانداردهای جهانی در نیروگاه‌‌‌ها انجام نمی‌شود که همین امر کاهش راندمان را به همراه دارد.

ضرورت راه‌اندازی اتاق تهاتر برای جبران نیاز ارزی صنعت برق

دنیای اقتصاد-زینب طاری: تولیدکنندگان تجهیزات صنعت برق امروزه با چالش‌های بزرگی دست و پنجه نرم می‌کنند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به پرداخت نشدن مطالبات توسط دولت و همچنین فراگیر شدن قراردادهای سلیقه‌ای اشاره کرد که تمام ریسک‌ها را در اقتصاد تورمی به تولیدکننده و پیمانکار منتقل می‌کند و از آنجا که دولت کارفرمای انحصاری این صنعت به شمار می‌رود، شرکت‌های برقی مجبور به حضور در مناقصه‌هایی هستند که نتایج آن در اغلب موارد به ضرر و زیان پیمانکاران است، چرا که قراردادهای ریالی و کاهش مداوم ارزش پول ملی و البته پرداخت‌های با تاخیر نتیجه‌ای جز زیان برای پیمانکار در پی ندارد و حتی در موارد بسیاری که پروژه معطل پرداخت‌های مرحله‌ای کارفرما می‌شود، «پروژه‌های متوقف» بر جا می‌ماند که در این صورت منابع دولت و بخش خصوصی قفل می‌شود.

ژاپن و سیاست‌های تولید انرژی با کربن صفر

دنیای‌اقتصاد: در چند سال گذشته، دولت ژاپن سیاست‌های انرژی خود را با هدف دستیابی به بی‌طرفی کربن یا انتشار صفر خالص گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۵۰ از طریق کاهش انتشار در بخش‌های برق، صنعتی و حمل‌ونقل تبیین کرده است. در بخش برق، سیاست‌های دولت این کشور اهداف سال ۲۰۳۰ را تعیین می‌کند که شامل تسریع سرمایه‌گذاری در ظرفیت‌های تجدیدپذیر، افزایش استفاده از تولید برق هسته‌ای و کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی برای تولید برق است. این در حالی است که دولت ژاپن بسته سیاست‌های انرژی و اهداف آن را «جاه طلبانه» خواند و اعلام کرد که ملاحظات امنیت انرژی ممکن است بر پیشرفت و سرعت کربن‌زدایی در بخش انرژی الکتریکی تاثیر بگذارد.

کاهش 50 درصدی صادرات لوله‌های چدنی به اروپا

کاهش ۵۰ درصدی صادرات لوله‌های چدنی به اروپا

دنیای اقتصاد-زینب طاری: تقریبا هیچ کس منکر چالش‌‌‌های صنعت برق نیست، اما وضعیت تولیدکنندگان تجهیزات صنعت برق به مراتب سخت‌‌‌تر از نیروگاه‌‌‌داران است چرا که تعطیلی شرکت‌های تجهیزاتی، به‌‌‌رغم بیکاری بخشی از نیروها، تبعات اجتماعی و اقتصادی سنگینی برای دولت ندارد، اما قطعا وقفه در تولید برق هر کدام از نیروگاه‌‌‌ها بخشی از کشور را دچار خاموشی می‌کند و از این رو اگر‌چه هر دو گروه با یک کارفرمای انحصاری مواجه هستند، اما به طور طبیعی دولت در پرداخت مطالبات اولویت را به نیروگاه‌‌‌ها می‌دهد؛ این در حالی است که تجهیزات بخش توزیع و انتقال سال‌هاست دچار فرسودگی هستند و بخشی از ناترازی برق به واسطه هدررفت انرژی در همین بخش اتفاق می‌‌‌افتد. البته مشکلات تولیدکنندگان تجهیزات منحصر به مطالبات نیست بلکه علاوه بر تحریم‌‌‌ها، سیاست‌‌‌های غیر‌کارشناسی رفع تعهد ارزی، طولانی شدن فرآیند تامین ارز برای واردات مواد اولیه و محدودیت‌های تامین برق در تابستان شرایط را برای صادرات بسیار پیچیده کرده است.

کاستاریکا و تامین برق از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر

دنیای‌اقتصاد: در حالی که بیشتر نقاط جهان هنوز از سوخت‌‌‌های فسیلی کثیف استفاده می‌‌‌کنند، کاستاریکا تقریبا تمام برق خود را برای نزدیک به یک دهه از منابع تجدیدپذیر انرژی تولید کرده است. برای مقایسه، ایالات متحده بیش از ۲۰‌درصد برق خود را از منابع تجدیدپذیر تامین می‌‌‌کند.

۶ برنامه برای برق تابستان

دنیای اقتصاد-زینب طاری: اغلب چالش‌‌‌های صنعت برق تقریبا از ۱۵ خرداد تا ۱۵شهریور به عنوان پیک مصرف به وجود می‌‌آید و عمده‌‌‌ترین چالش بی‌‌‌شک ناترازی ۱۵‌هزار مگاواتی تولید در برابر مصرف است که البته با توجه به افزایش دو درجه‌‌‌ای گرمای هوا نسبت به مدت مشابه سال قبل و افزایش طبیعی میزان مصرف به تناسب افزایش جمعیت، می‌توان گفت تولید حداقل بیش از ۲۰‌هزار مگاوات از مصرف عقب‌‌‌تر است و رفع این مساله در صورت اتخاذ تدابیر مناسب حداقل تا پایان ۱۴۱۰ زمان‌براست؛ با این وجود ظرف یک سال گذشته اتفاقات مثبتی همچون اجرای ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌‌‌بنیان، راه‌‌‌اندازی تابلو سبزها، پرداخت بخشی از مطالبات از طریق اسناد خزانه و... را شاهد بوده‌‌‌ایم که مهم‌ترین هدف اجرای آنها، صرفه اقتصادی داشتن صنعت برق برای افزایش سرمایه‌گذاری در این صنعت مادر بوده است. با تمام این اوصاف، مسائل بسیاری گریبانگیر صنعت برق است که رفع آنها از عهده وزارت نیرو خارج است و نیازمند همکاری نهادهایی همچون سازمان برنامه و بودجه، صندوق توسعه ملی، وزارت صمت، وزارت نفت و... است.

چرا تولید برق‌آبی ایالات‌متحده کاهش یافت ؟

دنیای اقتصاد: برق‌آبی یا هیدروپاور یکی از قدیمی‌‌‌ترین و بزرگ‌ترین منابع انرژی تجدیدپذیر است که از جریان طبیعی آب در حال حرکت برای تولید برق استفاده می‌‌‌کند. در حالی که بیشتر مردم در ایالات متحده ممکن است منبع این انرژی را با سد هوور واقع روی رودخانه کلرادو در جنوب شرقی شهر لاس‌وگاس مرتبط بدانند که دارای تاسیسات عظیمی ‌‌‌است که از نیروی یک رودخانه بزرگ در پشت دیوار خود بهره می‌‌‌برد، اما تاسیسات برق‌آبی در اندازه‌‌‌های مختلف احداث می‌‌‌شوند.

جبران عقب‌ماندگی تولید برق توسط دولت

دنیای اقتصاد-زینب طاری: صنعت برق با وجود نقش بی‌بدیلی که در سایر صنایع و زندگی عموم مردم دارد، فاقد جاذبه‌‌‌های لازم برای سرمایه‌‌‌گذاری است چرا که نحوه عملکرد متولیان این صنعت و دستوری بودن قیمت‌‌‌ها راه را بر سودآوری و توسعه نیروگاه‌داران بسته است و به طور طبیعی سرمایه‌‌‌گذاران ترجیح می‌‌‌دهند به جای این صنعت که ناترازی اقتصادی آن اظهر من‌الشمس است، در صنایعی همچون نفت و پتروشیمی‌‌‌ که ارز‌آوری بالایی دارند، حضور یابند؛ از سوی دیگر علاوه بر فقدان سرمایه‌‌‌گذاری پس از برنامه ششم توسعه در صنعت برق امروزه با نیروگاه‌‌‌هایی مواجه هستیم که به شدت دچار فرسودگی قطعات هستند چرا که دولت به عنوان کارفرمای اختصاصی آنها، حاضر به تسویه بدهی‌‌‌ها با همان قیمت تعیین‌شده توسط خودش نیست و با توجه به کسری بودجه ۴۰۰ هزار میلیاردی دولت در سال‌جاری، به نظر نمی‌‌‌رسد حتی با وجود انتشار اوراق خزانه بتواند جان تازه‌‌‌ای به کالبد نیروگاه‌‌‌ها ببخشد

ریشه‏‏‌های ناترازی صنعت برق

دنیای اقتصاد-زینب طاری: عقب‌ماندگی تولید برق از میزان مصرف که اصطلاحا از آن به ناترازی تولید و مصرف یاد می‌شود، معلول ناترازی اقتصادی در درون صنعت برق است؛ به این معنا که ناهمخوانی درآمدها در برابر هزینه‌‌‌ها باعث شده تا از یکسو سرمایه‌گذاران تمایل چندانی به حضور در صنعت برق نداشته باشند و تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در سایر صنایع داشته باشند و از طرفی دولت هم که یارانه سنگینی به مشترکان خانگی و کشاورزی می‌‌‌پردازد، خود قادر به احداث نیروگاه و حتی پرداخت مطالبات نیروگاه‌‌‌داران، پیمانکاران و تولیدکنندگان تجهیزات صنعت برق نباشد.

مگاپروژه «اومااویا» نماد اعتماد بین‌المللی به توان فنی و مهندسی ایران

تقی عبادی/مدیرکل دفتر توسعه نظام‏‏‌های فنی، بهره‏‏‌برداری و دیسپاچینگ برق‏‏‌آبی

در بحبوحه اخبار سیاسی و نظامی در منطقه، برنامه افتتاح سد، تونل و نیروگاه برق‌آبی اومااویا در سریلانکا به عنوان یکی از مظاهر توان فنی و مهندسی ایرانی در اردیبهشت ۱۴۰۳ اعلام شد. طرح و پروژه‌‌‌ای که با پیچیدگی‌‌‌های فنی، مهندسی و اجرایی روبه‌‌‌رو بود و خوشبختانه با قابلیت‌‌‌های مهندسان ایران اکنون به مرحله بهره‌‌‌برداری رسیده ‌‌‌است.

رکورد تولید ۱۱۷ گیگاوات برق جدید بادی در سال ۲۰۲۳

دنیای‌اقتصاد: گزارشی از یک انجمن پیشرو در تجارت برق بادی حاکی از آن است که در سال گذشته رکورد ۱۱۷ گیگاوات ظرفیت جدید تولید انرژی بادی در سراسر جهان شکسته شد که ۵۰‌درصد افزایش نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد. «گزارش جهانی باد ۲۰۲۴» که در ۱۶ آوریل توسط شورای جهانی انرژی بادی (GWEC) منتشر شد، می‌‌‌گوید: جهان در مسیر درستی در مبارزه با تغییرات اقلیمی‌‌‌ حرکت می‌کند، اما هنوز رشد نیروگاه بادی و دستیابی به اهداف آب و هوایی تعیین‌شده توسط دولت‌‌‌های جهانی به ظرفیت تولید بیشتر نیاز دارد.

کلید قفل ناترازی گاز

یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که در سال ۱۴۰۲ در ذیل بازار سرمایه در راستای استفاده از ابزارهای این بازار در راستای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر انجام شد، راه‌اندازی بازار برق سبز در بورس انرژی ایران بود. بازاری که به توسعه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر منجر خواهد شد و با وجود عمر اندک خود توانسته است سهم قابل توجهی به دست آورد. به همین منظور با علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی به گفت‌و‌گو در خصوص تاثیرات آتی این بازار و چشم‌اندازی که دارد نشستیم. به گفته نقوی یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این بازار، این است که ارزش هر معامله بدون معطلی‌های سنتی وزارت نیرو، سریعا به حساب فروشندگان واریز می‌شود.

بررسی روند توسعه برق پاک در بازارهای کلیدی

دنیای‌اقتصاد: دوران ‌گذار انرژی به دور از سوخت‌‌‌های فسیلی به سمت منابع پاک‌‌‌تر برای انرژی و الکتریسیته در همه قاره‌‌‌ها در حال پیشرفت و توسعه است، اما به دلیل سطوح مختلف سرمایه‌گذاری، حمایت‌‌‌های سیاسی و اجتماعی با سرعتی نابرابر به پیش می‌‌‌روند. بیش از یک دهه است که کشورهای سراسر جهان به طور پیوسته منابع برق پاک خود را افزایش داده‌‌‌اند و به مزایای متعدد کربن‌‌‌زدایی سیستم‌های نیروی خود توجه دارند.

چرا نهاد رگولاتوری برق به بن‌‌‌بست رسید؟

سمیه کاظم‏‏‌زاده/ کارشناس صنعت برق

تاسیس نهاد مستقل تنظیم‌‌‌گر بخش برق، پرونده‌‌‌ای است که نیاز به بازخوانی چند‌‌‌باره دارد. در واقع این مساله باید به شکلی جدی بررسی شود که چرا موضوع نهاد رگولاتوری برق از دستور کار دولت و مجلس خارج شد. این در حالی است که از یکسو برق، کالایی عمومی و استراتژیک است که همچنان بهای واقعی‌‌‌اش در بستر قیمت‌‌‌گذاری‌‌‌های دستوری، سرکوب می‌شود و امکان عرضه آن با بهای واقعی در بین عموم مشترکان اعم از خانگی، تجاری، صنعتی، کشاورزی و... فراهم نشده است و از سوی دیگر وزارت نیرو در جایگاه حکمران اصلی صنعت برق، نه تنها ضوابط مبادلات این کالا را تعیین می‌‌‌کند، بلکه به شکلی غیرمستقیم و از مسیر شرکت‌های تابعه، به‌‌‌نوعی خریدار و فروشنده برق هم محسوب می‌شود. از این رو تنظیم روابط سرمایه‌گذاران غیردولتی برق که بیش از ۶۰‌درصد برق کشور را تولید می‌‌‌کنند، با حکمرانی که چند نقش کلیدی و درهم‌‌‌تنیده در اقتصاد برق ایفا می‌‌‌کند، نیازمند نهاد مستقلی خارج از ساختارهای وزارت نیرو است.

بن‌بست تولیدکنندگان تجهیزات برق در تامین مواد اولیه

دنیای اقتصاد-زینب طاری: تولید‌‌‌کنندگان کالا و خدمات صنعت برق در یکی از سخت‌ترین دوره‌‌‌های فعالیت خود قرار دارند که اگر‌چه عامل اصلی در ایجاد این شرایط، تحریم‌‌‌ها بوده، اما در بسیاری موارد اقدامات غیرکارشناسی و تصمیمات خلق‌‌‌الساعه بدون استفاده از نظرات کارشناسی، کمتر از تحریم‌‌‌ها اثرگذار نبوده است. امروزه از یک طرف تولیدکنندگان تجهیزات با کارفرمای انحصاری به نام دولت مواجه‌اند که بیش از ۱۵۰ همت به صنعت برق بدهکار بوده، اما به دلیل کسری بودجه‌‌‌ای که بیش از دو برابر این عدد است، پولی برای پرداخت مطالبات ندارد و تنها روزنه امید پرداخت ۳۰ همت از طریق اسناد خزانه است که البته تا به حال اجرایی نشده است. از سوی دیگر سیاست‌‌‌های ناکارآمد عملا راه را بر تولید بسته و جدیدترین این موانع را در مشکلات ثبت‌سفارش شرکت‌ها برای واردات مواد اولیه شاهدیم که البته اعتراض اغلب صنعتگران را به دنبال داشته است.

سدهای ارس با کشورهای همسایه چه می‌کنند؟

دنیای‌اقتصاد: تکمیل داپ توسط کشور ترکیه سهم ایران از منابع آبی در حوضه آبریز ارس را بین ۲۵ تا۳۰‌درصد کاهش می‌دهد. قطع یا کاهش آورد رودخانه مرزی ارس توسط ترکیه منجر به مشکلات جدی برای تامین آب شرب و کشاورزی مناطق پایین‌‌دست می‌شود. فرشید شکرخدایی عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی در گفت‌‌وگو با خبرنگار اقتصادی «ایلنا»، در ارزیابی سدسازی ترکیه روی رودخانه ارس اظهار کرد: چالش آب‌‌های فرامرزی مشترک از جمله رایج‌‌ترین انواع چالش‌‌های بین‌المللی است. از آنجا که این مناقشات دارای جنبه‌‌های متعدد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی است و با موضوع حاکمیت ملی کشورها مرتبط هستند، حل و فصل آنها پیچیدگی‌‌های فراوانی داشته و عمدتا به دشواری قابل حل و فصل هستند.

چالش‌‌‌های پیش روی شبکه برق اروپا

دنیای‌اقتصاد: از آنجا که شبکه‌‌‌های برق در انتقال کشورها به سمت یک سیستم انرژی دارای انتشار صفر خالص نقش اساسی دارند، در نشستی اپراتورهای انتقال و توزیع برق اروپا برخی از چالش‌‌‌های مشترک در این راستا را برجسته کرده‌‌‌اند. برنامه اقدام اتحادیه اروپا برای شبکه‌‌‌های برق فعال در این منطقه که در نوامبر ۲۰۲۳ منتشر شد، پاسخ کمیسیون به چالش‌‌‌های پیش روی ارتقا و گسترش شبکه‌‌‌های برق کشورهای عضو و در جهت دستیابی به اهداف آب و هوایی و صفر خالص در سال ۲۰۵۰ است.

قیمت‌گذاری برق کوچک‌مقیاس‏‏‌ها نیازمند اقدامات فوری

صنعت برق کشور در سالی که یکی از مهم‌ترین محورهای سیاست‌‌‌های کلان آن «جهش تولید با مشارکت مردم» نام‌گذاری شده، نیازمند تغییرات جدی در ساختارهای سیاستگذاری، قیمت‌گذاری و مکانیزم‌‌‌های جذب سرمایه است تا بتواند زمینه را برای جلب مشارکت مردم به‌ویژه در حوزه سرمایه‌گذاری‌‌‌های جدید فراهم آورد.

جبران خسارت مشتریان با نیروگاه‌‌‌های مجازی از شبکه برق

دنیای‌اقتصاد: شرکت Sunnova Energy International، یک شرکت فعال در زمینه خدمات انرژی تطبیقی، ادامه سرمایه‌گذاری و گسترش شبکه نیروگاه مجازی (VPP) خود را اعلام کرد. این شرکت مدعی شد که این فناوری قابلیت اطمینان، کاهش انتشار و هزینه‌‌‌های کمتری را برای صنعت برق به همراه خواهد داشت.

پیش‌بینی افزایش ١٨٠٠ مگاواتی اوج مصرف برق در منطقه مرکزی کشور

دنیای‌اقتصاد: برای بررسی پیشرفت طرح‌‌‌های اولویت‌دار تعریف‌شده صنعت برق در استان‌‌‌های تهران، قم و البرز نشستی با حضور مدیرعامل شرکت توانیر و مدیران ارشد صنعت برق مناطق یاد‌شده در توانیر برگزار شد. به گزارش وزارت نیرو، مصطفی رجبی‌مشهدی ضمن بیان اهمیت مدیریت ‌‌‌بار در منطقه تهران و استان‌‌‌های قم و البرز، بر لزوم آمادگی نیروگاه‌‌‌های منطقه تاکید کرد.

بهره‌‌‌برداری از ۳هزار مگاوات نیروگاه بادی در کشور تا دو سال آینده

دنیای‌اقتصاد: شورای عالی اقتصاد در دو ماه پایانی سال گذشته مجوز ساخت حدود ۳هزار مگاوات نیروگاه بادی را ابلاغ کرده است که امیدواریم تا دو سال آینده به شبکه سراسری برق متصل شوند. مدیرکل نظارت بر احداث و تولید نیروگاه‌‌‌های ساتبا با اعلام این مطالب و با اشاره به برنامه‌‌‌ریزی وزارت نیرو در دولت سیزدهم برای ساخت ۱۰‌هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر تا پایان کار دولت گفت: شورای عالی اقتصاد توسعه نیروگاه‌‌‌های بادی را در دو ماه پایانی سال ابلاغ کرده است، اسناد مناقصه تهیه شده، ساختگاه‌‌‌ها مشخص شده و تنها ‌سازوکارهای اجرایی برگزاری مناقصه در دستور کار است که با اطمینان می‌توان گفت تا یک ماه آینده امیدواریم مناقصه آن برگزار شود و حداقل در فاز اول ۱۷۰۰ مگاوات مناقصه نیروگاه بادی انجام خواهد شد.

اخبار نیرو - روزنامه شماره ۵۹۶۵