مسکو با حمله نظامی به کییف باعث پرش بهای طلای سیاه خواهد شد؟
سکوی پرتاب نفت به ۱۲۰ دلار
اگر این سناریو که خود روسیه دائما آن را نفی کرده اما واشنگتن در مورد وقوع آن هشدار داده، تحقق یابد، تحریمهایی از سوی آمریکا و اروپا بر اقتصاد روسیه اعمال خواهد شد که چنانچه بخش نفت و گاز آن را درگیر کند، میتواند بهشدت عرضه را در بازار جهانی کاهش دهد. دیوید راش، استراتژیست باسابقه ضمن پیشبینی نفت ۱۲۰ دلاری در صورت تهاجم روسیه، معتقد است اقتصاد جهانی بهشدت تغییر شکل خواهد داد. ناتاشا کانوا، رئیس استراتژی بازار جهانی کامودیتیها در جیپی مورگان هم با تایید احتمال ۱۲۰ دلاری شدن قیمت نفت با جنگ مسکو-کییف، با تکیه بر محاسبات این بانک گفته اگر نیمی از صادرات نفت روسیه به این دلیل متوقف شود، نفت برنت احتمالا تا ۱۵۰ دلار هم بالا خواهد رفت.
رکورد ۹۵ دلاری نفت در جمعه
نفت برای هشتمین هفته پیاپی افزایش قیمت را تجربه کرد چراکه تنشها بین روسیه و اوکراین نگرانی درباره محدودیت عرضه جهانی را تشدید کرد. شاخص جهانی برنت در هفتهای که گذشت با ۳/ ۱درصد رشد توانست سطح ۹۵ دلار بر بشکه را جمعه لمس کند اما پس از آن اندکی از دستاورد خود را از دست داد.
مشاور امنیت ملی آمریکا، جیک سالیوان جمعه گفت این کشور بر این باور است که روسیه ممکن است در هفته پیشرو به اوکراین حمله نظامی کند یا درگیری داخلی در این کشور ایجاد کند. به گزارش بلومبرگ، حمله بالقوه روسیه به اوکراین نهتنها عرضه نفت را مختل میکند، بلکه میتواند موجب تحریمهای تلافیجویانه ایالات متحده شود. بهای نفت در هفتههای اخیر به دلیل گمانهزنیها در مورد اینکه تقاضا از عرضه به دلیل ریکاوری اقتصاد جهانی از پاندمی کرونا سبقت خواهد گرفت، افزایش چشمگیری داشته است. اد مویا، تحلیلگر ارشد بازار در OANDA در این مورد گفت: «بازار منتظر یک کاتالیست برای توجیه حرکت به سطوح بالای ۱۰۰ دلار بود و بهنظر میرسد وضعیت اوکراین بدترین سناریو را ارائه داده است.» مویا افزود: «اگر تحرکات ارتش روسیه در هفته آینده تایید شود، انتظارات از اختلال در عرضه نفت میتواند قیمت نفت را ۱۰درصد دیگر بالا ببرد.» اوپک پنجشنبه هفته گذشته گفت ریکاوری مصرف نفت در سالجاری میلادی ممکن است از پیشبینیهایش پیشی بگیرد چراکه فعالیتهای اقتصادی بهبود مییابد و بازگشت سفرها سرعت میگیرد. آژانس بینالمللی انرژی هم در آخرین گزارش ماهانه خود گفته تقلای ائتلاف اوپکپلاس برای احیای تولید نفت هم احتمالا از قیمتها حمایت کند، مگر اینکه اعضای خاورمیانهای این گروه (عربستان و امارات) اقدام به استخراج بیشتر نفت کنند. تُریل بوسونی، رئیس شاخه بازارهای نفت آژانس در گفتوگو با تلویزیون بلومبرگ گفت: «بازار نفت به طرز باورنکردنیای با عرضه محدود مواجه است.» او ادامه داد: «قیمتها به افزایش خود ادامه میدهند و حالا به سطوحی میرسند که برای مصرفکنندگان سراسر دنیا ناخوشایند است.» بهای نفت برنت هفته خود را با قیمت ۴۴/ ۹۴ دلار بر بشکه به پایان رساند. همزمان وستتگزاس اینترمدییت هم جمعه با ۲/ ۳ دلار افزایش معادل ۶/ ۳درصد در سطح ۱/ ۹۳ دلار بر بشکه بسته شد.
ریسک ۱۲۰ دلاری شدن نفت
بر اساس برآوردهای جیپی مورگان، قیمت نفت در صورتی که صادرات نفت روسیه به دلیل تنشها با اوکراین تحتتاثیر قرار گیرد، میتواند به ۱۲۰ دلار بر بشکه برسد. به گزارش سیانان، این پیشبینی بر این نکته تاکید دارد که یک حمله بالقوه به اوکراین باعث آثار مخرب در گسترهای وسیع خواهد شد که توسط کشورهای مصرفکننده سراسر دنیا که از تورم بالا هم آسیب دیدهاند، احساس خواهد شد. ناتاشا کانوا از این بانک در یک گزارش در هفته گذشته نوشت: «هرگونه اختلال در جریان نفت در روسیه در شرایطی که ظرفیت تولید مازاد در مناطق دیگر پایین است، میتواند قیمتهای نفت را بهراحتی به ۱۲۰ دلار برساند.» جیپی مورگان هشدار داد اگر نیمی از صادرات نفت روسیه در جریان این تنشها متوقف شود، بهای برنت احتمالا تا ۱۵۰ دلار هم بالا خواهد رفت. بالاترین سطح قیمت نفت در جولای سال ۲۰۰۸ رخ داد که برنت به رکورد ۵/ ۱۴۷ دلار بر بشکه رسید. روسیه دومین تولیدکننده نفت و گاز دنیاست و در هر کدام از این دو، فقط آمریکا را پیش از خود میبیند. این کشور نقشی کلیدی در تصمیمات اوپکپلاس بازی میکند. بحران روسیه-اوکراین ریسکهای متعددی را به بازار نفت تحمیل میکند. نخست اینکه چنین درگیری میتواند بهطور بالقوه به زیرساختهای انرژی در منطقه آسیب بزند. دوم، قدرتهای غربی ممکن است برای تنبیه روسیه به اعمال تحریم متوسل شود که صادرات انرژی آن را فلج خواهد کرد. با این حال، مسوولان آمریکا نشانههایی بروز دادهاند که ترجیحشان این است که ابتدا دیگر بخشهای اقتصاد روسیه را تحریم کنند. علاوه بر این، ریسک این وجود دارد که ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، صادرات نفت و گاز را سلاحی برای تلافی قرار دهد. قیمتهای بالاتر گاز طبیعی در اروپا موجب افزایش تقاضا برای نفت خواهد شد زیرا کارخانهها و نیروگاهها سوخت خود را از گاز به نفت تغییر خواهند داد.
دگرگونی چشمانداز اقتصاد جهان
دیوید راش، استراتژیست کهنهکار در مصاحبه با سیانبیسی گفته نفت «مطمئنا» ۱۲۰ دلار بر بشکه را در صورت حمله روسیه به اوکراین خواهد زد و اقتصاد جهانی هم «بهشدت دگرگون خواهد شد.» مسکو حدود ۱۳۰هزار نیروی نظامی به همراه تانک، موشک و حتی ذخایر خون را در مرز با اوکراین قرار داده است. کرملین درخواست کرده اوکراین هرگز به عنوان عضوی از اتحاد نظامی ناتو پذیرفته نشود و همچنین گفته میخواهد این سازمان به حضور خود در شرق اروپا پایان دهد. راش با اشاره به نااطمینانی بر سر گام بعدی روسیه، عنوان کرد: «اگر حملهای به اوکراین صورت گیرد و سپس تحریمهایی اعمال شود که دسترسی روسیه به سازوکارهای مبادله ارز خارجی، سیستمهای پیامرسانی و... را با مانع مواجه کند، یا از صادرات کامودیتیها شامل نفت و گاز جلوگیری شود، فکر میکنم که آن نقطه در زمان وقتی است که میتوانید قطعا قیمتهای ۱۲۰ دلاری نفت را ببینید.»
این کارشناس با تاکید بر اینکه بسیاری از معاملهگران عامل تنش بین روسیه و اوکراین را دستکم گرفته بودند، گفت: «خوشبینانهترین حدس من این است که سرمایهگذاران آقای پوتین را مانند موزیک پسزمینه (بازار) در نظر گرفته بودند، که من مطمئن هستم او با آن موافق نیست.» راش استدلال میکند که اگر پوتین واقعا حرکت دراماتیکی در مورد اوکراین بکند، آمریکا و متحدانش احتمالا بهشدت روسیه را تحریم میکنند و بازارهای سهام اروپا و چشمانداز اقتصاد جهانی بهشدت تغییر خواهد کرد. قانونگذاران آمریکایی گفتهاند در حال طراحی «مادر همه تحریمها» علیه روسیه به عنوان روشی برای دفاع از اوکراین هستند که اقتصاد روسیه را فلج خواهد کرد. وزرای بریتانیایی و آلمانی هم به مسکو هشدار دادهاند اگر حرکت تهاجمی علیه اوکراین اتخاذ کند، با عواقب اقتصادی روبهرو خواهد شد. با این حال، کارشناسان میگویند روسیه مشتاق است «آسیب مالی واقعی» و یک جنگ همهجانبه را متحمل شود اما به مقاصد سیاسی خود در اوکراین دست یابد.