آیا در مصاحبه، پیام‌‌‌های پنهان وجود دارد؟
مشاور عزیز،
مدتی است که به دلیل نقل مکان به یک شهر دیگر، به دنبال کار هستم. با چند شرکت مصاحبه کرده‌‌‌ام. یکی از آنها شرکت بزرگی بود که در استخدام نیرو خیلی سختگیرند. مصاحبه اولم خوب پیش رفت.
این را از رفتار و گفتار مسوول مصاحبه تشخیص دادم. حدسم درست بود چون در کمتر از ۴۸ ساعت، دوباره تماس گرفتند و برای مصاحبه دوم با من قرار گذاشتند. جلسه دوم هم خوب بود.
مسوول مصاحبه که خانم میانسالی بود گفت «مشتاقیم دوباره با شما صحبت کنیم اما پروسه ممکن است کمی طول بکشد.» برداشتم این بود که به احتمال قوی استخدام خواهم شد. اما حالا دو هفته گذشته و خبری نشده. آیا برداشتم اشتباه بوده؟ پس منظورش از مشتاق بودن چه بود؟ از کجا باید منظورش را بفهمم؟
پاسخ: دوست عزیز، طی یک دهه و نیم که به کارجوها مشاوره داده‌‌‌ام بارها با پیام‌‌‌هایی از این قبیل مواجه شده‌‌‌ام: «مسوول مصاحبه گفت که امیدوار است به زودی دوباره صحبت کنیم. آیا این یک نشانه است که استخدام می‌‌‌شوم؟» یا «مصاحبه‌‌‌ام به نظر عالی بود اما بعد به من گفتند که دوباره تماس خواهند گرفت حتی اگر شغل را به من ندهند! آیا این نشانه بدی است؟» یا «گفتند دنبال یک گزینه باتجربه‌‌‌تر هستند. آیا اصلا از اول نباید درخواست می‌‌‌دادم؟»
ایمیل‌‌‌های عجیب و بعضا خنده‌‌‌دار که نشان‌‌‌دهنده استرس و دستپاچگی کارجوها هستند. پس از سال‌ها دریافت چنین پیام‌‌‌هایی به این نتیجه رسیده‌‌‌ام که کاریابی به قدری استرس‌‌‌آور است که گاهی حتی افراد منطقی، در مصاحبه که یک تعامل عادی با کارفرماست به دنبال پیام‌‌‌های پنهان می‌گردند، گفت‌‌‌وگو را تفسیر می‌کنند و خودشان را متقاعد می‌کنند که واقعا پیام پنهانی در مصاحبه وجود داشته. این یک جور تحلیل بیش از حد است که در قرارهای دوستی و ازدواج نیز بسیار رایج است
(او گفت که بچه دوست دارد. یعنی منظورش این است که بلافاصله ازدواج خواهیم کرد و بچه‌‌‌دار خواهیم شد؟)
از آنجا که فرد به شغل نیاز دارد و باید مخارج زندگی‌‌‌اش را بپردازد، می‌توان گفت که قدرت در پروسه کاریابی، شدیدا نامتوازن است و ریسک به قدری بالاست که جای تعجب نیست اگر کارجو، تک‌تک کلمات هر مکالمه و تعامل با کارفرما را تجزیه و تحلیل می‌کند و سعی می‌کند نشانه‌‌‌هایی پیدا کند تا شانسش را بسنجد. مثلا یکی از کارجوها برایم نوشته بود: «امروز پس از چند دور مصاحبه که به نظرم عالی پیش رفته بود با شرکت تماس گرفتم تا پیگیری کنم. به من گفتند که در حال مصاحبه با چند کارجوی دیگر هستند و با من تماس خواهند گرفت. آیا دارند محترمانه، ردم می‌کنند؟ اگر این‌‌طور است، چرا رک و پوست‌‌‌کنده همین را نمی‌‌‌گویند؟» یکی دیگر از کارجوها برایم نوشته بود: «تاریخ آگهی برای ۱۲ دسامبر بود. من ۱۶ دسامبر درخواست دادم و ۱۷ دسامبر برای مصاحبه با من تماس گرفتند. درست یک روز بعد یعنی هجدهم، آگهی را برداشتند. طی مصاحبه به من گفته شد که ابتدای ژانویه با من تماس خواهند گرفت. آیا اینها نشانه‌‌‌های خوبی هستند؟»
حتی بعضی‌‌‌ها یک قدم فراتر می‌‌‌روند. مثلا یکی از کارجوها برایم نوشته بود: «دو هفته پس از مصاحبه به آنها ایمیل زدم که پیگیری کنم و بگویم که مشتاق همکاری با آنها هستم. می‌‌‌خواستم ببینم پروسه چقدر طول خواهد کشید و زمان‌بندی‌شان دستم بیاید.
سه روز بعد، ایمیلی از مسوول مصاحبه گرفتم که گفته بود همین هفته با من تماس خواهد گرفت و دیدم که یک کپی از آن ایمیل را به مدیر دفتر و رئیس منابع انسانی و یکی دیگر از مدیرانی که قبلا با من مصاحبه کرده بود نیز فرستاده. این چه معنایی دارد؟ می‌‌‌دانم که دارم مثل فال قهوه با قضیه برخورد می‌‌‌کنم!»
اکثر این پیام‌‌‌ها مضمونشان این است که «مسوول مصاحبه فلان حرف را زد» که معمولا یک جمله شفاف و مشخص درباره زمان‌بندی یا مراحل بعدی است و سپس می‌‌‌پرسند «منظورش چه بود؟» و در اغلب مواقع، منظور مسوول مصاحبه، همانی است که گفته. جملات او به قدری شفاف، مشخص و صریحند که اصلا نیازی به تفسیر ندارند.
اگر مسوول مصاحبه گفته فرآیند استخدام بیش از انتظارشان طول می‌‌‌کشد و احتمالا چند هفته دیگر نیاز دارند، احتمالا منظورش همین است: که مصاحبه بیش از حد انتظارشان طول کشیده و چند هفته دیگر نیاز دارند.
اگر گفته: «قبل از پاسخ به شما، باید چند مصاحبه دیگر را به اتمام برسانیم»، دقیقا منظورش همین است که باید قبل از مصاحبه با تو، چند مصاحبه دیگر را تمام کنند.
البته گاهی پیش می‌‌‌آید که کارفرما، کل ماجرا را به کارجو نمی‌‌‌گوید در حالی که پشت صحنه، اتفاق‌‌‌های خوشایندتری در جریان است (احتمالا به این دلیل که فعلا نمی‌‌‌خواهد کارجو را امیدوار کند) اما در اکثر مواقع، بهتر است کارجو، صحبت‌‌‌های کارفرما را همان‌طوری که هست بپذیرد و به دنبال تفسیر گفته‌‌‌هایش نباشد.
کارجویی برایم نوشته بود: «شرکتی برای مصاحبه با من تماس گرفتند که شغل مربوطه، هنوز آگهی نشده بود و من احتمالا اولین کاندیدا بودم.
پس از مصاحبه نهایی، تماس گرفتند و گفتند مصاحبه اول با شما خیلی خوب پیش رفت اما می‌‌‌خواهیم با افراد دیگری نیز مصاحبه کنیم و این پروسه حدود دو تا چهار هفته طول می‌‌‌کشد. آیا منظورشان این است که قضیه کلا کنسل شده و هیچ شانسی ندارم؟» پاسخم در اینجا این است. نه! طبیعتا همه ما ترجیح می‌‌‌دهیم که صراحتا بگویند «مبارک است! استخدام شدی.» اما اگر چیزی جز این گفته شد، به معنای رد شدن نیست. در واقع، کارفرماها اگر کارجویی را نپسندند، خیلی راحت و بدون رودربایستی، حرفشان را می‌‌‌زنند و دلیلی نمی‌‌‌بینند پشت جملاتی مثل «چند هفته دیگر نیاز داریم» پنهان شوند. اگر بخواهند ردت کنند، یا رد می‌کنند یا اصلا به خودشان زحمت نمی‌‌‌دهند که تماس بگیرند.
بعضی از کارجوها، صحبت‌‌‌های کارفرما را خیلی منفی و بعضی دیگر، خیلی مثبت تفسیر می‌کنند. مثلا اگر به تو گفته شود
«مشتاق گفت‌‌‌وگوی بیشتر هستیم»، معنایش این نیست که استخدام شدی! یا اگر بگویند «اگر استخدام شوی، محل کارت اینجا خواهد بود»، منظورشان این نیست که
«محل کارت اینجاست».
این نوع تفسیر به ضرر کارجو است چون در واقع داری به خودت امید می‌‌‌دهی و اگر این اتفاق نیفتد، سرخورده یا حتی از آنها عصبانی خواهی شد که چرا امیدوارت کرده‌‌‌اند در حالی که خودت تفسیر اشتباه کرده‌‌‌ای.
احتمال رد شدن، ذاتا طوری است که باعث می‌شود آدم فنجان قهوه را بردارد و شروع به تفسیر کند؛ آن هم تفسیر جملاتی که کاملا واضحند و اصلا نیازی به تفسیر ندارند. واقعیت این است که اگر قرار باشد ردت کنند، حرفشان را رک و به این شکل خواهند زد «متاسفانه شما رد شدید!» این یک نامه آماده است که به هر کسی که رد شده باشد می‌‌‌فرستند.
منبع: Slate.com
