سازمان سینمایی از عملکرد سه‌ساله‌اش دفاع کرد
سینمای ایران؛ آرامش یا بحران؟
ممنوعیت گسترده از ادامه فعالیت
سازمان سینمایی سال گذشته در اقدامی نوآورانه اسامی بازیگران ممنوع از کار سینما را اعلام کرد. این احتمالا نخستین بار یا از معدود دفعاتی در تاریخ است که یک سازمان دولتی، رسما فهرستی از بازیگران را به طور علنی ارائه کرده و آنان را ممنوع از کار توصیف کرده است. حبیب ایل‌بیگی در همین راستا اعلام کرد که «آنها به دلیل محدودیتی که برایشان وجود دارد نمی‌توانند در فیلم‌های سینمایی بازی کنند. آثار قبلی‌شان به‌تدریج منتشر می‌شود که مالکان فیلم‌ها متضرر نشوند چون سرمایه زیادی خرج شده است، ولی از این به بعد نمی‌توانند در فیلم جدیدی بازی کنند». لیست اعلامی از سوی این سازمان، حدود ۲۰ نفر از بازیگران زن سینمای ایران را در خود جای داده بود.
قاچاق فیلم‌ها
تنها در سال گذشته هشت فیلم سینمایی قاچاق شد. فیلم‌های «برادران لیلا»، «جنگ جهانی سوم»، «بی رویا»، «شب، داخلی، دیوار»، «اورکا»، «تفریق»، «ارادتمند، نازنین، بهاره، تینا» و «خط فرضی» فیلم‌هایی بودند که در طول حدودا یک سال قاچاق شدند. این میزان قاچاق فیلم در یک سال، یک رکورد به شمار می‌آید. رکوردی که البته نشان‌دهنده آرامش در سینما نیست.
وضعیت تولید و اکران
وضعیت اکران همیشه پرحاشیه بوده و در دولت سیزدهم هم حاشیه‌های بسیار پررنگی داشت. در سال ۱۴۰۱، یعنی سال اولی که دولت تمام و کمال مستقر شده بود، از میان ۲۲ فیلمی که در جشنواره نمایش داده شد، تنها ۸ فیلم پرده اکران را به چشم دیدند و در سال‌های بعد نیز سینمای غیرکمدی عملا از چرخه درآمدزایی خارج شد. انحصار بازار اکران توسط کمدی‌ها، با انتقادهای بسیار روبه‌رو شد. در این مورد، رضا درستکار، منتقد سینما، تاکید کرد: فیلم‌هایی که در این دوره و از سوی برخی دوستان ساخته می‌شوند مصداق آسیب زدن به فرهنگ جامعه ایران هستند و آثار آنها تا سال‌ها خواهد ماند. او تاکید کرده بود که این فیلم‌ها و رویکرد مدیران سینمایی دولتی، فرهنگ ایران را از بین خواهند بود. در همین سال جاری از مجموع ۶۱۶میلیارد تومان گیشه کل سینماها از فروش ۲۷فیلم اکران‌شده، ۴۴۰میلیارد تومان سهم تنها ۷ فیلم کمدی بوده است و ۲۰ فیلم دیگر، حتی نصف کمدی‌ها هم نفروخته‌اند.
تولید غیرقانونی فیلم
دشوار شدن ارائه مجوز به برخی از فیلم‌سازان و رویکردهای سختگیرانه مدیران سینمایی باعث شد تولید فیلم در ایران یا کاهش یابد یا به سمت تولید آثار خارج از ضوابط حرکت کند. به روایتی تنها در سال گذشته دست‌کم ۳۴فیلم سینمایی خارج از ضوابط معمول سازمان سینمایی تولید شده است. این نیز یک رکورد انحصاری است. سیدضیا هاشمی، تهیه‌کننده قدیمی سینما، در خبری که پیش‌تر در رسانه‌ها منتشر شده، گفته ۳۴ فیلم در این مدت بدون رعایت حجاب تولید شده و به نظر می‌رسد تولید این میزان فیلم، عملا به معنای نادیده‌انگاری سازمان سینمایی است. در سه سال اخیر، تولید زیرزمینی فیلم‌ها و عرضه آنها در جشنواره‌های خارجی به اوج رسیده است. «آیه‌های زمینی» ساخته علیرضا خاتمی و علی عسگری، «کافه» ساخته نوید میهن‌دوست، «آشیل» ساخته فرهاد دلارام، «منطقه بحرانی» ساخته علی احمدزاده، «من، مریم، بچه‌ها و ۲۶ نفر دیگر» ساخته فرشاد هاشمی و «کیک محبوب من» ساخته مریم مقدم و بهتاش صناعی‌ها ازجمله مهمترین آثار جریان غیررسمی سینمای ایران بودند که در طول سال ۱۴۰۲ در جشنواره‌های مهم و معتبر جهانی از جمله کن، لوکارنو، تورنتو، تسالونیکی، روتردام و برلین به نمایش درآمدند و در این میان جایزه مهمی چون پلنگ طلایی جشنواره لوکارنو هم نصیب فیلم «منطقه بحرانی» شد.
حضور بین‌المللی
در سه سال اخیر چند فیلم مجوزدار ایرانی در رویدادها و جشنواره‌های معتبر بین‌المللی و پنج‌گانه شامل اسکار، گلدن‌گلوب، کن، ونیز و برلین حضور داشته یا جایزه مهمی کسب کرده‌اند؟ به نظر می‌رسد شمار این جوایز به انگشتان یک دست هم نرسد. این یعنی حضور جهانی سینمای ایران احتمالا کم‌رنگ شده است. به نظر می‌رسد رویکردهای مدیریتی برخی مسوولان دولتی در این اتفاق اثرگذار است.
مرگ‌های عجیب‌وغریب
قتل هولناک دو سینماگر معروف و خودکشی یکی دیگر از سینماگران مطرح ایران، از مهمترین اتفاقات سال‌های اخیر بود که شوک آنها هنوز در تن سینمای ایران باقی است. قتل داریوش مهرجویی و وحیده‌محمدی‌فر که دادرسی به آن ماه‌هاست که طول کشیده و همچنین خودکشی کیومرث پوراحمد از اتفاق‌های عجیبی بود که در سال‌های اخیر رخ داد و فضای سینمای ایران را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داد.
