محرک ریلی در بندر شهید رجایی
اساسا حمل‌ونقل مواد معدنی در تمام کشورهای صاحب اقتصاد پیشرو، متکی به شیوه حمل‌ونقل ریلی است. اگر نگاهی به نقش حمل‌ونقل ریلی در رقابت با بقیه شیوه‌‌‌های حمل‌ونقل داشته باشیم، متوجه می‌‌‌شویم که حمل‌ونقل ریلی برای حمل در مسافت‌‌‌های بلند یا در بارهای عمده در مسافت‌‌‌های کوتاه کاربرد دارد.
با توجه به محل استقرار فعلی معادن و صنایع فلزی کشور که عمدتا در مرکز و نیمه شمالی کشور قرار دارند، ایجاد چنین پایانه‌‌‌ای در بندر شهید رجایی، قطعا برای حمل‌ونقل (وارداتی و صادراتی) که باید متکی به شیوه حمل‌ونقل ریلی باشد ضروری می‌نماید. به نوعی یکی از مهم‌ترین محرک‌‌‌های ریل‌پایه شدن عملیات در بندر شهید رجایی، تاسیس همین پایانه و البته تجهیز به امکانات حمل‌ونقل ریلی خواهد بود.
نکته بسیار مهم این است که بنیان‌گذاران شرکت «هیمکو»، سرمایه‌گذاران بزرگ معدنی و فولادی کشور شامل شرکت توسعه و صنایع معدنی فلزات، گروه سرمایه‌گذاری امید، شرکت چادر‌ملو، شرکت گل‌گهر، و شرکت گهر زمین هستند. مشخص است که این شرکت‌های بزرگ عزم جدی در زمان تاسیس شرکت «هیمکو» برای اجرای این پایانه داشته‌‌‌اند. البته باید به این نکته اشاره کرد که حدود ۵ سال از زمان تصمیم‌گیری اولیه گذشته و به نظر می‌رسد که عملیات احداث قدری به کندی پیش می‌رود که البته طبیعی است. زیرا این پروژه، پروژه بزرگی بود و به علت مشارکت و سرمایه‌گذاری چند شرکت و هلدینگ بزرگ اقتصادی، عموما این نوع پروژه‌‌‌ها به‌ویژه در چنین ساختارهای مشارکتی با مقداری پیچیدگی و کندی مواجه می‌شود. امیدوارم به زودی شاهد افتتاح فاز اول این پروژه باشیم زیرا این موضوع باعث جهش پتانسیل‌‌‌های بخش معدنی و فولاد کشور و به تبع آن بخش لجستیک کشور خواهد بود.
از نگاه انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی، برای موفقیت این پروژه، حتما نیاز است که سرمایه‌گذاران و بنیان‌گذاران شرکت مدیریت همراه جاده، ریل، دریا (هیمکو) افق دید خود را از صرفا احداث یک پایانه در بندر شهید رجایی فراتر ببرند. همچنین خود در توسعه زیرساخت‌‌‌های ریلی موردنیاز این معادن و همین طور در تامین نیاز به ناوگان متناسب با ظرفیت ایجاد‌‌شده در این پایانه سرمایه‌گذاری کنند. پروژه‌‌‌ای که در فاز نهایی قرار است حدود ۵۰ میلیون تن بار معدنی را در بندرشهید رجایی تخلیه و بارگیری کند، برای حمل محتاج ناوگان حمل‌ونقل ریلی به اندازه حدود یک و نیم برابر ناوگان موجود ریلی کشور اعم از واگن باری و لکوموتیو است. پس این شرکت باید در توسعه ناوگان موردنیاز نیز کمک کرده و در عین حال انتقال چنین مقدار بار از بندر شهید رجایی به داخل کشور و برعکس، مستلزم این است که گلوگاه‌‌‌های ظرفیتی شبکه ریلی در مسیر حمل این محموله‌ها شناسایی و متناسب با آن برطرف شود. یعنی هر فازی از این پایانه که قرار است افتتاح شود، باید این گلوگاه‌ها نیز شناسایی و با استفاده از روش‌های مختلف برطرف شود. در یک منطقه ممکن است لازم باشد که سیگنالینگ شبکه ریلی انجام یا در بعضی از نقاط مسیر ریلی و خط‌سازی شود. همین طور سایت‌‌‌های تخلیه و بارگیری واقع در مبادی و مقاصد تخلیه و بارگیری در تخلیه باید به اندازه کافی و متناسب با این ظرفیت شناسایی و تجهیز شوند. به طوری که در نهایت شاهد یک زنجیره کاملا متوازن بوده و این‌چنین نباشد که یکی از حلقه‌‌‌های این زنجیره خیلی ضعیف‌‌‌تر از حلقه‌‌‌های دیگر و در مجموع محدود‌کننده ظرفیت کل زنجیره باشد.
احداث این پایانه با این مبلغ بالای سرمایه‌گذاری و با چنین هدفی از تخلیه و بارگیری بار (50 میلیون تن تخلیه و بارگیری در سال) می‌تواند نقش صرفا داخلی برای کشور خودمان نداشته و مشتریان خارج از ایران را هم هدف‌گذاری کند. برای مثال با توجه به تحولات اخیر جهانی، الزام استفاده روسیه از خاک ایران و شبکه حمل‌ونقلی آن برای ترانزیت کالا بین خود و کشور هند یا سایر کشورهای حوزه اقیانوس هند و خلیج فارس بسیار واضح‌تر از گذشته شده است. بین روسیه و هند سالانه میلیون‌ها تن زغال‌سنگ، غلات و انواع کالاهای خام دیگر جابه‌جا می‌شود. این پایانه مواد معدنی می‌تواند به این گونه تقاضاها هم پاسخ دهد، بنابراین توصیه به سرمایه‌گذاران این پایانه بزرگ و استراتژیک این است که بازارهای بین‌المللی را نیز در محاسبات و راهبردهای خود مدنظر قرار دهند.
انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقلی ریلی 21 سال سابقه فعالیت دارد و از جمله تشکل‌های غیردولتی است که به نمایندگی بخش خصوصی ریلی کشور در مجامع حاکمیتی از حقوق اعضای خود دفاع می‌کند. همچنین به حل و فصل مشکلات بین فعالان بخش خصوصی حمل‌ونقل ریلی نیز می‌‌‌پردازد. این انجمن در بسیاری از جلسات با راه‌آهن جمهوری اسلامی، وزارت راه و سایر سازمان‌های دولتی به طور سنتی حضور پیدا می‌کند. در عین حال با نهاد ریاست جمهوری، مجلس، مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس، دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت و بسیاری از نهادهای حاکمیتی دیگر به طور مستمر جلساتی را برگزار می‌کند؛ با این هدف که خواسته‌‌‌های بخش حمل‌ونقل ریلی را پیگیری کند و در هدف‌گذاری‌‌‌های منجر به رشد حمل‌ونقل ریلی کشور مانند تدوین بودجه سالانه کشور، قوانین برنامه‌‌‌های توسعه‌‌‌ای یا حتی قوانین خاص، نظر خود را بیان کند.
