اعتبار «بیت‌کوین» نزد مدیران شرکت‌های بزرگ جهان چقدر است؟
عیارسنج «ارز دیجیتال»
باخت مرد میلیاردر به بازار رمزارزها
بیل گیتس از آن متنفر است، اما ایلان ماسک عاشقش است. جنت یلن یک جورهایی از آن خوشش می‌آید، اما قطعا قصد خرید ندارد. جک دورسی دیوانه‌اش است. مارک زاکربرگ می‌خواهد آن را کپی کند. سلبریتی‌هایی مثل اسنوپ داگ و سرینا ویلیامز و اشتون کوچر ممکن است بخش کوچکی از پولشان را به سرمایه‌گذاری در آن اختصاص دهند. بعضی از اقتصاددان‌ها می‌گویند یک روز ارزشش به یک میلیون می‌رسد و برخی دیگر می‌گویند دیر یا زود، کلا بی‌ارزش می‌شود. اگر کسی سال ۲۰۱۰، به اندازه یک دلار از آن خریده بود، الان ارزشش به ۵ میلیون دلار رسیده بود. بله. صحبت از پدیده عجیب و غریبی به نام «بیت‌کوین» است؛ اولین ارز دیجیتال جهان. از زمان شروع کرونا، ارزشش حدود ۱۰۰۰درصد افزایش یافت و به بیشترین میزان خود، یعنی ۵۸ هزار دلار رسید، اما طی همین هفته گذشته، حدود ۱۰ هزار دلار کاهش یافت. طی یک دهه اتفاقات زیادی ممکن است بیفتد. ۱۰ سال پیش، آی پد هنوز اختراع نشده بود و دونالد ترامپ، مجری میلیاردر تلویزیون بود، نه رئیس جمهوری که استیضاح شده باشد، اما پیدایش ارزهای دیجیتال طی ۱۰ سال اخیر، یکی از فرصت‌های برجسته و در عین حال گیج‌کننده سرمایه‌گذاری در تاریخ اقتصاد بوده است. یکی از مشکلات ارزهای دیجیتال این است که بیشتر آنها فقط برای بخش کوچکی از افراد قابل درک هستند و بیشتر آدم‌ها از آن سردرنمی‌آورند. اتفاقی که الان افتاده این است که شاید علت اصلی هجوم مردم به این ارزها، یکنواختی دوران کرونا باشد. بعضی‌ها نمی‌دانند با پولشان چه کار کنند و بعضی‌ها شغلشان را از دست داده‌اند. در حال‌حاضر، دلیلی ندارد که لباس شیک بخرید، چون مهمانی‌ای در کار نیست. نمی‌توانید مثل قبل به مسافرت یا رستوران بروید، به همین خاطر مردم دنبال جایی هستند که پولشان را خرج کنند و آنهایی که بیکار شده‌اند، دنبال منبعی برای درآمدند و پولی که از این طریق به دست می‌آید، فورا تبدیل به اعتیاد می‌شود و وقتی به خودتان می‌آیید، می‌بینید در آن غرق شده‌اید. گرچه بازگشت سرمایه در این ارزها می‌تواند سریع و هنگفت باشد، ولی ضررش هم به همان اندازه سریع و هنگفت است و در این میان، سوال خیلی‌ها، کسانی که وارد این حوزه شده‌اند و کسانی که از دور نظاره‌گر هستند این است که اصلا ارزهای دیجیتال چیستند؟
بدون واسطه، بدون بانک
ارز دیجیتال یک پول رایج دیجیتال یا مجازی یا یک شبکه پرداخت است که امنیتش از طریق رمزنگاری تامین می‌شود. به این ترتیب، جعل یا دوباره خرج‌کردن آن
(Double Spending) تقریبا غیرممکن است. بسیاری از ارزهای دیجیتال، شبکه‌های غیرمتمرکز مبتنی بر بلاک‌چین هستند؛ یک کیف پول دیجیتال یا همان اجماع داده‌های دیجیتالی مشترک و هماهنگ‌سازی شده که به لحاظ جغرافیایی می‌توانند در چندین سایت، کشور یا موسسه توزیع شوند. ارزهای دیجیتال، ماهیت فیزیکی ندارند. یکی از ویژگی‌های اصلی ارزهای دیجیتال این است که هیچ مقام مرکزی و دولتی‌ای نمی‌تواند آن را منتشر کند. این ارزها در واقع سیستمی هستند که امکان پرداخت آنلاین را فراهم می‌کنند. آنها یک‌جور «ژتون» مجازی هستند. به آنها رمزارز هم می‌گویند که معادل واژه CryptoCurrency است.
انواع ارزها
معروف‌ترین ارزهای دیجیتال، بیت‌کوین و اتریوم هستند، اما طبق گزارش وب‌سایت Coinlore، در حال‌حاضر بیش از ۵هزار ارز دیجیتال وجود دارد.
بیت‌کوین شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال با نام اختصاری BTC است که سال ۲۰۰۹ به عنوان یک نرم‌افزار منبع باز توسط فرد یا افرادی ناشناس اختراع شده که از نام مستعار «ساتوشی ناکاموتو» استفاده می‌کنند.
اتریوم با نام اختصاری ETH، سال ۲۰۱۵ توسط «ویتالیک بوترین»، نویسنده و برنامه‌نویس روسی-کانادایی اختراع شد. این ارز نیز یک پلت فرم منبع‌باز بر مبنای تکنولوژی بلاک‌چین است. اتریوم فقط یک پلت‌فرم نیست، بلکه یک زبان برنامه‌نویسی اجرا شده روی بلاک‌چین است و به برنامه‌نویس‌ها کمک می‌کند اپلیکیشن‌های توزیع‌شده، طراحی و منتشر کنند. لایت‌کوین با نام اختصاری LTC، سال ۲۰۱۱ به عنوان جایگزین بیت‌کوین معرفی شد. این ارز نیز مثل بقیه رمزارزها یک شبکه جهانی پرداخت منبع‌باز است. یکی از تفاوت‌هایش با بیت‌کوین این است که ظاهرا تراکنش‌ها با استفاده از لایت‌کوین، سریع‌تر است. تفاوت دیگرش این است که تعداد واحدهایش محدود به ۸۴ میلیون است در حالی که تعداد واحدهای بیت‌کوین، ۲۱میلیون است.
زی‌کش با نام اختصاری ZEC. این ارز دیجیتال با استفاده از کدهای بیت‌کوین و توسط متیو گرین و چندی دیگر از چهره‌های آکادمیک دانشگاه جانز هاپکینز ساخته شده. تعداد این ارز نیز محدود به ۲۱میلیون است.
کدام شرکت‌ها بیت‌کوین خریده‌اند؟
مایکرو استراتژی: این شرکت و به‌ویژه مدیر ارشد آن علاقه خاصی به بیت‌کوین دارند. این شرکت که حوزه فعالیتش، هوش کسب‌وکار است، از ماه آگوست ۲۰۲۰ چندین بار اقدام به خرید بیت‌کوین کرده و قصد دارد به این سرمایه‌گذاری ادامه دهد.
اسکوئر: این شرکت که بنیان‌گذارش، جک دورسی، مدیر ارشد توییتر است چند روز پیش در گزارش سه‌ماه آخر ۲۰۲۰ اعلام کرد که ۱۷۰ میلیون دلار بیت‌کوین خریداری کرده. تا پایان ۲۰۲۰ معادل ۵ درصد از دارایی این شرکت، به شکل بیت‌کوین بوده است. این اولین سرمایه‌گذاری آنها در بیت‌کوین نیست.
تسلا: تسلا نیز اخیرا اعلام کرد که مبلغ ۵/ ۱ میلیارد دلار در بیت‌کوین سرمایه‌گذاری کرده. این خبر باعث شوک مردم و تحلیلگران شد. ایلان ماسک که بارها در توییترش از این ارز دیجیتال حمایت کرده، همان روز اعلام کرد که احتمالا در آینده، مشتریان شرکتش می‌توانند به جای پرداخت پول، با بیت‌کوین خرید کنند.
علاوه بر این سه شرکت، شرکت‌های گلکسی دیجیتال هلدینگ، هات اند ماینینگ و وویجر دیجیتال و چند شرکت دیگر نیز در ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
نگاه چهره‌های مشهور
چهره‌های مشهور نیز نسبت به این خبرها سکوت نکرده‌اند. یکی از این افراد بیل گیتس است. او که سومین فرد ثروتمند دنیاست اخیرا در مصاحبه‌ای با بلومبرگ به سرمایه‌گذاران هشدار داده که از بیت‌کوین دوری کنند، مگر اینکه مبلغ هنگفتی پول اضافه داشته باشند. او در این صحبت‌ها که نتوانست ارزش این ارز دیجیتال را کاهش دهد، گفت فقط کسانی که به اندازه ایلان ماسک پول دارند باید به این ارز نزدیک شوند. ایلان ماسک اخیرا عنوان ثروتمندترین مرد جهان را از آن خود کرده بود و از جف بزوس که مدت‌ها این لقب را یدک می‌کشید سبقت گرفته بود، اما طولی نکشید که ورق برگشت و او دوباره دوم شد و جایش را به جف بزوس داد. دلیلش شاید سرمایه‌گذاری ریسکی تسلا در بیت‌کوین باشد. طی چند روز اخیر، ارزش بیت‌کوین به شدت پایین آمد و احتمالا تعدادی از سرمایه‌گذاران تسلا را بر آن داشت که سهام خود را بفروشند. گرچه این اقدام، صدمه چندانی به تسلا نزده، اما به دلیل پیوند عمیق ماسک و تسلا به بیت‌کوین، ممکن است سرمایه‌گذاران از این به بعد، بیت‌کوین را مبنای تصمیم‌گیری‌های خود قرار دهند. اما ماسک و بیل‌گیتس تنها کسانی نیستند که درباره این ارزها اظهار نظر کرده‌اند. «چارلی مانگر»، نایب رئیس شرکت برکشایر هاثاوی و شریک قدیمی و دست راست وارن بافت گفته که به نظرش، بیت‌کوین بیش از حد نوسان دارد و زیادی ناپایدار است که وسیله‌ای برای دادوستد باشد. بانک «جی. پی. مورگان» نیز از قافله عقب نمانده. طبق گزارش بلومبرگ، استراتژیست‌های این بانک از جمله «جویی چنگ» و «ایمی هو» گفته‌اند که ارزهای دیجیتال، ابزارهای سرمایه‌گذاری هستند، نه ارزهای تامین مالی. این بانک در یادداشتی به مشتریان خود پیشنهاد کرده که در صورت تمایل می‌توانند یک درصد پول خود را به این ارزها اختصاص دهند. اواسط ماه فوریه، مدیر ارشد عملیات این بانک اقرار کرد که در آینده، این بانک ناچار است وارد بازی ارزهای دیجیتال شود. «کتی وود»، مدیر ارشد شرکت آرک اینوستمنت که یکی از حامیان قدیمی بیت‌کوین است نیز اخیرا گفته که بیت‌کوین را باید یک دارایی جدید تلقی کنیم. او گفته که دوران اوراق قرضه به پایان رسیده و بیت‌کوین، چاره مشکل است. به باور او، بیت‌کوین تازه اول راه است و نهادهای سرمایه‌گذاری در آینده به این ارز روی خواهند آورد. «جنت یلن»، اقتصاددان و وزیر خزانه‌داری آمریکا گفته که به نظرش این ارز به شدت بحث برانگیز، ریسکی و برای تراکنش‌ها ناکافی است. او گفته میزان انرژی‌ای که برای پردازش این تراکنش‌ها مصرف می‌شود سرسام‌آور است. به باور او، وقت آن رسیده که وزارت خزانه‌داری آمریکا تحقیقات خود را درباره دلار دیجیتال آغاز کنند. او می‌گوید: «پرداخت‌ها با دلار دیجیتال تحت نظر وزارت خزانه‌داری آمریکا، سریع‌تر، امن‌تر و ارزان‌تر خواهند بود.»
بیت‌کوین، طلای نسل جوان
وارن بافت می‌گوید: هیچ‌کس دوست ندارد با سرعت کم، پولدار شود و به همین دلیل است که سرمایه‌گذاران پول خود را از دست می‌دهند. جوانان این روزها برای پول در آوردن به روش‌های جدید روی آورده‌اند. از ساختن کانال در یوتیوب و تبلیغات در اینستاگرام گرفته تا سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال. استراتژیست‌های بانک جی.پی.مورگان می‌گویند: «رقابت بیت‌کوین با طلا همین حالا در ذهن ما شروع شده.» حال سوال اینجاست که آیا بیت‌کوین، طلای جدید است؟ جوابش پیچیده است. برای طرفداران طلا در حوزه سرمایه‌گذاری، این فلز به شدت اغواگر است. کاربرد آن در دنیای واقعی، برای همه ما مشهود و واضح است. می‌توانیم آن را به شکل سکه داشته باشیم یا به عنوان زیورآلات از آن استفاده کنیم. به‌علاوه، پشتوانه طلا یک تاریخ طولانی است و این چیزی است که بیت‌کوین از آن محروم است. فقدان ارزش ذاتی. اما «جوزف ادواردز»، رئیس بخش تحقیقات Enigma Securities در گفت‌وگویی با دویچه وله می‌گوید: «هر چیزی ممکن است سرانجام به ذخیره ارزش تبدیل شود، اگر همه قبول کنند که ارزشمند است». جوانان نسل Y و Z به بیت‌کوین به عنوان دارایی‌ای نگاه می‌کنند که ۱۰ سال از عمرش گذشته و از تمام افت‌ها و شوک‌ها جان سالم به در برده است. با این وجود، آینده این ارز دیجیتال هنوز در هاله‌ای از ابهام است و هنوز شک و شبهات زیادی در مورد آن وجود دارد، اما ادواردز می‌گوید: «آیا بیت‌کوین، طول عمر طلا را دارد؟ البته که نه. اما مهم نیست. اینترنت مدرن، همه چیزهایی که ما می‌بینیم و استفاده می‌کنیم، نهایتا ۲۰ سال از عمرشان گذشته. هیچ‌کس نمی‌تواند دنیایی را تصور کند که اینترنت از آن حذف شود. ۱۲ سال برای بیت‌کوین می‌تواند مثل ۱۲۰ سال سایر دوره‌های تاریخ بشر باشد».
