در گفت‌وگو با مدیرعامل شرکت توسعه مولد نیروگاهی جهرم بررسی شد
نیروگاه‌سازی یا بازسازی «فرسوده‌ها»؟
سرنوشت پنج نیروگاه دیگر نیز ۱۴ ماه بعد روشن و از سال ۱۳۸۷ به مرحله راهاندازی رسیدند. این شرکت همچنین از سال ۹۴ با انعقاد قراردادی با شرکت مپنا، تکمیل بخش بخار که بنا به دلایلی متوقف شده بود را از سرگرفت و تاکنون موفق به راهاندازی دو واحد بخار شده است. نیروگاه سیکل ترکیبی جهرم اکنون در لیست پنج نیروگاه برتر ایران قرار گرفته است. «دنیای‌اقتصاد» در گفت‌وگو با پیمان کنعان، مدیرعامل شرکت توسعه مولد نیروگاهی جهرم به بررسی برنامه‌های توسعه‌ای این نیروگاه و عملکرد آن پرداخته است.
نقطه شروع احداث و توسعه نیروگاه سیکل ترکیبی جهرم از کجا بود؟
بعد از اینکه 6 واحد گازی نیروگاه جهرم در سال 1387 تکمیل شد، در سال 1393 در راستای سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی، بحث واگذاری نیروگاهها و به طور کلی کارخانه‌های دولتی مطرح شد. سازمان خصوصی‌سازی سال 1393 از محل رد دیون دولت و مجموعه‌هایی که به بانک‌ها بدهی داشتند، نیروگاه سیکل ترکیبی جهرم را به مجموعه بانک‌های سپه، تجارت، گروه مالی ملت و پست بانک واگذار کرد. بر همین اساس بانک سپه سهامدار عمده بیش از 71 درصد از این مجموعه شد. این مجموعه بانک‌ها زمانی که مالک نیروگاه شدند، از نظر بحث سهام و مالکیتی، شرکتی را تاسیس کردند که بتواند به عنوان مالک شناسایی و عملا عملیات اجرایی و بهره‌برداری را به عهده بگیرد. به همین دلیل شرکت توسعه مولد نیروگاه جهرم تشکیل شد.
در همان روزها که واگذاری‌ها صورت گرفت، واحد بخار نیروگاه جهرم که در حین ساخت، نیمه‌کاره واگذار شده بود، مطابق قرارداد واگذاری سازمان خصوصی‌سازی به بانک‌ها، شرکت و مجموعه سهامداران مکلف به تکمیل واحدهای بخار شدند. عملا در همان موقع طرح توسعه بخار این نیروگاه آغاز شد که براساس آن 3 واحد بخار باید به عنوان طرح توسعه تکمیل می‌شد. از نیمه دوم سال 1396 تغییرات مدیریتی در شرکت رخ داد و سیاست اولیه ما بر مبنای وصول مطالبات تدوین شد. این هدف محقق شد و از محل وصول مطالبات، چرخ توسعه شرکت توسعه مولد نیروگاهی جهرم دوباره به چرخش افتاد.
عملکرد مجموعه مدیریتی جدید به گونه‌ای پیش رفت که از آبان 1396 که کار به طور جدی پیگیری شد، به فاصله 6 ماه بعد یعنی در فروردین ماه 1397 نخستین واحد بخار این شرکت به مدار وارد شد. این تلاش ادامه پیدا کرد تا آنجا که در فروردین 1398 هم دومین واحد بخار شرکت توسعه مولد نیروگاهی جهرم به مدار آمد. در همین دوره، 4 واحد گازی اوورهال شدند. با اجرای این 4 اوورهال، عملا اوورهال 6 واحد گازی نیروگاه تکمیل شد و برنامه توسعه واحد 3 همچنان ادامه پیدا کرد. البته با وجود مشکلات اقتصادی که در سال 1398 دامن بسیاری از شرکت‌ها را هم گرفت و ما نیز از این قاعده مستثنی نبودیم، همچنان کار توسعه‌ای نیروگاه جهرم ادامه پیدا کرد.
آیا برای ثبت این موفقیت‌ها تنها وصول مطالبات چاره‌ساز شد یا در بخش منابع انسانی و بحث‌های پرسنلی هم تغییراتی از سوی مدیریت جدید شرکت در دستور کار قرار گرفت؟ لطفا به برنامه‌های توسعه‌ای این شرکت در سال پیش‌رو نیز اشاره‌ای داشته باشید؟
اصلاحات ساختاری در مجموعه شرکت توسعه مولد نیروگاهی جهرم چند بعد داشت. بحث‌های پرسنلی و اصلاحاتی در این بخش اعم از حقوق و مزایا انجام شد و تلاش شرکت بر این شد که مجموعه شرکت در طول 3 سال گذشته بدون مشکلی کار را ادامه دهد.
در حال حاضر واحد 3 بخار نیروگاه جهرم را همچنان در دست ساخت داریم که امیدواریم تا پایان امسال این واحد هم به مدار شبکه متصل شود تا تکمیل 3 بلوک بخار نیروگاه جهرم را به زودی اعلام کنیم. هدف ما تکمیل 3 واحد بخار و همچنین بهره‌برداری نرمال از مجموعه‌های گازی و واحدهای بخار وارد مدارمان است.
برنامه توسعه‌ای امسال ما ورود واحد بخار به ظرفیت 160 مگاوات است؛ واحدهای بخار مصرف سوختی ندارند و عملا این موضوع باعث افزایش راندمان نیروگاه می‌شود و از سوی دیگر میزان تولید هم بالاتر می‌رود. به این ترتیب نیروگاه، سیکل ترکیبی می‌شود و به صورت دائم در فصل‌های مختلف فعالیت دارد که منجر به درآمد بالای مجموعه شرکت خواهد شد.
برخی اعتقاد دارند در بخش نیروگاه‌سازی، سرمایه‌گذاری نیاز است و برخی هم مخالف سرمایه‌گذاری در شرایط فعلی هستند؛ چرا که معتقدند اگر نیروگاه‌های قدیمی را بازسازی کنیم به صرفه‌تر است تا برای نیروگاه‌های جدید سرمایه‌گذاری کنیم. به نظر شما کدام موضوع بر دیگری اولویت دارد؟
اینکه گفته می‌شود اصلا نیازی به سرمایه‌گذاری نیست، قطعا یک صحبت غیرکارشناسی است. اولا اوورهال در ذات نیروگاه وجود دارد؛ تعمیرات اساسی و به روزرسانی نیروگاه جزو وظایف بهره‌برداری نیروگاهها است. آنچه مسلم است اینکه برای متعادل‌سازی تامین و مصرف انرژی کشور، دو راه وجود دارد. یکی احداث نیروگاه جدید و دیگری بهینه مصرف کردن انرژی در نقاط مصرف.
از دیدگاه شما چرا احداث نیروگاه مهم است؟
اگر چرخ توسعه صنعتی و تجاری کشور به شرایط آرمانی و بهتر از امروز برسد و صنایع به صورت تمام و کمال وارد مدار تولید شوند و رشد صنعتی و رشد اقتصادی صورت بگیرد، اولین نیاز این صنایع انرژی الکتریکی است. اینجاست که باید ببینیم میزان تعادل یا بالانس بین نیاز صنعت توسعه داده شده باتولید نیروگاه موجود همخوانی دارد یا خیر؟ اگر تمام صنایع انرژی‌بر فعالیت داشته و به سمت ظرفیت اسمی خود حرکت کنند، اینجا باید صنعت برق پاسخگو باشد که آیا این میزان نیروگاه نصب شده جوابگوی این نیاز است یا اینکه باید نیروگاه ساخته شود؟
برخی از فعالان صنعت برق می‌گویند تنها در فصل تابستان به دلیل پیک مصرف به برق بیشتر نیاز است و اگر مصرف برق در 4 ماه گرم سال مدیریت شود، به ساخت نیروگاه نیاز نیست. پاسخ این تحلیل تنها یک سوال است. آیا اگر تمام واحدهای صنعتی در تمام طول سال با ظرفیت تعریف شده خودشان برای تامین نیاز داخلی و بخش صادرات کار کنند، آن موقع هم باز مشکل ما فقط پیک تابستان است؟ موضوع اصلا برق خانگی نیست، هر چند مصرف خانگی در این سال‌ها رشد داشته است، اما رشد مصارف صنعتی کند بوده که آن هم به دلیل شرایط اقتصادی بوده است. از سوی دیگر براساس برنامه پنجم و ششم توسعه براساس رشد اقتصادی در نظر گرفته شده، سالانه باید 5 درصد به ظرفیت نیروگاه‌های کشور اضافه شود تا بتوان نیاز صنایع و رشد اقتصادی که در برنامه پیش‌بینی شده است را محقق کرد.
مشکلات فعلی پیش روی نیروگاه‌های ما در چه مواردی خلاصه می‌شود؟
در حال حاضر اقتصاد صنعت برق کشور بسیار شکننده است و کسی هم نمی‌تواند این موضوع را کتمان کند. هزینه‌های تولید انرژی الکتریکی با درآمدها و قیمت فروش آن به هیچ عنوان همگونی و همسانی ندارد. کارشناسان همه اذعان دارند که هزینه‌های تولید برق با فروش آن همگونی ندارد و عملا به همین دلیل است که بخش تولید رفته رفته با شرایط بحرانی روبه‌رو می‌شود.
به‌رغم نرخ پایین برق، تعهدات پرداخت مطالبات به نیروگاهها، چه خصوصی و چه دولتی از سوی وزارت متبوع به موقع انجام نمی‌شود. در این شرایط نه تنها موضوع توسعه و سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاهی با مشکل مواجه می‌شود، بلکه ادامه راه برای کسانی که در حال حاضر در حال تولید هستند، به شدت با چالش مواجه خواهد شد. این موضوع حتی در نیازهای اولیه نیروگاهها و اینکه پرسنل خود را اداره کنند نیز نمود پیدا خواهد کرد. این دو مورد عمده‌ترین دلایلی هستند که باعث شده‌اند برای سرمایه‌گذار جذابیتی وجود نداشته باشد که بخواهد به بخش نیروگاهی ورود کند.
به نظر شما برای حل این چالش‌ها چه باید کرد؟
باید در وهله اول بخش تولید نیروی برق، واقع‌نگری در حوزه نرخ تولید را اصل موضوع قرار دهد. دوم اینکه تامین نقدینگی و تزریق آن به نیروگاهها در دستور کار قرار گیرد و سیاست‌گذاران مطالبات نیروگاهها اعم از دولتی و خصوصی را به موقع پرداخت کنند، چرا که ادامه این راه به هیچ‌وجه به نفع صنعت برق نیست.
مجموعه شما چه میزان از برق ایران را تامین می‌کند و چقدر ایجاد اشتغال کرده است؟
در سال 1398 نیروگاه جهرم جایگاه بسیار بالایی را کسب کرد؛ آمارهای تولید برق سال 1398 نشان می‌دهد اولین نیروگاه دماوند بوده است. این نیروگاه بیش از دو برابر ما ظرفیت دارد یعنی حدود 3 هزار مگاوات. دومین نیروگاه کرمان است که حدود 1900 مگاوات ظرفیت دارد که این میزان حدود 50 درصد بیش از ظرفیت ما است. ظرفیت تولیدی حال حاضر نیروگاه جهرم، 1284 مگاوات است و 160 مگاوات نیز واحد بخار در دست توسعه است.
در مجموع نیروگاه دماوند قابل مقایسه با ظرفیت ما نیست چون بیش از دو برابر ما ظرفیت دارد و نیروگاه کرمان هم یک بلوک سیکل ترکیبی بیشتر از ما دارد که این موضوع مقایسه جهرم با این نیروگاه را هم از مدار خارج می‌کند. سه نیروگاه دیگر شامل نیروگاه گیلان، کازرون و پرند هم جلوتر از جهرم هستند که هر سه آنها 3 بلوک ترکیبی کامل هستند.
نیروگاه جهرم در سال 1398 دو بلوک سیکل ترکیبی کامل داشت که یکی از آنها تولید اقتصادی واحد بخار خود را از خردادماه شروع کرده است. به این معنا که عملا با دو سوم ظرفیت سیکل ترکیبی‌اش توانست جایگاه بسیار خوبی در میان نیروگاه‌های همسان را از آن خود کند. اگر نیروگاه دماوند و کرمان را حذف کنیم به این دلیل که ظرفیت آنها بیشتر از ما است، از میان نیروگاه‌هایی که ظرفیت آنها به ما نزدیک است می‌توان گفت جهرم در ردیف نیروگاه‌های هم‌وزن، در جایگاه چهارم قرار گرفته است.
در حال حاضر در نیروگاه جهرم در بخش بهره‌برداری که نیروهای مستقیم ما هستند، بیش از 215 نفر نیرو فعالیت دارند. در بخش‌های طرح توسعه هم، نیروی موقت برای این کار به طور متوسط 400 تا 500 نفر است.
اگر شرایط اقتصاد برق اصلاح شود، مجموعه نیروگاهی می‌توانند مجموعه‌های بسیار خوب و سوددهی باشند. نیروگاه جهرم از نظر پشتوانه مالی و جایگاه اقتصادی نیز شرایط بسیار خوبی دارد. به هر حال ما طرح‌های توسعه خود را همچنان پیش می‌بریم و در بخش بهره‌برداری نیز به گونه‌ای عمل کرده‌ایم که تعمیرات اساسی را انجام داده و دیگر تا سال 1400 نیاز به تعمیرات اساسی نخواهد بود.
