پشت پرده تاخیر ده ساعته تلویزیون روسیه درباره
سقوط
باخموت

در حالی یوگنی پریگوژین موفق شد یکی از معدود پیروزی‌های جنگ ۱۵ماهه روسیه را تقدیم پوتین کند که نتوانست در برابر شکستن تابوهای سیستم سفت‌وسخت سیاسی کرملین مقاومت کند.

پریگوژین با در دست داشتن پرچم روسیه و آویزان کردن یک سلاح بر شانه خود، پریگوژین سقوط شهر باخموت اوکراین را اعلام کرد. او با تمجید از ارتش خصوصی خود برای ۲۲۴ روز نبرد خونین و خانه‌به‌خانه، گفت: «از ولادیمیر ولادیمیرویچ پوتین که فرصت و افتخار بزرگ دفاع از سرزمین مادری را به ما داد، متشکرم».

به نوشته پایگاه رویترز، او سپس با متهم‌کردن مقامات ارشد به خیانت، به ویژه وزیر دفاع، سرگئی شویگو و رئیس ستاد کل ارتش، والری گراسیموف، به تکرار ادعاها و لفاظی‌های خود پرداخت.

او در این ماه، نظامیان ارشد پوتین را «عوضی‌های لعنتی» خواند که مجبور خواهند شد در جهنم، جگر سربازان کشته‌شده را بخورند. روز شنبه، او آنها را متهم کرد که اجازه داده‌اند پنج برابر بیشتر از آنچه لازم بود نیروها بمیرند. او گفت: «روزی آنها پاسخگوی اعمال بدشان خواهند بود. ما فهرستی از همه کسانی داریم که به ما کمک کردند و همه کسانی که علیه ما کار کرده و اساساً به دشمن کمک کردند».

چنین سخنانی در روسیه پوتین خطرناک است. جایی که انتقاد عمومی از ماشین جنگی پوتین قابل تحمل نیست. البته مگر اینکه کسی به حلقه رئیس‌جمهور وصل باشد. مقامات، دیپلمات‌ها و تحلیلگران به رویترز گفتند که پریگوژین مستقیماً پوتین را به چالش نمی‌کشد، بلکه نقش دلقکی را بازی می‌کند که با اجازه از بزرگان حکومت که از عملکرد ارتش در جنگ ناراضی هستند، سخن می‌گوید.

اما گستاخی او فشاری را نشان می‌دهد که جنگ بر سیستم سیاسی ۲۳ساله پوتین وارد کرده است. همچنین سؤالاتی در مورد آینده خود پریگوژین مطرح می‌کند. سرگئی رادچنکو، مورخ جنگ سرد در دانشکده مطالعات پیشرفته بین‌المللی جان هاپکینز به رویترز گفت: «کاری که پریگوژین انجام می‌دهد، پر از رمز و راز است. چیزی که من را متحیر می‌کند پیامدهای این ماجرا در غرب و داخل روسیه است».

انتقاد جدی

در به یادماندنی‌ترین ویدئوی پریگوژین، او میدانی از کشته‌شده‌های واگنر را نشان داد که به گفته او به دلیل نرسیدن مهمات کشته شده‌اند. او گفت: «شویگو، گراسیموف، این مهمات لعنتی کجاست؟ به این‌ها (کشته‌شده‌ها) نگاه کنید! عوضی‌ها! اینها پدران و فرزندان مردم هستند».

پریگوژین در میان دشنام‌دادن به طرز هنرمندانه‌ای انتقادات عمیق‌تری را مطرح کرد. او گفت در حالی که مردم روسیه با خطر نابودی توسط نخبگان نظامی روبرو بودند، سربازان از جبهه فرار می‌کردند. در مقدس‌ترین سالگرد جنگی روسیه، درست زمانی که شویگو و پوتین در رژه پیروزی شوروی بر آلمان نازی شرکت کردند، پریگوژین نسبت به خودنمایی هشدار داد.

یکی از دیپلمات‌های غربی که خواست نامش فاش نشود، گفت: «به نظر می‌رسد پریگوژین به دلیل استیصال، عصبانیت و خودشیفتگی، از فریاد خشمگین، اما قابل درک برای کمک و توجه به سمت خودویرانگری حرکت می‌کند. اما پریگوژین به خاطر عدم استقلال لجستیکی ارتش خصوصیش، یک شورشی ضعیف خواهد بود».

یک منبع روس گفت که پریگوژین نماینده یکی از طرفین در مبارزه درون‌سیستمی روسیه است.

دو واقعیت؟

از زمانی که پوتین در سال ۱۹۹۹ به قدرت رسید، سیستمی سفت‌وسخت و البته اغلب پرهرج‌ومرج ایجاد کرد که انتقاد عمومی در آن تحمل نمی‌شود. تلویزیون دولتی سقوط باخموت را به مدت ۲۰ ساعت نادیده گرفت که نشان داد که پریگوژین تا چه حد این قوانین را نقض کرده است. این برنامه پخش خود را با یک جلسه توجیهی وزارت دفاع درباره حملات روسیه در اوکراین ادامه داد و گزارشی طولانی درباره جشنواره تَنگو در مسکو پخش کرد. پریگوژین گفت: «در کشور ما دو واقعیت وجود دارد. واقعیت خارجی و آنچه در تلویزیون نشان داده می‌شود».

۱۰ ساعت طول کشید تا کرملین بیانیه ۳۶ کلمه‌ای مختصری را منتشر کند که در آن به واگنر و واحدهای ارتش برای آزادسازی آرتیوموفسک، نام باخموت در دوران شوروی که توسط روسیه استفاده می‌شود، تبریک گفت. در این بیانیه نامی از پریگوژین برده نشد. پریگوژین گفته بود که باخموت را تا ۱ ژوئن به ارتش روسیه تحویل خواهد داد و نیروهای خود را تا زمانی که دوباره به آنها نیاز باشد در اردوگاه‌های عقب مستقر خواهد کرد. ایگور گیرکین، افسر سابق سرویس امنیت فدرال (اف‌اس‌بی) که در الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ و سپس سازماندهی شبه‌نظامیان طرفدار روسیه در شرق کمک کرد، گفت: «من معتقدم افرادی از حلقه داخلی پوتین حامی پریگوژین هستند».

جنجال عمومی بین پریگوژین و وزارت دفاع نتیجه تضادهایی است که در داخل طبقه حاکم به وجود آمده است. این آغاز مبارزه‌ای برای دوران پساپوتین است. با نزدیک‌شدن به انتخابات در مارس ۲۰۲۴، مشخص نیست که آیا رئیس‌جمهور نزاعی علنی را برای مدت طولانی تحمل خواهد کرد یا خیر. یک دیپلمات غربی گفت: «تا زمانی که پوتین کاری انجام ندهد، ضعفش آشکار نمی‌شود. وجود پریگوژین ضروری نیست، اما می‌تواند بسیار مفید باشد.

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.