معصومه ابتکار: هر نهادی که تندروی کند فرقی با ترامپ ندارد / روحانی نبود، فضای کشور امنیتی‌تر بود
بخشی از مصاحبه معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور در امور زنان از این قرار است:
رجل سیاسی فاقد جنسیت است
اخیرا بیش از پیش و طبق معمول در نزدیکی زمان انتخابات و نیمه دوم سال بحث تفسیر رجل سیاسی و کاندیداتوری زنان در انتخابات مطرح شده است، چه میزان شرایط را برای محقق شدن این مطالبه فراهم می دانید؟
کلمه "رجال" که در قانون اساسی به عنوان یکی از شروط کاندیداتوری رئیس‌جمهور ذکر شده است، پیشینه‌ای دارد. در مذاکرات قانون اساسی که تنها زن حاضر در آن جلسه، منیره گرجی بودند، به همراه شهید بهشتی، آیت‌الله طالقاتی و چند تن دیگر از بزرگان، پیشنهاد آوردن کلمه رجال را به جای کلمه «مرد»مطرح می‌کنند تا این ظرفیت به وجود بیاید که به انتخابات ریاست جمهوری تک جنسیتی نگاه نکنیم. بنابراین، استفاده از کلمه رجال با چنین نیتی بوده و در قرآن کریم برای شخصیت‌های اجتماعی و دینی به کار رفته و فاقد جنسیت است. تفسیر این موضوع از ابتدا روشن بوده اما بعضا انکار می‌شد و در دوره‌ای حتی از به کار بردن این کلمه، نگرانی‌های وجود داشت. به همین دلیل مخالفت‌های در این مورد، پیش از این وجود داشت. اکنون به نظر می‌رسد که آقایان به آن اصل کلمه رجال که قانون‌گذار آن را مد نظر داشته، رسیده‌اند. البته اتفاق تازه‌ای نیفتاده است. در دوران گذشته هم امثال خانم اعظم طالقانی هر دوره برای ریاست جمهوری ثبت نام می‌کردند و ممانعتی نیز برای کاندیداتوری زنان در آن مقطع ایجاد نشد. در همان مواقع هم آقای کدخدایی اعلام می‌کرد که ممانعتی برای ثبت نام زنان در انتخابات وجود ندارد، اما بحث تایید صلاحیت شدن یا نشدن آنان مطرح می‌شد که می‌گفتند رد صلاحیت ما براساس جنسیت نیست. تنها بخشی از بحث تایید صلاحیت، موضوع جنسیت است و در نهایت، آن فردی که صلاحیت را بررسی می‌کند، تصمیم می‌گیرد که چه شخصی صلاحیت دارد و چه شخصی ندارد. متاسفانه در بسیاری دوران ها شاهد بودیم که این مسئله قانون مند نبوده است. بنابراین به نظر نمی‌رسد که مانع خاصی وجود داشته که اکنون برداشته شده است اما ممکن است در تفسیر کمی وسیع‌تر بنگرند. وجود شخصیتی چون مرحوم اعظم طالقانی که با وجود دشواری‌های بسیار، در هر دوره ثبت نام می‌کردند، گواه این موضوع است.
یکی از این زنان شهیندخت مولاوردی است که امروز در کنار وحیده دستجردی نام او برده می‌شود و مناسب منصب ریاست جمهوری دانسته می شوند، این امکان وجود دارد که آنها برای انتخابات ثبت نام کنند؟
قاعدتا ممنوعیتی برای حضور هیچ فردی به دلیل جنسیت نباید وجود داشته باشد. قانون جدید انتخابات، شرایط جدیدی برای حضور افراد در انتخابات قائل شده است که واجدان شرایط بتوانند برای انتخابات منهای جنسیتی که دارند، ثبت نام کنند.
برای مثال پروانه سلحشوری می‌تواند گزینه مناسبی باشد؟
وارد مصداق نشویم بهتر است. اگر وارد مصداق شویم، بسیاری توانمند و شایسته هستند و تعدادشان هم کافی است، لازمه‌اش نیز خواست خودشان است.
زور روحانی به تندروها نمی‌چربد/ حمایت لازم از دستجردی زمان احمدی نژاد نشد
در کنار مطالبات زنان در جامعه، در بسیاری مسائل دیگر هم صحبت از موانع پیش روی رئیس جمهور به میان آورده می شود، چه ارزیابی از این گزاره دارید؟
رئیس‌جمهور به شخصه تلاشش کرد اما در برخی جهات، نظام به جمع‌بندی نرسید و ایشان دیدند که تنش‌های به وجود آمده، بیشتر آسیب خواهد زد. بنابراین، به دنبال توان‌افزایی زنان رفتند که ما شاهد افزایش حدود ۸ هزار زن به عنوان مدیر هستیم. زمان آقای احمدی‌نژاد هم خانم دستجردی بود اما حمایت لازم از او نشد و طبعا دوره مدیریتش کوتاه بود. فراهم کردن زیرساخت‌ها و چارچوب‌ها برای زنان بسیار حائز اهمیت است. روحانی کاری زیربنایی برای حضور زنان در عرصه سیاست انجام داد و این کار بسیار ماندگار خواهد بود و برای آیندگان قابل انکار نیست. در اوایل دولت دوازدهم و در سال ۹۲، درصد مدیران عالی رتبه زن کمتر از ۱۰ درصد بود. هر فردی بیاید، به ناچار باید این تغییرات را بپذیرد. اکنون ۴۱ درصد کارکنان دولت، زن هستند و این نشان از نیروی قابل رشد و غیرقابل انکار زنان دارد. هر چه در کنار نقش‌های تخصصی، به نقش‌های مدیریتی آنها توجه کنیم، می‌توانیم از گستره بیشتری از توانمندی‌ها و خلافیت‌ها در بهبود مدیریت‌ها بهره‌مند شویم. در مجموع گزاره درستی است که زور روحانی در بسیاری موارد به جریان های تندرو داخلی نرسید.
برخوردها با روحانی به دور از انصاف است
امروز قالب برخوردهای سیاسی به دور از انصاف، اخلاق و جانب‌دارانه علیه دولت است که از ابتدای دولت آقای روحانی آغاز شد و در این دولت به اوج رسید. نا آرامی هایی در دی ۹۶ به راه افتاد که منشا آن داخلی بود. همه این هزینه‌ها از جیب دولت و ملت رفت. متاسفانه جنگ سایبری از سوی منافقان و سلطنت‌طلبان شکل گرفت. بخش‌هایی از سوی صدا و سیما هم در این موضوع با القای ناکارآمدی دخالت داشتند. این القا تا جایی افزایش پیدا کرد که همه متوجه شدند بر آیندش علیه مردم است، نه دولت. به مردم تلقین کردند که رای آنها بی تاثیر است و عملا از جامعه خواستند رای ندهید و بگذارید برایتان انتخاب کنند. این القاها شالوده‌های اعتماد عمومی مردم را آسیب زد و در جلسه‌ای که دولت خدمت مقام معظم رهبری بود، ایشان به صدا و سیما یادآور شدند که خدمات دولت را تلویزیون بگوید. در بخش‌هایی، تغییر رویکرد ایجاد شد و بخش‌هایی هم کمترین فرصت در تلویزیون داده نشد. مثلا در هفته دولت که هیچ تریبونی نداشتیم. حوزه زنان در سه سال گذشته شاید حدود 10 درصد فعالیت‌های معاونت امور زنان و خانواده منعکس شده باشد؛ آن هم بیشتر در شبکه های استانی در سفرها. به بخشی مانند وزارت نیرو فرصت داده شد، اما برای ما این مسئله وجود نداشته است.
عده ای در داخل همیشه تیتر یک رسانه های معاند هستند
توسط بسیاری از سیاسیون بارها تاکید شده برجام فقط توسط ترامپ باطل نشد بلکه هم نوایان او در داخل هم بر طبل مخالفت مدام کوبیدند و نتیجه همان شد که شرایط را به شکل امروز درآورد؟
دقیقا. همین حضور پیدا نکردن در اف ای تی اف، یکی از این سنگ‌اندازی‌ها بود. این مسئله به طور کامل بلاتکلیف ماند و اسیب های زیادی از عدم تعهد به آن به کشور وارد شد. حتی آقای لاریجانی هم به این مسئله رسید، اما مجمع کوتاهی کرد. اتفاقات تلخی هم که در مورد آقای ظریف در مجلس رخ داد، از مهم ترین و اسیب زاترین رفتار تندروها توهم توطئه است. به نظر می رسد برخی جای دولت را با ترامپ اشتباه گرفته اند، مقام معظم رهبری بارها در عمل و با درایت مانع بسیاری از تهدیدها که از سوی افراد کم‌خرد مطرح می‌شد، شده‌اند. عده ای در داخل کشور به گونه ای اظهارنظر می کنند که همیشه تیتر یک رسانه های معاند هستند، درک این موضوعات بسیار فراتر از مسائل سیاسی ساده است. نهایتا می توان نتیجه گرفت هر نهادی که تندروی کند و با رفتارهای افراطی نظم کشور را برهم بزند، فرقی با ترامپ ندارد و فرقی ندارد که نماینده مجلس تندروی کند یا افراد عادی، هیچ کدام از رفتارهای مجلس انقلابی، ربطی به انقلاب ندارد.
اگر روحانی نبود، فضای کشور امنیتی بود/ دولت یازدهم چندین هزار دانشجوی ستاره‌دار را به تحصیل بازگرداند
با توجه به سبقه سیاسی خودتان، اگر در چنین شرایطی، یک دولت تندرو روی کار بود، چه شرایطی به وجود می‌آمد؟
شرایط سخت‌تر بود و به دلیل این که خود را محق می‌دانند و ممکن بود تن به مذاکره پشت پرده بدهند، به دلیل نداشتن مهارت‌های اولیه دیپلماسی هم موفق نمی‌شدند. فضا امنیتی‌تر بود. اکنون فضا رو به گشایش است. آنها در پی تحت فشار قرار دادن آقای آذری جهرمی بودند که کل فضای اینترنت از جمله اینستاگرام را ببندند. اینکه نشد، همه ناشی از ایستادگی دولت بود. دولت یازدهم چندین هزار دانشجوی ستاره‌دار را به تحصیل بازگرداند نه که مشکلات نداشته باشیم اما دولت تلاشش را کرده است. حافظه میان مدتمان را از دست ندهیم.
تلاش برای آزادی زنان از زندان در شرایط کرونا
با توجه به شرایط کرونا از وضعیت زنان در زندان‌ها اطلاع دارید؟
در این دوره برای زنان زندانی با همکاری قوه قضائیه تلاش کردیم. یکی از کارها، بازدید از زندان زنان بود. این بازدید را من به شخصه از ۱۵ استان انجام دادم و گزارش تهیه کردم. کارهای خوبی هم در این زمینه انجام شد. هر جا توانستیم کمک کردیم. خانم مولاوردی پویشی را تحت عنوان ارمغان شروع کرد که ما آن را ادامه دادیم و تاکنون ۵ دوره این پویش برای جلب مشارکت مردم در آزاد سازی زنان زندانی جرایم غیرعمد برگزار شده است. با قوه قضاییه در مورد دستبند الکترونیک برای مادران زندانی رایزنی و پیگیری شد و در پی توسعه آن هستیم. در مورد مادران زندانی با قوه مکاتباتی انجام شد و تعداد زیادی از زندانیان در موج اول کرونا آزاد شدند. در جلسه اخیر دولت در ارتباط با ضرورت بررسی وضعیت زنان زندانی صحبت‌هایی شد. در مجموع همکاری خوبی با قوه قضائیه داشتیم. علاوه بر لایحه منع خشونت علیه زنان، بعد از قتل رومینا لایحه دیگری برای تشدید مجازات پدر ارایه دادیم. در همین دو سه روزه هم به کمیسیون لوایح می‌آید. ما در تلاشیم و کار می‌کنیم. سازمان زندان‌ها هم برای حمایت از زنان زندانی که آزاد می‌شوند، کارهایی انجام داده است.
در شرایط مخاطره آمیز موجود کسی بهتر از آقای روحانی نمی توانست عمل کند
شرایط کرونا، تحریم و سایر عوامل فشار بر مردم در روزهای اخیر شدت گرفته و بیم این وجود دارد که از لحاظ میزان مشارکت مردم در انتخابات، آمار اسفند ماه تکرار شود. در این رابطه چه ارزیابی دارید؟
ما در این شرایط افراد توانمندی داریم که می توان به حضور آنها و تاثیر گذاری آنها امیدوار بود اما پیش از گزینه، بهبود شرایط مردم در اولویت است که اعتماد مردم بازگردد. نتایج انتخابات مجلس یازدهم، نتایج خوبی نبود. هیج کس از این نتایج راضی نیست. درصد مشارکت پایین مردم، قابل قبول نیست. آقای روحانی فردی است که در دوران مختلف، تجربه مدیریتی داشته، اما برای چنین شخصی، باز هم اینگونه تخریب ها و تهمت ها وجود دارد و مدام سیاست های اورا تخریب می‌کنند. ما با نسل جوانی مواجهیم که واقعیت های تاریخی را شخصا تجربه نکرده و از سوی دیگر در این فضای خاکستری شده، فقط با جناح‌بندی های سیاسی مواجه است. در این میان هم برخی با تحریف تاریخ زمینه ای ایجاد می کنند که آنها ادبیاتشان با ادبیات جریان ضدانقلاب همخوانی داشته باشد. هنگامی که با آقای روحانی این طور برخورد می‌شود، با دیگر گزینه‌ها چطور برخورد خواهد شد؟ مردم باید به این نتیجه برسند که راهی جز صندوق رای وجود ندارد. هر دفعه که مردم مشارکت جدی داشتند، شرایط بهتر بوده و جلوی بسیاری از مخاطرات گرفته شده است. انتهای تحلیل‌ها به این می‌رسد که در شرایط مخاطره آمیز موجود کسی بهتر از آقای روحانی نمی توانست عمل کند و این نتیجه صندوق رای است و شرایط می توانست خدای نکرده خیلی بدتر از این باشد. این‌ها شعار نیست. اگر گزینه دیگری وجود دارد، مطرح کنید. سوریه شدن یا پاره پاره شدن ایران؟ در حالی که با وجود همه مشکلات، ایران جزیره ای امن در میان آتش است. اول فضای اعتماد به صندوق رای بازگردد، بعد به مصداق‌ها فکر خواهیم کرد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
