خودکشی به عنوان یک پدیده جهانی یکی از خشن‌ترین رفتارهایی است که انسان می‌تواند بر ضد خود انجام دهد. این پدیده اجتماعی امروزه گسترش فراوانی در سطح جوامع جهان داشته که بررسی آن علل و عوامل مختلفی دارد. جمعی از پژوهشگران کشور (قادری، صلاح الدین، نظری و حامد) در مقاله‌ای که به تحلیل جامعه شناختی خودکشی در ایران پرداخته، آمارهای سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳ را مورد بررسی قرار دادند.

این پژوهش و مقایسه بین استان‌های مختلف نشان داد که رضایت بیشتر از زندگی، افزایش عرق ملی و اعتماد عمومی بیشتر به‌نوعی علقه‌های اجتماعی فرد را گسترش می‌دهد و احساس تعلق و همبستگی فرد به جامعه افزایش می‌یابد. رابطه متغیر تضاد نقش‌ها که صرفا برای زنان آزمون شده بود با میزان خودکشی زنان تایید نشد، گرچه که رابطه بین آنها معکوس است. بر این اساس به نظر می‌رسد برای زنان مشارکت اجتماعی و اقتصادی دارای اهمیت بیشتری از سنگینی نقش است.

سازمان جهانی بهداشت معتقد است که در ۴۵ سال گذشته میزان خودکشی در سراسر جهان ۶۰ درصد افزایش یافته است. محققان این حوزه می‌گویند که اختلالات بهداشت روان به ویژه افسردگی و سوء مصرف مواد با بیش از ۹۰ درصد موارد خودکشی در ارتباط است. با این حال، خودکشی از بسیاری از فاکتورهای پیچیده فرهنگی و اجتماعی ناشی می‌شود و به احتمال زیاد در دوره‌های بحران اقتصادی، اجتماعی، خانوادگی و بحران‌‍ های فردی به عنوان مثال از دست دادن یکی از عزیزان، بیکاری، گرایش جنس، مشکلات در ایجاد هویت فرد، جدا شدن از جامعه یا سایر مشکلات اجتماعی رخ می‌دهد.

در حالیکه خودکشی تلاشی ناامیدانه برای فرار از رنجی است که غیر قابل تحمل شده، اما بیشتر افرادی که دست به خودکشی می زنند، در مورد پایان دادن به زندگی خود عمیقا درگیری دارند. آنها آرزو می کنند که ای کاش جایگزینی برای خودکشی وجود داشته باشد، راهی که آنها نمی توانند آن را ببینند. در این میان، چند باور غلط و رایج در مورد خودکشی وجود دارد که تفکر در مورد آن و شناخت آنها راهی برای پیشگیری از این اقدام ناخوشایند است.

اینکه فکر کنیم «افرادی که درباره خودکشی صحبت می کنند واقعاً این کار را نمی کنند» صحیح نیست.

واقعیت این است که تقریباً هرکسی که اقدام به خودکشی می کند، نشانه یا هشداری از این اقدام نشان داده است. حتی اشاره غیر مستقیم به مرگ یا خودکشی را نادیده نگیرید. جمله هایی مانند "وقتی من رفتم متأسف خواهید شد"، "من هیچ راهی ندارم"، جمله های کلیدی هستند که به محض شنیدن از یک شخص باید در مورد آن اندیشید. حتی اگر این جملات به شوخی گفته شود، ممکن است بیانگر احساسات جدی خودکشی باشد.

باور نادرست دیگر این است که فکر کنیم «هرکسی که سعی در کشتن خود دارد، دیوانه است.»

واقعیت این است که بیشتر افرادی که خودکشی می کنند، روان پریش یا دیوانه نیستند. این افراد عموما ناراحت، غمگین، افسرده و یا ناامید هستند، اما پریشانی شدید و درد عاطفی لزوما نشانه بیماری روانی نیست.

باور نادرست دیگر را اینگونه می توان گفت که «اگر کسی مصمم به کشتن خود باشد، هیچ چیز مانع او نمی‌شود.»

واقعیت این است که حتی یک فرد کاملاً افسرده نیز احساسات متفاوتی در مورد مرگ دارد که بین تمایل به زندگی و تمایل به مرگ در نوسان است. آنها به جای اینکه مرگ را بخواهند، فقط می خواهند که درد متوقف شود و انگیزه برای پایان دادن به زندگی آنها برای همیشه ادامه ندارد.

«افرادی که با خودکشی می میرند، افرادی هستند که تمایلی به کمک ندارند.» جمله ای غلط که باید در مورد آن تجدید نظر کرد.

واقعیت این است که بسیاری از افراد سعی می کنند قبل از اقدام به خودکشی کمک بگیرند. در حقیقت، مطالعات نشان می دهد که بیش از ۵۰ درصد از قربانیان خودکشی در شش ماه قبل از مرگ خود به دنبال کمک پزشکی بوده اند.

باور غلط دیگری هم وجود دارد و اینکه «صحبت در مورد خودکشی ممکن است به کسی ایده ببخشد.»

واقعیت این است شما با صحبت در مورد خودکشی به شخصی ایده خودکشی نمی دهید. بلکه برعکس است. صحبت صریح و صادقانه در مورد افکار و احساسات خودکشی می تواند به نجات یک زندگی کمک کند.

علائم مهم هشدار دهنده خودکشی شامل صحبت در مورد خودکشی یا آسیب رساندن به خود، صحبت کردن یا نوشتن مطالب زیادی درباره مرگ یا مردن و جستجوی مواردی است که می‌تواند در یک اقدام به خودکشی استفاده شود. اگر فرد دچار اختلالات خلقی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی باشد، از وابستگی به الکل رنج ببرد، قبلاً اقدام به خودکشی کرده باشد یا سابقه خودکشی در خانواده داشته باشد، این علائم خطرآفرین است.

نشانه های هشدار ضعیفتر همان ناامیدی است. مطالعات نشان داده است که ناامیدی پیش بینی کننده خودکشی است. افرادی که احساس ناامیدی می کنند، ممکن است در مورد احساسات "غیر قابل تحمل" صحبت کنند، آینده ای تاریک را پیش بینی کنند و اظهار کنند که چیزی برای انتظار ندارند.

سایر علائم هشدار دهنده که به خودکشی اشاره دارد شامل تغییرات خلق و خوی چشمگیر یا تغییرات ناگهانی شخصیت، مانند حالت کناره گیری یا رفتار سرکشی مانند است. همچنین ممکن است فردی که می خواهد خودکشی کند، علاقه خود را به کارهای روزمره از دست بدهد، از ظاهر خود غافل شود و تغییرات بزرگی در عادات غذایی یا خوابیدن نشان دهد.

 

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.