ترافیک گره کور آلودگی هوای تهران

به گزارش ایرنا رنگارنگ شدن محیط یکی از اولین شادی های رسیدن فصل پاییز است و به عبارت بهتر «بود»، زیرا چند سالی است با توسعه شهرنشینی و تردد خودروها بیش از حد توان اکولوژیکی کلانشهرها به ویژه تهران، شروع پاییز با افزایش آلودگی هوا همراه است و گویا اولین چیزی که از این فصل زیبا به ذهن خطور می کند، دود و انباشت آلایندگی است.
با شروع این فصل هزار رنگ و همزمانی آن با بازگشایی مدارس یکی از بزرگترین معضلات تهران یعنی ترافیک 30 تا 40 درصد افزایش می یابد و از آنجا که یکی از اصلی ترین دلایل آلودگی هوا تردد بیش از حد خودرو و موتورسیکلت در شهر است، از این رو باید همه برای نحوه استفاده صحیح از خودروی شخصی و وسایل حمل و نقل عمومی چاره اندیشی کنیم.
آمارها نشان می دهد سالانه در کشور نزدیک به ۷ هزار نفر بر اثر آلودگی های منتسب به هوا جان خود را از دست می دهند که در این میان، نقش ترافیک بسیار پررنگ است، البته بنا به اعلام وزارت بهداشت، با اقدامات صورت گرفته در راستای کاهش آلودگی هوا ابتلا به بیماری های منتسب به آلودگی هوا از جمله آسم و بیماری های قلبی در کشور کاهش یافته است.
تا چند سال گذشته، زمان اوج ترافیک خودروها در تهران مشخص بود و افراد می توانستند بر اساس آن برنامه ریزی کنند اما چند سالی است که دیگر ترافیک زمان و مکان نمی شناسد و هر وقت از شبانه روز در هر خیابانی که وارد شوی شاهد ترافیک خواهی بود که نقطه اوج تاسف آن تک سرنشین بودن بیشتر خودروها است.
کارشناسان امر معتقدند معضل آلودگی هوا دو روزه به وجود نیامده تا دو روزه هم از بین برود البته مساله مهم، همکاری و در کنار هم بودن مردم و دولت است زیرا هر کدام به تنهایی قادر به حل این معضل نیستند.
مسعود زندی معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست روز یکشنبه دراین باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت: هر ساله با شروع فصل سرما شاهد بروز پدیده اینورژن یا وارونگی دما در کلانشهری مانند تهران هستیم که مشکلات زیادی را برای شهروندان به ویژه کودکان، سالمندان و بیماران ایجاد می کند.
وی با بیان اینکه وارونگی دما مربوط به اقلیم و هواشناسی است، افزود: پدیده وارونگی دما زمانی رخ می دهد که پایداری جو را داریم، در این شرایط حرکت عمودی آلاینده ها متوقف می شود و هر چه این سکون بیشتر ادامه یابد آلودگی بیشتری وارد جو می شود که گاهی وضعیت به شرایط هشدار و گاه اضطرار می رسد.
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست اظهار کرد: به علت شرایط توپوگرافی تهران در این وضعیت هیچ عاملی به جز وجود یک جریان طبیعی جوی که باد و باران به همراه داشته باشد، انباشت آلایندگی را از بین نمی برد، در غیر اینصورت همچنان شاهد اضافه شدن آلایندگی خواهیم بود چون فعالیت منابع آلاینده مانند خودروها و صنایع که متوقف نمی شود.
وی ادامه داد: در برخی سالها حدود ۳۰ تا ۴۰ روز شاهد بروز پدیده اینورژن (وارونگی دما) در کلانشهری مانند تهران بودیم و امسال نیز قطعا با این پدیده را در تهران مواجه خواهیم شد.
*** نتیجه بخش بودن اجرای برنامه های کاهش آلودگی هوا در بلندمدت
زندی درباره اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست برای کاهش آلودگی هوا در کلانشهرها به ویژه تهران گفت: سازمان محیط زیست یک سلسله برنامه های جامع کاهش آلودگی هوا تهیه کرده است اما می دانیم که این برنامه ها باید در بلند مدت اجرایی شوند تا نتیجه مثبت آنها دیده شود.
وی افزود: استاندارد کردن خودرو، سوخت و توزیع سوخت با استاندارد یورو 4 در کلانشهرها برخی از این اقدامات است که تاثیر بسیار زیادی در کاهش آلودگی هوا داشته است.
بر اساس آمار اعلام شده سازمان حفاظت محیط زیست، هوای تهران در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۲، ۲۷۷ روز پاک و سالم بوده است.
در سال 95 تعداد روزهای پاک 17، سالم 260 ، ناسالم برای گروه های حساس 80 روز و 9 روز نیز ناسالم بوده در حالی که در سال 92 تعداد روزهای پاک 3، سالم 202 روز ، 148 روز ناسالم برای گروه های حساس و 4 روز ناسالم بود.
در سال ۹۴ تعداد روزهای پاک ۲۱ روز ، ۲۳۳ روز سالم، ۱۰۵ روز ناسالم برای گروه های حساس، ۵ روز ناسالم و ۱ روز بسیار ناسالم بود و سال ۱۳۹۳ نیز ۱۶روز پاک، ۲۳۳ روز سالم، ۱۱۲ روز ناسالم برای گروه های حساس و ۴ روز ناسالم داشت.
زندی گفت: یک سری برنامه های مدیریتی نیز در کنار برنامه های فنی کاهش آلاینده ها وجود دارد که زیاد مورد توجه قرار نگرفته است و عدم اجرای برنامه های مدیریتی و ضعفی که در برنامه های فنی بود باعث شد همچنان با مشکل آلودگی هوا مواجه باشیم.

*** پایان یافتن ظرفیت زیستی تهران
وی افزود: یکی از مشکلات اساسی برای کلانشهرها به ویژه تهران این است که ظرفیت زیست محیطی این کلانشهر پایان یافته و دیگر تحمل این همه بار آلایندگی ناشی از تردد خودرو، موتورسیکلت، خودروهای سنگین دیزلی، صنایع، فعالیت واحدهای خانگی و تجاری که باعث می شود هر ساله با تشدید آلودگی ها مواجه باشیم را ندارد.

*** ترافیک گره کور آلودگی هوا
زندی تاکید کرد: ترافیک بحث بسیار مهمی در آلودگی هوا است هر چقدر ترافیک سنگین تر و مشکل دارتری در تهران داشته باشیم شاهد آلودگی بیشتری خواهیم بود، مشکلی که اکنون نیز با آن مواجه هستیم.
وی افزود: در فصل پاییز و بازگشایی مدارس این ترافیک تشدید هم می شود پس مدیریت ترافیک شهر تهران و کلانشهرها اگر بهبود یابد قطعا می تواند روی کاهش آلودگی هوا تاثیر گذار باشد بنابراین در درجه اول بحث بهبود مدیریت ترافیک مطرح است.
زندی ادامه داد: اجرای طرح زوج و فرد یکی از برنامه هایی است که در راستای کاهش بار ترافیکی و آلودگی هوا در تهران اجرا می شود اما بهتر است اجرای آن در روزهایی که شاهد بروز پدیده وارونگی دما هستیم از در منازل باشد.

*** تاثیر توسعه حمل و نقل عمومی در کاهش آلودگی هوا
وی گفت: یکی دیگر از مسائل مهم در راستای کاهش آلودگی هوا، بحث حمل و نقل عمومی است که تاکنون در حل آن به ویژه در تهران موفق نبوده ایم.
زندی افزود: مشکلی که در حمل و نقل عمومی تهران وجود دارد و به حد کافی نمی تواند جوابگوی سفرهای روزانه تهران نشینان باشد موجب استفاده هر چه بیشتر از خودروهای شخصی شده و تا زمانی که خودروهای شخصی به این صورت در شهر مورد استفاده قرار می گیرد همچنان شاهد مشکل آلودگی هوا خواهیم بود.

*** خروج میانگین سالانه 300 خودروی فرسوده
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست گفت: بحث خروج خودروهای فرسوده در کاهش آلودگی هوا بسیار تاثیرگذار است، در شهر تهران خودروهای دیزلی بسیار زیادی تردد می کند، همچنین نیمی از ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران فرسوده است که قطعا باید با خودروهای جدید استانداردی که آلودگی کمتری دارند تعویض شوند.
وی افزود: همچنین شاهد تردد شبانه خودروهای سنگین در تهران که بیشتر آنها کامیون های فرسوده اند، هستیم که حجم زیادی از آلودگی بر عهده آنها است که خروج آنها باید در دستور کار قرار گیرد البته این موضوعات قطعا در کارگروه کاهش آلودگی هوای تهران مطرح خواهد شد.
زندی اظهار کرد: در مدت چهار سال گذشته به طور متوسط سالانه ۳۰۰ هزار خودروی فرسوده از رده خارج شد که عمدتا خودروهای سواری بودند، اما اجرای آن برای اتوبوس ها و مینی بوس ها ضعیف بوده است.
وی گفت: تا قبل از سال 92 متقاضی زمانی می توانست خودرو وارد کند که بر اساس میزان سوخت خودروی موردنظر برای وارد کردن، خودروی فرسوده ای را از رده خارج کند؛ به عنوان مثال باید در ازای واردات یک خودروی خارجی با میزان مصرف سوخت 10 لیتر، چهار خودروی فرسوده داخلی را از رده خارج می کرد.
زندی ادامه داد: اما مساله این بود که پول این تعداد خودرو به حساب ستاد مدیریت مصرف سوخت واریز می شد که این باعث کند شدن خروج خودروهای فرسوده شده بود اما بعد از سال ۹۲ تصمیم بر این شد که وارد کردن خودروی خارجی مستلزم خارج کردن خودروی فرسوده به طور مستقیم باشد و وارد کننده گواهی اسقاط را دریافت و به نیروی انتظامی ارائه کند و همین باعث شد روند خروج خودروهای فرسوده شرایط بهتری پیدا کند.

*** همکاری خودروسازان برای تولید محصول استاندارد یورو ۴
زندی گفت: استاندارد بودن خودروها یکی از عوامل مهم در کاهش آلودگی هوا است از این رو خودروسازان ملزم به تولید محصولاتی با استاندارد یورو 4 شدند و اکنون بیش از 90 درصد محصولات داخلی مطابق با استاندارد یورو 4 است.
وی افزود: اکنون تولید تحت نظارت کامل سازمان حفاظت محیط زیست انجام می شود اما مشکل در خودروهایی است که از قبل تولید و در سطح شهر تردد می کنند.

*** سختگیرانه شدن حدود مجاز معاینه فنی
زندی ادامه داد: یکی از راه حل های این مشکل انجام معاینه فنی خودروهایی است که در سطح شهر تردد می کنند که بر این اساس حدود مجاز آن سختگیرانه تر شده است.
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست تاکید کرد: کمتر بودن زمان معاینه فنی تاثیر زیادی در کاهش آلودگی هوا دارد از این رو سازمان حفاظت محیط زیست تلاش کرد زمان معاینه فنی را دو ساله کند اما مجلس شورای اسلامی چهار سال را تصویب کرد.

*** لایحه هوای پاک
وی به تصویب لایحه هوای پاک و تاثیر آن در کاهش آلودگی هوا اشاره کرد و گفت: بسیاری از خلاءهایی که در قانون داشتیم در این لایحه دیده شده و الان هم قانون هوای پاک برای اجرا ابلاغ شده است اما بخش های بسیار زیادی از این قانون برای اجرا به آیین نامه نیاز دارد که باید تهیه شود اما روند آن زمان بر است.
زندی اظهار کرد: اما مواردی است که قانونگذار بر اجرای آن الزام دارد و از وظایف سازمان محیط زیست، محیط زیست استان ها و تمام دستگاه های اجرایی است که باید سعی کنند این قانون را اجرا کنند اما تا آیین نامه تهیه نشود ممکن است اجرا تا حدی با تاخیر همراه باشد گرچه این فرصت زمانی را قانون در اختیار مجریان قرار داده است که بر اساس آن باید در مدت سه تا ۶ماه بعد از ابلاغ، آیین نامه ها تهیه و برای اجرا آماده شود.
وی گفت: لایحه هوای پاک ابلاغ شده و برای تهیه آیین نامه ها نیز کارگروه ها در حال تشکیل شدن است وقتی هم آیین نامه تهیه شود باید به تصویب هیات وزیران برسد، در کمیسیون های زیربنایی طرح، تصویب و اجرایی شود که این مراحل در حال انجام است.

*** لزوم اجرای به موقع راهکارهای مدیریتی و سیاستی در کاهش آلودگی هوا
زندی با تاکید بر اهمیت کاهش آلودگی هوا گفت: اجرای صحیح و به موقع راهکارهای مدیریتی و سیاستی می تواند تا حد زیادی در کاهش آلودگی هوا موثر باشد اما تاکنون آنطور که باید موفقیتی کسب نکردیم بر این اساس بیشتر به سمت یک سلسله برنامه های الزامی حرکت کردیم البته آنها هم می تواند تا حدودی موثر باشند اما تاثیر زیاد اساسی ندارند.
وی افزود: به عنوان مثال یکی از خواسته ها در فصل پاییز از نیروی انتظامی، برخورد با خودروهای دودزا و فاقد برگه معاینه فنی است، اینها موضوعاتی فنی است که در شرایط سرد سال به دلیل عدم اجرای برنامه های مدیریتی قائل به اجرای آنها می شویم که متاسفانه زیاد هم تاثیرگذار نبوده است.