ملت رنگین‌کمان دوباره برمی‌خیزد؟
مسیر نجات آفریقای جنوبی
شاید در دهه اول حیات نظام جدید، «کنگره ملی آفریقا» به رهبری ماندلا، توانست سابقه نیکی از خود به جای گذارد. اما این شرایط ادامه نیافت؛ تا جایی که امروز این کشور شاهد رکود اقتصادی، آمار فزاینده جرم و جنایت، نظام خدمات عمومی علیل و فساد گسترده است. کار به جایی رسیده است که امروز مردم آفریقای جنوبی می‌گویند حاضرند از برگزاری انتخابات چشم‌پوشی کنند، اگر یک دولت غیرمنتخب بتواند امنیت، شغل و مسکن را برای آنها تامین کند.مردم آفریقای جنوبی هنگامی که اواخر ماه مه به پای صندوق‌های رای می‌روند، باید حزبی را که ثابت کرده است قادر به اداره کشور نیست از قدرت کنار بزنند. اما وقوع چنین سناریویی بسیار دور از ذهن به نظر می‌رسد. بسیاری از رای‌دهندگان، هنوز کنگره ملی آفریقا را با مفهوم آزادی مرتبط می‌دانند؛ بنابراین پنج سال پیش رو، بار دیگر صحنه آزمونی خواهد بود که نشان دهد آیا نهادهای نوپای کشور تاب تحمل اقدامات سیاستمداران چپاولگر را دارند و آیا احزاب و نیروهای مخالف سیاسی، توان تجدید قوا خواهند داشت یا خیر؟
اما با وجود همه این دشواری‌ها، آفریقای جنوبی هنوز شانس مبارزه دارد.محبوبیت جبهه کنگره ملی آفریقا، پیوسته رو به افول است و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد برای اولین‌بار، کمتر از ۵۰درصد آرا را به‌دست خواهد آورد؛ پس لازم است برای ادامه حیات خود، با سایر نیروهای سیاسی ائتلاف کند. بهترین گزینه برای آفریقای جنوبی آن است که کنگره ملی آفریقا، با ائتلاف نیروهای دموکراتیک، یک حزب میانه‌رو و لیبرال که به خوبی در سطح سیاست محلی خود را اثبات کرده باشد، همکاری کند. اما چنین چشم‌اندازی دور از ذهن به نظر می‌رسد مگر آنکه یک نتیجه فاجعه‌بار، آنها را مجبور کند به این امر تن دهند.کنگره ملی آفریقا همچنین می‌تواند با شاخه‌های افراطی خود، از جمله جبهه مبارزان آزادی اقتصادی و سایرین متحد شود؛ احزابی که خواهان ملی‌شدن زمین‌ها، بانک‌ها و معادن هستند و گاهی به نظر می‌رسد از همه سفیدپوستان به جز ولادیمیر پوتین تنفر دارند.
از طرف دیگر، کنگره ملی آفریقا می‌تواند با یک اکثریت ناچیز و قلیل یا ائتلاف با احزاب کوچک‌تر همچنان قدرت را در دست داشته باشد.امیدها به اصلاح کنگره ملی آفریقا بارها نقش برآب شده است. هنگامی که سیریل رامافوسا در سال۲۰۱۸ به مقام ریاست‌جمهوری رسید، وعده داد به بیش از یک دهه فساد لجام‌گسیخته در کشور در دوران سلف خود جاکوب زوما، پایان دهد. این تحولات برای کشور عواقب شومی در پی داشته است. رامافوسا رویکرد شکست‌خورده حزب را در زمینه افزایش نقش دولت در همه امور و ارجحیت به رنگ و نژاد در حوزه اقتصاد دنبال کرده است. نرخ بیکاری به‌طور متوسط از سال۱۹۹۴ سالانه حدود ۰.۵درصد افزایش یافته و به ۳۳درصد رسیده است. تولید ناخالص داخلی سرانه کمتر از ۱۵سال پیش است. سرمایه‌گذاری بخش خصوصی امروز یک‌سوم میزان سال۲۰۰۸ است. بانک جهانی تخمین می‌زند افزایش آمار جرم و جنایت، تولید ناخالص داخلی را حداقل ۱۰درصد کاهش داده باشد.
اگر کنگره ملی آفریقا همچنان بر مسند قدرت باقی بماند، آفریقای جنوبی چگونه می‌تواند از خود محافظت کند؟ خوشبختانه، این کشور دارای نشریات و رسانه‌های پر جنب‌وجوش و جامعه مدنی سرزنده و شاداب و قضاتی است که در مقابل اربابان قدرت تعظیم نمی‌کنند.اهمیت و نقش آنها در ماه جاری بیشتر پررنگ شد؛ یعنی هنگامی که جاکوب زوما قصد داشت دوباره نامزد نمایندگی پارلمان شود و دادگاه قانون اساسی به‌دلیل محکومیت‌های کیفری رئیس‌جمهور پیشین، او را از ورود به رقابت‌های انتخاباتی منع کرد.در این میان لازم است چهره‌های شریف باقیمانده در حزب از حاکمیت قانون دفاع کنند، همان‌گونه که در دوران ریاست‌جمهوری زوما چنین کردند و برای آن هزینه دادند.
