هدف از تبدیل مرکز بررسی‌های استراتژیک به معاونت راهبردی، تاثیرگذاری بیشتر است
الزامات جدید حلقه ارتباطی دولت و جامعه نخبگانی
مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، مسوول انجام مطالعات و پژوهش‌ها و ارائه طرح‌ها و پیشنهادهای جامع مرتبط با استراتژی ملی در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و سیاست خارجی، با رعایت سیاست‌های کلی نظام است. این مرکز به عنوان نهاد مشورتی شخص رئیس‌جمهور و برای انجام مطالعات و پژوهش‌های سیاستی و ارائه طرح‌ها و پیشنهادهای نهایی راجع به راهبردهای(استراتژی‌های) ملی؛ و مطالعه سیاستگذاری عمومی با رعایت سیاست‌های کلی نظام در ۱۰ حوزه فعالیت می‌کند که شامل حوزه‌های سیاست داخلی، سیاست زیرساختی، سیاست اجتماعی، سیاست فرهنگی، سیاست نظامی-امنیتی، سیاست حقوقی، سیاست محیط‌زیست، سیاست بهداشت و سلامت، سیاست علم، فناوری و نوآوری و سیاست خارجی و روابط بین‌الملل می‌شود.
تغییرات اسمی یا واقعی؟
علی سرزعیم درباره تشکیل شدن این مرکز می‌گوید: «این مرکز در زمان ریاست‌جمهوری محمد خاتمی تشکیل شد و در آن زمان عملکرد بسیار موفقیت‌آمیزی داشت. این مرکز اکنون تبدیل به معاونت شده و کلا از نظر عملکرد همان وظایف را به عهده دارد.» این اقتصاددان که پیش‌تر در این مرکز فعالیت می‌کرده است، تاکید می‌کند: «به نظر من فقط واژه استراتژیک تبدیل به راهبردی شده است.» او درباره اینکه تبدیل این مرکز به معاونت می‌تواند آن را پویاتر کند یا نه؟ پاسخی نمی‌دهد، اما می‌گوید: «به نظر من این مرکز در زمان آقای خاتمی بسیار موثر بود. بعد از آن در زمان احمدی‌نژاد فعالیت آن کم شد و بعد دوباره در زمان آقای روحانی پویاتر شد و بعد در دوران آقای رئیسی کاملا فعالیتش متوقف شد.» او درباره سایت شمس که در دوران روحانی در این مرکز راه‌اندازی شد و حلقه ارتباطی بین نخبگان و ریاست‌جمهوری بود، توضیح می‌دهد: «این سایت قرار بود که حلقه ارتباطی بین دولت و جامعه نخبگانی باشد و به نظر در دوره‌ای فعالانه عمل کرد و اکنون از نحوه عملکرد آن بی‌اطلاع هستم.» او درباره فعالیت‌های موثر این مرکز استراتژیک می‌گوید: «در دوره‌ای ارزیابی وزرا و تدوین انتظارات وزرا در دستور کار این مرکز قرار گرفت که عملکرد مثبتی داشت و بعد هم گزارش‌هایی که تهیه می‌شد به خصوص در دوره کرونا و بحران کم‌آبی بسیار تعیین‌کننده بود.» او اظهار امیدواری کرد که این معاونت بتواند در آینده هم عملکرد خوبی داشته باشد.
به دنبال افزایش اثربخشی هستند
هادی قوامی، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با اشاره به ارتقای مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست‌جمهوری به معاونت راهبردی گفت: مرکز بررسی‌های استراتژیک موضوعات اساسی کشور را مطالعه می‌کرد و با کارشناسان و نخبگان جلسه می‌گذاشت و به دولت مشورت می‌داد که بتوانند در مسیرهای اصلی و اساسی حرکت کنند. در حال حاضر با ارتقای این مرکز به معاونت حتما می‌خواهند اثربخشی آن را بیشتر کنند. او با اشاره به اهمیت معاونت راهبردی بررسی‌های استراتژیک ادامه داد: معاونت راهبردی بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری به ارائه راهبردهای اساسی کمک می‌کند. برخی راهبردها، مسیرهای قبلی و متروک گذشته است که امروز هزینه‌های زیادی را بر کشور تحمیل کرده است و بسیاری از نقاط قوت کشور را به نقاط ضعف تبدیل کرده است.
برخی از این تصمیمات اگر در مرکز تحقیقات استراتژیک روسای جمهور گذشته به درستی اتخاذ می‌شد، امروز شاهد نبودیم که بخش زیادی از منابع کشور نتواند گره‌گشای مسائل و مشکلات کشور باشد. بلکه منابع کشور می‌توانست به گره‌گشایی از مشکلات کشور کمک کند. هم دولت و هم رئیس‌جمهور و هم سایر ارکان حکومت مانند مجلس و قوه‌قضائیه باید روی این مسائل کار کنند. این عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس، تصریح کرد: مگر می‌شود کشور از نظر نفت، گاز و معادن در دنیا رتبه اول دنیا را داشته باشد، اما در دنیا سخت‌ترین شرایط را از نظر آب، برق، گاز و بنزین داشته باشد. این موضوع نشان می‌دهد که ما نتوانسته‌ایم از منابع کشورمان به درستی استفاده کنیم.
نقطه عطف دولت چهاردهم؟
قوامی تاکید کرد: امیدواریم معاونت راهبردی تحقیقات استراتژیک نقطه عطفی در دولت چهاردهم شود و کار ماندگار در دولت چهاردهم انجام شود. در جلسه‌ای که با آقای رئیس‌جمهور داشتیم به ایشان گفتم شما ۴سال درست کار کنی و در ذهن مردم بمانی ولو اینکه ریاست‌جمهوری‌ات ۴ ساله باشد، اما ۴۰۰ سال عمر می‌کند. امیر‌کبیر ۳ سال در کشور کار کرده، اما در حال حاضر همه به نیکی از او یاد می‌کنند. بنابراین کارهای امیرکبیری یعنی تبدیل علوم به فنون که امیدواریم این شرایط فراهم شود .او خاطرنشان کرد: اگر معاونت راهبردی بتواند تصمیماتی بسازد و ما هم در مجلس به دولت کمک کنیم که علوم تبدیل به فنون شود، می‌توان به گره‌گشایی از مشکلات موجود امیدوار بود.
در حال حاضر اما علوم به فنون تبدیل نمی‌شود و علوم به بیکاری تبدیل می‌شود و بیشترین نرخ بیکاری را در میان فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها مشاهده می‌کنیم. این موضوع به دلیل این است که تصمیمات راهبردی به درستی گرفته نشده است. این نماینده مجلس با تاکید بر لزوم ایجاد لوازم ارتقای تبدیل مرکز به معاونت راهبردی، اظهار کرد: بنابراین ارتقای مرکز تحقیقات استراتژیک به معاونت راهبردی می‌تواند نقطه عطفی باشد که مسیر را تغییر دهد. در حال حاضر مسیر نزولی است و با نقطه عطف مسیر صعودی می‌شود. یعنی اگر این اتفاق بیفتد این معاونت می‌تواند موفق باشد، اما اگر با دادن یک جایگاه به یک نفر ما آن جایگاه را ارتقا بدهیم، مساله حل نخواهد شد. بنابراین باید تمام لوازم و شروط اولیه ارتقای این مرکز به معاونت را نیز فراهم کنیم.
