دیدار مدیرکل آژانس با علی باقری حاوی چه پیامی است؟
نشانه‌شناسی از سفر گروسی
با توجه به نشانه‌هایی که روزنامه «دنیای‌اقتصاد» از سفر رافائل گروسی دریافت کرده است، این سفر برخی نکات پیدا و پنهان دارد. نکته پیدای این سفر آن است که رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حضور در نخستین کنفرانس علوم و فنون هستهای به ایران آمده است. کنفرانسی که از ۱۷ تا ۱۹اردیبهشت ماه در شهر اصفهان در حال برگزاری است. اما نشانه‌هایی وجود دارد که حاکی از آن است که این سفر، بخش اعلام‌نشده‌ای نیز دارد؛ مهم‌ترین نشانه این بخش به دیدار گروسی و علی باقری، معاون وزیر خارجه و رئیس تیم مذاکره‌کننده هستهای ایران در موضوع لغو تحریم‌ها و احیای برجام بازمی‌گردد.
همچنان‌که رافائل گروسی نیز بعدازظهر روز گذشته در پیامی در صفحه شخصی خود در ایکس با اشاره به سفرش به ایران نوشت: «در تهران برای دیدارهای سطح بالا هستم.» وی با اشاره به دیدارهایش با حسین امیرعبداللهیان و علی باقری گفت: «در این دیدارها مجموعه‌ای از اقدامات عملی ملموس را برای احیای بیانیه مشترک ۴مارس۲۰۲۳ با هدف بازگرداندن روند اعتمادسازی و افزایش شفافیت پیشنهاد کردم.» اگر این سفر صرفا برای حضور در کنفرانس اصفهان بود، آداب دیپلماتیک حکم می‌کرد که دیدار مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صرفا در سطح رئیس آژانس و وزیر امور خارجه باشد. اما دیدار با باقری معنای خاصی دارد؛ زیرا علی باقری مسوولیت تیم مذاکراتی را برعهده دارد. بنابراین دیدار وی و گروسی، احتمالا فقط دارای ابعاد فنی نیست و ابعاد سیاسی هم دارد و بحث‌هایی مرتبط با مذاکرات هستهای و موانع پیش روی آن از حیث بحث‌های پادمان و فراپادمان مطرح شده است.
نشانه دوم مبنی بر آنکه این سفر فقط به حضور گروسی در کنفرانس اصفهان ختم نمی‌شود، خبری است که روزنامه واشنگتن‌پست در یک خط منتشر کرد و نوشت که مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعد از پایان سفر به وین می‌رود و اخباری را در اختیار خبرنگاران قرار خواهد داد. در نتیجه با نشانه‌شناسی این سفر به‌ویژه در بخش اعلام‌نشده آن می‌توان گفت که دیدار با علی باقری احتمالا محتوای مهمی داشته و در رابطه با مذاکرات هستهای در آینده بوده است. گروسی ظهر روز دوشنبه در راس هیاتی برای شرکت در کنفرانس بین‌المللی هستهای و مذاکرات با مقامات عالی هستهای و سیاسی کشور وارد تهران شد.از جمله دیدارهای روز اول سفر او، دیدار با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان و علی باقری بود. به گزارش واشنگتن پست گروسی پس از سفر به اصفهان به وین بازمی‌گردد؛ جایی که قصد دارد اخباری را در اختیار خبرنگاران قرار دهد.
توصیه اسلامی به آژانس
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی بعدازظهر روز دوشنبه در مراسم افتتاحیه نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هستهای در اصفهان گفت: «تا دو ماه آینده اولین مرکز آموزش بین‌المللی هستهای را در اصفهان افتتاح می‌‌کنیم و آن را به قطبی تاثیرگذار برای تامین منابع انسانی حال و آینده سازمان انرژی اتمی تبدیل می‌‌کنیم.»
به گزارش «ایرنا»، اسلامی افزود: «ایران نیز مانند سایر اعضای دیگر آژانس مصمم به این است که فناوری هستهای را توسعه دهد، امروز اراده جمعی کشورها برای صفر کردن کربن تا سال ۲۰۵۰ به یک میثاق تبدیل شده و آنها سه برابر کردن نیروگاه‌‌های هستهای را هدف‌گذاری کردند. ما نیز با سرعت بیشتری در راستای دستیابی به صنعت هستهای برای انرژی اتمی تلاش می‌‌کنیم.»
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در ادامه با اشاره به اینکه ایران اراده رسیدن به ۲۰هزار مگاوات برق را تا سال ۱۴۲۰ در برنامه خود دارد و این طرح‌‌ها را در سواحل شمالی و جنوبی کشور در دست اجرا دارد، تاکید کرد: «از همین جا دعوت می‌‌کنم از کشورهایی که آمادگی سرمایه‌گذاری خارجی در ایران را دارند در این برنامه‌‌ها مشارکت داشته باشند.»وی ادامه داد: «در گسترش فعالیت‌‌های هستهای، توسعه منابع انسانی را هم داریم و تا دو ماه آینده اولین مرکز آموزش بین‌المللی هستهای را در اصفهان افتتاح می‌‌کنیم و آن را به قطبی تاثیرگذار برای تامین منابع انسانی حال و آینده سازمان انرژی اتمی تبدیل می‌‌کنیم.»
۲۲درصد بازرسی‌‌های کل جهان از ایران
اسلامی همچنین درباره همکاری‌‌های ایران و آژانس گفت: «همکاری با آژانس در چارچوب ان‌‌پی‌‌تی در سرفصل راهبردهای سازمان انرژی اتمی قرار دارد و طبق گزارش‌‌های آژانس ۲۲درصد بازرسی‌‌های کل جهان را داریم. این حجم بازرسی از هیچ کشوری در طول تاریخ صورت نگرفته است.»رئیس سازمان انرژی اتمی بیان کرد: امیدواریم آژانس بتواند نقش خود را به صورت مستقل و به دور از نفوذها و فشارهای سیاسی ایفا کند؛ به گونه‌‌ای که همه کشورها از علوم و فنون هستهای بهره‌‌مند شوند.»
تنشها بین ایران و آژانس
سفر گروسی به ایران در حالی انجام شد که مدتی است برخی تنشها در مناسبات تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حاکم شده است. گروسی اخیرا مدعی شد که نظارت آژانس بر برنامه هستهای جمهوری اسلامی که به سرعت در حال پیشرفت است، به دلیل بالا بودن تنشها در خاورمیانه بر سر جنگ اسرائیل و حماس با مشکلات فزاینده‌‌ای مواجه است.همچنین آژانس ادعا کرده که نظارت‌‌ها از سایت‌‌های ایران کاهش یافته و خواهان افزایش حضور بازرسان در این کشور است.
گروسی قبلا نیز ادعا کرده بود که تهران به اندازه کافی اورانیوم غنی شده نزدیک به درجه تسلیحاتی دارد و در صورت تمایل می‌تواند، «چند» بمب هستهای بسازد. همچنین گروسی در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ماه مارس گفت: «مشکلات ناپدید نمی‌‌شوند. آنها فقط بدتر خواهند شد. بنابراین، ما باید به طور جدی به این موضوع رسیدگی کنیم.»
آسوشیتدپرس در گزارشی در این رابطه نوشت، از زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا در سال ۲۰۱۸ به طور یکجانبه آمریکا را از توافق هستهای تهران با قدرت‌‌های جهانی خارج کرد، تنشها بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزایش یافته است. از آن زمان، ایران اغلب محدودیت‌هایی را که با توافق برجام پذیرفته بود و اورانیوم را با خلوص ۶۰درصد - نزدیک به سطح تسلیحات ۹۰ درصدی - غنی‌‌سازی کرده است. به گزارش آسوشیتدپرس برخی مقامات ایرانی پیش‌تر تهدید کرده بودند که ممکن است در شرایطی ایران نظر خود را درباره ساخت بمب تغییر دهد. محمودرضا آقامیری، رئیس دانشگاه شهید بهشتی و متخصص فیزیک هستهای اخیرا گفت: طبق فتوای رهبر انقلاب ساخت بمب اتم حرام شرعی است، اما اگر وضعیت تغییر کند ما توانایی ساخت بمب اتم هم داریم. با توانایی‌‌ای که درحوزه هستهای داریم، ساخت بمب اتم برای ما خیلی راحت‌‌تر از نساختن بمب اتم است. پیش‌تر رهبری ایران تاکید کرده بود که ایران به دنبال ساخت بمب هستهای نیست و مقامات ایرانی نیز همواره بر این فتوای ایشان تاکید دارند.
