الجزیره در گزارش ۱۸ ژوئن- ۲۸ خرداد نوشت: هر دو طرف به طور علنی در مورد جزئیات مذاکرات پس از چند تلاش ناموفق برای احیای توافق هسته‌‌‌ای ۲۰۱۵، اظهارنظری نکرده‌اند. دونالد ترامپ، رئیس‌‌‌جمهور سابق آمریکا پنج سال پیش از توافق تاریخی که رسما به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شناخته می‌شود، خارج و تحریم‌‌‌های یکجانبه‌‌‌ای را به عنوان بخشی از آنچه کمپین «فشار حداکثری» علیه ایران خواند، اعمال کرد.کارشناسان معتقدند که طرفین به جای اینکه منتظر احیای قرارداد ۲۰۱۵ باشند، به دنبال یک توافق کوتاه‌مدت با اهداف کلیدی هستند که آن‌هم بارها متوقف شده است. این گفت‌وگوها نشانه از سرگیری دیپلماسی بین دو دشمن سنتی است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در نشست خبری هفته گذشته تا حدی این مذاکرات را تایید کرد و گفت: «مذاکرات مسقط محرمانه نبوده است»، اما هیچ قصدی برای مذاکره جهت توافقی جدا از برجام وجود ندارد. دولت آمریکا اما تاکنون وجود هرگونه توافق در حال مذاکره با ایران را رد کرده است. محجوب زویری، مدیر مرکز مطالعات خلیج‌فارس در دانشگاه قطر گفت: دولت جو بایدن به‌ویژه پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال آینده آمریکا نمی‌خواهد امتیاز آشکاری به ایران بدهد. زویری به الجزیره گفت: آنها همچنین نمی‌‌‌خواهند اسرائیل متحد آمریکا به نیروهای نیابتی ایران حمله کند، چون ممکن است وضعیت منطقه‌‌‌ را پیچیده کند.

آیا توافق موقت وجود دارد؟

به گفته کورنلیوس آدبهر، کارشناس مسائل ایران و عضو غیرمقیم کارنگی اروپا، در حال حاضر معامله جدیدی وجود ندارد، حتی یک معامله غیررسمی. آدبهر به الجزیره گفت: توافق اخیر بین ایران و ایالات متحده که به تهران اجازه می‌دهد بدهی‌های معوقه خود را از عراق دریافت کند، گامی مثبت است، در حالی که برای ایالات متحده صرفا معکوس کردن روند خطرناک عدم‌رسیدگی به پیشرفت‌های هسته‌ای تهران است.ایران این موضع را حفظ کرده که برنامه هسته‌‌‌ای‌‌‌اش برای اهداف صلح‌‌‌آمیز است و برنامه موشک‌‌‌های بالستیک‌‌‌اش نیز نباید در برجام احیا شده گنجانده شود.

ایالات متحده احتمالا می‌خواهد علاوه بر اعمال محدودیت بر برنامه‌های هسته‌ای و تسلیحاتی ایران، آزادی آمریکایی‌های زندانی را تضمین کند، نقش ادعایی ایران در جنگ روسیه و اوکراین را محدود و سعی کند بازار انرژی و قیمت نفت را تثبیت کند. زویری گفت که یک توافق کوتاه‌مدت برای هر دو طرف خوب است زیرا به نظر امتیازات بزرگی در کار نخواهد بود و در عین حال وضعیت را خنثی نگه می‌دارد. یک توافق موقت همچنین نیازی به تایید کنگره ندارد، چرا که بسیاری مخالف اعطای امتیاز به ایران به دلیل کمک نظامی ادعایی این کشور به روسیه هستند. زویری گفت که ایران هواپیماهای بدون سرنشین به روسیه داده است که غرب را خشمگین کرده است و این یک عارضه بزرگ برای معامله بین ایران و غرب است. تهران مدعی است که ماه‌‌‌ها قبل از جنگ هواپیماهای بدون سرنشین به روسیه فرستاده و می‌‌‌خواهد درگیری‌‌‌ها از طریق گفت‌وگو پایان یابد.

مزیت‌های توافق برای ایران

یک توافق بالقوه می‌تواند از افزایش تنش‌‌‌ها پیرامون توافق هسته‌‌‌ای در آینده نزدیک جلوگیری کند و طرف‌‌‌های غربی را از تلاش برای فعال‌‌‌سازی مکانیزم ماشه که برای بازگرداندن تحریم‌‌‌های سازمان ملل علیه تهران در صورت نقض توافق طراحی شده است، باز دارد. همچنین ممکن است واشنگتن و متحدان اروپایی‌اش از پیشبرد هرگونه قطعنامه تنبیهی بیشتر در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران خودداری کنند. دومین قطعنامه در نوامبر گذشته ایران را بر آن داشت تا غنی‌سازی اورانیوم خود را افزایش دهد.ایران همچنین می‌تواند انتظار داشته باشد که آمریکا میلیاردها دلار از دارایی‌‌‌هایش را که در خارج از کشور قفل شده‌‌‌اند، با استفاده از معافیت‌‌‌های تحریمی آزاد کند، با این بند که فقط می‌تواند برای اهداف بشردوستانه استفاده شود. رئیس بانک مرکزی ایران اواخر هفته گذشته در دوحه حضور داشت و نشان داد که قطر می‌تواند در تسهیل این روند مشارکت داشته باشد.

روزنامه کره‌ای اکونومیک دیلی در ماه مه گزارش داد که کره‌جنوبی در حال مذاکره با آمریکا در مورد راه‌های احتمالی برای پرداخت ۷ میلیارد دلار نفت خریداری شده ایران است. پرداخت اخیر عراق به ایران پس از دریافت معافیت تحریمی از سوی آمریکا صورت گرفت.ایران پس از خروج آمریکا از برجام فعالیت‌های هسته‌ای خود را افزایش داده و گفته است که این اقدام نقض برجام نیست. به نظر می‌رسد که ایالات متحده از حفظ غنی‌سازی ایران در سطح فعلی راضی است، به طوری که نیویورک‌تایمز گزارش داد که ایالات متحده از ایران می‌خواهد اورانیوم را با خلوص ۶۰ درصدی که اکنون غنی‌سازی می‌کند افزایش ندهد. اورانیوم با درجه تسلیحات باید دارای خلوص ۹۰‌درصد باشد. حرکت به سمت اورانیوم با درجه تسلیحاتی یک گام فنی کوتاه است، اما نهادهای اطلاعاتی غرب و آژانس انرژی اتمی اعلام کرده‌‌‌اند که هیچ مدرکی برای حرکت تهران به سمت آن مشاهده نکرده اند.

نیویورک‌تایمز پیشنهاد کرده که ایران نیز ممکن است موافقت خود را با عدم‌توقیف نفتکش‌های خارجی نشان دهد، به شرطی که آمریکا نیز متقابلا همین موضوع را در دستور کار قرار دهد. به ادعای الجزیره در گذشته سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نفتکش‌ها را به دلایل مختلف از جمله گزارش تصادفات و دستورات قضایی توقیف کرد و رسانه‌های غربی گزارش دادند که این اقدام در واکنش به توقیف نفتکش حامل نفت ایران توسط آمریکا صورت گرفته است. اگر آمریکا برخی از دارایی‌های اقتصادی ایران را آزاد کند، ممکن است سه زندانی ایرانی آمریکایی نیز آزاد شوند. بر اساس گزارش رسانه‌ها، دو ایرانی بازداشت شده بریتانیایی سال گذشته با پرداخت بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی (۵۱۳ میلیون دلاری) به تهران که مربوط به قبل از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ بود، آزاد شدند.