جدال 2 وزیر خارجه بر سر دیدار با ظریف

جان کری روز چهارشنبه هفته گذشته در یک گفت‌وگوی رادیویی و مصاحبه با روزنامه نیویورک‌تایمز اعلام کرد که در دو سال اخیر چند بار با وزیر خارجه ایران دیدار کرده و در این دیدارها در مورد بهبود مناسبات منطقه و برجام گفت‌وگو کرده است. اما شاید آنچه موجب خشم مقامات دولت کنونی آمریکا و جمهوری‌خواهان شده آن بخش از سخنان کری باشد که در آن به‌نوعی به ایرانی‌ها گفته است تا پایان دوره ترامپ و روی کار آمدن یک رئیس‌جمهور دموکرات دیگر منتظر بمانند. شصت و هشتمین وزیر امور خارجه ایالات‌متحده آمریکا در دولت دوم باراک اوباما در شرایطی این سخنان را مطرح کرده که مدت‌ها است تلاش برای صحبت درباره اهمیت توافق هسته‌ای با ایران را آغاز کرده است. او در شرایطی از اهمیت این توافق سخن می‌گوید که دولت دونالد ترامپ ۱۸ اردیبهشت سال‌جاری از برجام به‌صورت یک‌‌طرفه خارج شده و فرمان بازگشت تحریم‌های ایران را اجرا کرده است.

جان‌کری دوم آذر سال ۹۳ برای اولین بار مذاکرات هسته‌ای دوجانبه با محمدجواد ظریف را در وین آغاز کرد و سرانجام ۲۳ تیرماه ۹۴ همراه با دیگر متحدان اروپایی‌اش توافق بین‌المللی هسته‌ای با ایران را از طرف دولت آمریکا امضا کرد. او همچنین پس از خروج آمریکا از برجام اعلام کرد که در پشت صحنه درباره توافق هسته‌ای ایران کار خواهد کرد؛ سخنی که خشم دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا را برانگیخت. اما سخنان چهارشنبه هفته گذشته او مبنی‌بر اینکه در دو سال اخیر پس از ترک کاخ سفید «سه، چهار مرتبه» در نروژ، مونیخ و چند نشست بین‌المللی دیگر با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران ملاقات کرده است، بهانه لازم را برای حمله گسترده جمهوری‌خواهان به او در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا فراهم کرده است. در اولین واکنش دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، ملاقات جان کری، وزیر خارجه سابق این کشور با مقامات ایران برای گفت‌وگو پیرامون برجام را غیرقانونی دانست و از آن به شدت انتقاد کرد. او حتی کری را به تضعیف سیاست آمریکا در قبال ایران متهم کرد و تلویحا جان کری را به نقض قانون ثبت ارتباط دولتمردان و سیاستمداران آمریکایی با عوامل خارجی که در سال ۱۹۳۸ در آمریکا تصویب شده است، متهم کرد. براساس این قانون سیاستمداران آمریکایی که برای پیشبرد و حفظ منافع دولت‌های خارجی در ایالات‌متحده فعالیت می‌کنند باید ارتباط و همچنین کمک‌های دریافتی از این دولت‌ها را در مراجع رسمی در وزارت دادگستری ثبت کنند.

در همین حال روز گذشته مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا همتای پیشین خود را برای آنچه رفتار «نامناسب و بی‌سابقه» توصیف کرده مورد انتقاد قرار داد. به گزارش «ایسنا» پمپئو افزود: او وزیر خارجه پیشینی است که با بزرگ‌ترین کشور حامی ترور در ارتباط بوده و به گفته کری، او با آنها گفت‌وگو کرده و به آنان گفته که تا پایان این دولت منتظر باشند. وزیر خارجه آمریکا تاکید کرد: نمی‌توانید در تاریخ آمریکا سابقه‌ای از چنین رفتاری پیدا کنید و این وزیر خارجه پیشین نباید دست به چنین اقدامی می‌زد.

به گزارش «ایلنا» پمپئو همچنین دریک نشست خبری در مورد اظهارات «جان کری» که گفته بود دولت آمریکا درصدد تغییر نظام در ایران است، گفت: بولتون و من هر دو به وضوح اعلام کردیم که این سیاست آمریکا نیست و این اظهارات را بارها تکرار کردیم. ما از حق مردم ایران برای داشتن رهبری که خودشان می‌خواهند به شدت حمایت می‌کنیم. همچنین مایک پمپئو، دریک نشست خبری اعلام کرد که از برخی دیدارهای کری اطلاع داشته است. اوهمچنین گفت که کری به همراه وندی شرمن و ارنست مونیز وزیر انرژی سابق آمریکا در کنفرانس امنیتی مونیخ حضور داشته است. وی گفت: من در دیدارهای او حضور نداشتم، اما مطمئن بودم که از سیاست آمریکا حمایت نمی‌کند.

از سوی دیگر مارکو روبیو سناتور فلوریدا نیز در ادامه انتقادها به وزیر امور خارجه پیشین آمریکا در رابطه با دیدار با محمدجواد ظریف، در پیامی توییتری نوشت:‌ امیدوارم ایران، جان کری را به‌عنوان مذاکره‌کننده اصلی‌اش استخدام کند؛ چراکه او در هر جناحی که باشد، اصرار دارد تا به توافقی بد دست یابد. به گزارش «ایسنا» سارا پیلین، فرمانده پیشین آلاسکا نیز در پیامی توییتری با خیانتکار خطاب کردن جان کری، وی را به همکاری با ایران برای تضعیف دولت ترامپ متهم کرد. همچنین مارک دوبوویتز، رئیس اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی در توییت خود نوشت:‌ جان کری فعالانه و تعمدا در حال تضعیف سیاست دولت (ترامپ) درباره ایران است. این کاملا متفاوت و اشتباه است. پس از این سخنان جان کری در توییتی، ارائه نظرات خود درباره برجام را حق خود دانسته و خطاب به ترامپ با کنایه نوشت: «آقای رئیس‌جمهور، شما بیشتر باید نگران دیدار پل مانافورت با رابرت مولر باشی تا جلسه من با وزیر خارجه ایران. ولی اگر می‌خواهی چیزی در مورد برجام که باعث امن‌تر شدن جهان شد، یاد بگیری، کتاب جدید من را بخوان.»

کنایه کری به ترامپ درباره تصمیم اخیر «پل مانافورت» رئیس سابق ستاد انتخاباتی ترامپ است که روز جمعه اعلام کرد می‌خواهد با «رابرت مولر» بازرس ویژه پرونده رسیدگی به ارتباطات احتمالی ستاد انتخاباتی ترامپ با دولت روسیه، همکاری کند. او همچنین در واکنش به انتقادها تاکید کرد که هدفش مشاوره دادن به ایران برای رویارویی با سیاست‌های دولت ترامپ نبوده بلکه تلاش کرده دریابد چگونه می‌شود مناقشه میان دو کشور را حل و فصل کرد. او ضمن طبیعی توصیف کردن ملاقات وزیر خارجه سابق آمریکا با دولتمردان کشورهای دیگر در سراسر جهان گفت که این دیدارها هیچ ارتباطی با تضعیف سیاست دولت ترامپ ندارد. کری همچنین گفته است که «صحبت درباره رفتن دولت ترامپ» یک امر طبیعی است. او در این باره تاکید کرد که در بسیاری از کشورها اکنون درباره رفتن ترامپ صحبت می‌کنند.

اطلاع پمپئو از دیدارهای کری

همزمان با شدت گرفتن این انتقادها، مت سامرز، سخنگوی جان کری که در مذاکرات هسته‌ای ایران به‌عنوان نماینده آمریکا حضور داشت، «بی‌سابقه» دانستن دیدار کری با وزیر خارجه کشورمان ازسوی مایک پمپئو، وزیر امور خارجه فعلی آمریکا را به سخره گرفت و تصریح کرد که کری درباره گفت‌وگویش با مقامات ایرانی به پمپئو اطلاع داده تا او از تفکرات طرف ایرانی آگاه شود. به گزارش «ایسنا» وی گفت: جان کری همچون تمام وزرای خارجه دیگر ارتباط خود را با همتایان پیشینش در سراسر جهان حفظ کرده و اوایل سال‌جاری میلادی در گفت‌وگوی تلفنی مفصلی با پمپئو درباره جزئیات آنچه درباره دیدگاه ایرانی‌ها به‌دست آورده، صحبت کرده است. این سخنگو با تاکید بر این نکته که هیچ چیز از این دولت پنهان نمانده است، گفت: کری نیز همچون نزدیک‌ترین متحدان آمریکا بر این باور است که موثر ماندن تعهداتی که ایران بر مبنای توافق هسته‌ای به آن متعهد شده است، اهمیت دارد؛ توافقی که جهان چند سال را صرف مذاکره برای آن کرد. سخنگوی کری افزود: او از چیزی دفاع می‌کرد که کاملا با سیاست‌های آمریکا در آن زمان مطابقت داشت. هیچ چیز غیرعادی‌ای درباره دیدار دیپلمات‌های پیشین با همتایان خارجی خود وجود ندارد، چه برسد به «نامناسب» یا «بی‌سابقه»!

او در ادامه گفت: «وزیر سابق خارجه هنری کیسینجر نیز دهه‌هاست همین دیدارها را با همتایان چینی و روسی خود داشته. آنچه بی‌سابقه و خلاف اصول است، ربودن تریبون وزارت خارجه برای بازی‌های سیاسی است.» ند پرایس، از مشاوران ارشد سابق دولت اوباما هم در واکنش به سخنان پمپئو با اشاره به نامه سناتور کاتن برای یکی از مقامات ارشد ایران گفت: «وقتی جان بینر، رئیس سابق مجلس نمایندگان از یک رهبر خارجی (بنیامین نتانیاهو) دعوت کرد که برای متوقف کردن مذاکرات و توافق هسته‌ای به کنگره برود و در حضور همه نمایندگان سخنرانی کند، کسی چیزی نگفت.» در همین حال وندی شرمن سرپرست تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا در واکنش به آن بخش از سخنان پمپئو که در آن به حضور او، ارنست مونیز وزیر انرژی دولت باراک اوباما و جان کری در دیدار با محمدجواد ظریف در مونیخ اشاره کرده بود در صفحه توییتر خود نوشت که او پس از برجام، به تنهایی با وزیر امور خارجه ایران دیدار داشته است. به گزارش «ایسنا» او نوشت: پیغام اشتباه است، اسناد هم اشتباه هستند. من ظریف را در مونیخ ملاقات کردم، البته نه به همراه کری و مونیز. وی در ادامه پیام خود به صفحه‌ای از کتابش اشاره کرده که در آن درباره دیدارش با ظریف نوشته است: ماه‌ها پیش از تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران، من در نیویورک با محمدجواد ظریف دیدار کردم. وی به سختی در حال اندیشیدن به گزینه‌های ایران در صورت خروج ترامپ (از توافق) بود.

شرمن در پیامی دیگر تصریح کرد: من همچون کری و مونیز سال‌ها به کشورم خدمت کرده‌ام و بسیار رنج‌آور است که وزیر خارجه‌ای داریم که متوجه نیست ما همگی به‌دنبال حفظ امنیت آمریکا هستیم.