یک مقام ارشد ایالات‌متحده خبر داد
نقشه راه دیپلماتیک ترامپ برای فشار بر ایران
به گزارش خبرگزاری رویترز، برایان هوک، مشاور ارشد سیاسی ایالات‌متحده، در این باره گفت که «پمپئو» قرار است فردا، دوشنبه، در اولین سخنرانی سیاست خارجی خود خواستار حمایت گسترده کشورها از سیاست آنچه مقابله علیه «کلیت تهدیدهای ایران» می‌خواند، شود. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، اخیرا با ادعای اینکه حکومت ایران پس از توافق هسته‌ای نیز به گسترش برنامه موشک‌های بالستیک و همچنین «حمایتش از تروریسم» ادامه داده است، خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها را اعلام کرد.
برایان هوک روز جمعه گفت مقامات ایالات‌متحده امیدوارند فشارهای دوباره اقتصادی حاصل از تحریم‌های جدید منجر به بازگشت ایران به میز مذاکره شود؛ همان‌طور که چند سال پیش انجام شد و به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ انجامید. دونالد ترامپ اعلام کرده که از نظر او برجام «توافق بدی» است و باید سعی کرد در توافقی دیگر امتیازات بیشتری از ایران گرفته شود. برایان هوک در ادامه اظهاراتش با اشاره به این امر گفت واشنگتن به‌دنبال یک راه‌حل دیپلماتیک با ایران است و تحریم‌ها بخشی از آن هستند. هوک به خبرنگاران گفت: «هدف تلاش‌های ما این است که همه فشارهای لازم را بیاوریم تا ایران رفتار خود را تغییر دهد و چارچوب جدیدی را دنبال کند که بتواند نگرانی‌های ما را برطرف کند.» او افزود: «بسیار مایل هستیم که یک نوع دیپلماسی با سرعت بالا داشته باشیم که بسیار متمرکز و بسیار مصمم به سمت اهداف امنیت ملی ما پیش برود.»
او ادامه داد: «نیاز به یک چارچوب جدید داریم که به کلیت تهدیدهای ایران بپردازد.»
به نوشته رویترز، یک مقام ارشد اروپایی که کشورش از طرف‌های برجام است، روز جمعه گفت کشورش نگران آن است که دولت دونالد ترامپ بخواهد «به جای مذاکره به‌دنبال فشار حداکثری و ایده نمایش بی‌رحمانه قدرت باشد». این مقام ارشد که نام او ذکر نشده، افزود: «ما می‌گوییم که باید یک روش مذاکره‌ای دنبال شود، اما اگر آنها صرفا به‌دنبال فشار حداکثری و ایده نمایش بی‌رحمانه قدرت باشند و معتقدند که این روش کار خواهد کرد، چون در رابطه با کره‌شمالی جواب داد، آن‌وقت مشکل عمده‌ای خواهیم داشت.» با وجود خروج آمریکا از برجام، سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان در روزهای اخیر ضمن تاکید بر تمایل‌شان برای حفظ برجام، گفته‌اند برای محافظت از مراودات تجاری شرکت‌های خود با ایران تمامی تلاش خود را به کار خواهند گرفت. در همین راستا، کمیسیون اروپا روز جمعه ۲۸ اردیبهشت اعلام کرد که روند احیای «مقررات بازدارنده» را برای محافظت از منافع شرکت‌های اروپایی در ایران در مقابل تحریم‌های ایالات‌متحده آغاز کرده است.
برنامه جایگزین
همزمان نشریه پولیتیکو با اعلام اینکه وزیر امور خارجه آمریکا قرار است درباره طرح جایگزین خود به‌جای توافق هسته‌ای سخنرانی کند، نوشت: «دونالد ترامپ با خروج از توافق‌های بین‌المللی اعتماد اروپا را به لرزه در آورده است.» به نوشته نشریه پولیتیکو، اکنون که دولت ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران خارج شده و متحدان اروپایی‌اش را خشمگین کرده، آماده است تا درباره یک طرح جایگزین یا همان Plan B صحبت کند.
این سخنرانی تقریبا دو هفته پس از آنکه دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام کرد از توافق هسته‌ای با ایران خارج می‌شود و تحریم‌های تهران را باز می‌گرداند، انجام خواهد شد. اینکه رهبران اروپایی چگونه به آن واکنش نشان می‌دهند یک سنگ محک برای ارزیابی استحکام روابط آمریکا ـ اروپا خواهد بود که در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ دچار آسیب شده است. برایان هوک، مشاور ارشد پمپئو گفت که دولت ترامپ کنار گذاشتن توافق هسته‌ای را یک فرصت می‌داند، نه یک خودزنی آن‌گونه که دیگر رهبران جهان توصیف می‌کنند. هوک روز جمعه در یک کنفرانس گفت: «ما نیازمند یک چارچوب جدید هستیم تا به مجموع تهدیدات ایران رسیدگی کند. ما اکنون فرصت داریم تا یک معماری بازدارنده و منع اشاعه بهتر برای ایران و منطقه خلق کنیم.» او جزئیاتی درباره سخنرانی پمپئو ارائه نداد اما گفت که قرار است روی آنچه یک توافق هسته‌ای بهتر از آنچه در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما در سال ۲۰۱۵ حاصل شد خواند، متمرکز باشد.
توافق هسته‌ای در ژوئیه ۲۰۱۵ میان ایران و قدرت‌های جهانی حاصل شد که موجب رفع تحریم‌های تهران در ازای محدودیت برنامه هسته‌ای این کشور شد اما به‌رغم تایید پایبندی ایران به تعهداتش ذیل این توافق از سوی بازرسان بین‌المللی، ترامپ تاکید داشت که این یک توافق کوته‌بینانه است و علاوه بر موضوع هسته‌ای باید برنامه موشکی بالستیک و سیاست‌های منطقه‌ای ایران را نیز در بر بگیرد. او همچنین نسبت به اینکه محدودیت‌های هسته‌ای ایران پس از یک دوره زمانی منقضی می‌شوند، انتقاد می‌کرد. رئیس‌جمهور آمریکا سرانجام روز هشتم ماه مه (۱۸ اردیبهشت) خروج از توافق را اعلام کرد. رهبران اروپا از آن زمان درحال رایزنی با ایران درباره چگونگی حفظ توافق هسته‌ای پس از خروج آمریکا هستند. این کار برای کشورهای اروپایی یک چالش به شمار می‌آید چرا که ماندن در توافق شرکت‌هایشان را در معرض خطر تحریم‌های آمریکا قرار می‌دهد، هر چند آنها در پی یافتن راه‌هایی برای جلوگیری از مجازات آمریکا علیه شرکت‌هایشان هستند.
روسیه و چین نیز نارضایتی خود را از این تصمیم ترامپ ابراز کرده‌اند و این امکان وجود دارد که بخواهند خلأ سیاسی و اقتصادی ایجاد شده توسط آمریکا و اروپا را حتی با وجود خطر تحریم‌های واشنگتن پر کنند. اما با توجه به وقت زیاد و سازش‌های فراوانی که برای حصول توافق هسته‌ای صرف شد، بعید است ایران بپذیرد وارد دور جدیدی از مذاکرات شود که فراتر از برنامه هسته‌ای‌اش خواهد بود. مشخص نیست که دولت ترامپ چرا تصور می‌کند می‌تواند یک ائتلاف را برای فشار بر ایران و آوردن آن پای میز مذاکره ایجاد کند. در واقع رئیس‌جمهور ترامپ با خروج از توافقات چندجانبه شامل توافق آب و هوایی پاریس و توافق هسته‌ای، اعتماد اروپا را به لرزه در آورده است.
هدف ترامپ از افزایش فشار
در همین حال، شیرین هانتر، استاد دانشگاه جرج تاون آمریکا در گفت‌وگو با «خبرآنلاین» به بررسی شرایط پیش روی ایران و اروپا پس از خروج آمریکا از برجام پرداخت. او در همین رابطه گفت: «هدف ترامپ از خروج از برجام، فشار بیشتر به ایران بود. ترامپ امیدوار است که با تجدید فشارها، ایران دوباره به میز مذاکره بازگردد و توافق‌نامه دیگری را امضا کند که شرایطش از جمله بازرسی‌ها شدیدتر باشد. یکی از شروط ترامپ برای ماندن در برجام موضوع بازرسی از مراکزی بود که آژانس به آن دسترسی نداشت. او فکر می‌کند با گذاشتن ایران در فشار می‌تواند به این مساله برسد. ضمنا برجام را اوباما امضا کرده بود و ترامپ می‌خواهد تمامی میراث اوباما را از بین ببرد.»
هانتر در بخش دیگری از این مصاحبه درباره مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا و مذاکرات برجامی دو طرف گفت: «اروپایی‌ها با ایران مذاکره و سعی خواهند کرد ایران را قانع کنند که تعهدات خود در قبال برجام را رعایت کند. اما به عقیده من اروپایی‌ها نمی‌توانند اثرات مضر لغو برجام از طرف آمریکا را جبران کنند. اروپا منافع مشترک بسیاری با آمریکا دارد. از طرف دیگر بسیاری از مشکلات ایران مربوط به بانک‌ها است که بیشتر غیردولتی هستند. آنها باید بسته‌های اقتصادی خاصی را به ایران پیشنهاد بدهند که ایران راغب به ماندن شود.»
این استاد دانشگاه جورج تاون درباره آینده تحریم‌ها و توان اجماع برای بازگرداندن تحریم‌های گذشته هم گفت: «اگر در ۹۰ یا ۱۸۰ روزی که تصمیم‌های جدید آمریکا به مراحل اجرایی گذاشته خواهند شد گشایشی با آمریکا پیش نیاید اوضاع کم و بیش می‌تواند به حالت قبل از برجام بازگردد. اما این فضا با گذشته متفاوت است. قبل از برجام اجماع جهانی علیه ایران بود و تحریم‌های اروپا و شورای امنیت هم وجود داشت ولی اکنون اروپا در کنار ایران است.»
ارسال نظر