حرکت در محدوده قرمز علی محمدی / دنیای اقتصاد

 سهامداران خرد همچنان به خروج نقدینگی ادامه داده و آمار ۳۶۵۶‌میلیارد‌تومان پول حقیقی را به‌ثبت رسانده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد این نقدینگی به بازار‌های امن‌تر مانند طلا سرازیر شده‌است. کاهش دامنه‌نوسان منجر به صف‌‌‌‌‌‌های فروش طولانی و کاهش جذابیت بازار شده‌است.  با پایان روز معاملاتی گذشته، بازار سهام ایران به روند نزولی خود ادامه داد و شاخص‌های کلیدی کماکان کاهش‌یافتند. شاخص‌کل بورس اوراق‌بهادار تهران با کاهش ۵۰۵۵‌واحدی، معادل ۰.۲۴درصد، به سطح ۲‌میلیون و ۱۰۱‌هزار واحد رسید، همچنین شاخص هموزن که به‌عنوان نمایانگر وضعیت عمومی شرکت‌های کوچک و متوسط بازار به‌‌‌‌‌‌شمار می‌رود، با افت ۰.۲۴درصدی، در محدوده ۶۹۸‌هزار و ۶۵۴ واحد قرارگرفت.

این هم‌‌‌‌‌‌زمانی در کاهش شاخص‌کل و هموزن، بیانگر یک افت همگانی در تمامی بخش‌های بازار سرمایه است. به‌طور مشابه، شاخص‌کل فرابورس نیز با کاهش ۰.۱۳درصدی به سطح ۲۲‌هزار و ۷۲ واحد رسید‌که نشان‌دهنده افت همگانی در تمامی بخش‌های بازار سهام بود. نکته حائزاهمیت در این میان، ثبت هفتمین روز متوالی قرمزپوشی بازار است. از روز شنبه ۷ مهرماه و به‌ویژه پس از اوج‌گرفتن وقایع سیاسی-نظامی در لبنان، بازار وارد محدوده نزولی شده و شاهد کاهش پیوسته شاخص‌ها بوده‌است. 

این وضعیت نشان از حساسیت بالای بازار سرمایه ایران به تحولات منطقه‌ای دارد. به‌نظر می‌رسد که ناآرامی‌های اخیر در لبنان و سایر تحولات مشابه، سطح نااطمینانی را در میان فعالان بازار افزایش داده و موجب خروج بخشی از سرمایه‌گذاران از بازار سهام شده‌است. بررسی نقدینگی بازار نشان از خروج نقدینگی از بازار است، به بیان دیگر سهامداران خرد همچنان به خارج‌کردن سرمایه از بازار ادامه داده‌اند. در خلال روز گذشته، ۱۵۲‌میلیارد‌تومان نقدینگی از بورس و فرابورس خارج شد که هشتمین روز متوالی خروج سرمایه از بازار بود و مجموع خروج نقدینگی را به رقم قابل‌توجه ۳۶۵۶‌میلیارد‌تومان رسانده‌است.

علاوه‌بر این، ارزش معاملات خرد سهام و حق‌تقدم نیز نسبت به‌روز گذشته با ۳۵‌درصد کاهش، به ۶۴۸‌میلیارد‌تومان رسید‌که این رقم کمترین میزان ارزش معاملات از فروردین ۱۳۹۹ به‌‌‌‌‌‌شمار می‌رود. این کاهش شدید، نشانه‌‌‌‌‌‌ای از رکود و بی‌‌‌‌‌‌رمقی در بازار سرمایه است که به نگرانی‌های فعالان بازار دامن می‌زند.  بررسی‌‌‌‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که با افزایش سطح نااطمینانی در بازار، بخشی از سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری به انتقال نقدینگی خود به سمت دارایی‌های امن‌‌‌‌‌‌تر مانند طلا و ارز داشته‌‌‌‌‌‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد صندوق‌های طلا با ورود ۶۰۸ میلیارد تومان رکورد جدیدی را ثبت کردند.

این تغییر مسیر سرمایه به‌سوی دارایی‌های کم‌‌‌‌‌‌ریسک‌‌‌‌‌‌تر، نشانه‌‌‌‌‌‌ای از کاهش اعتماد به بازار سرمایه در شرایط ناپایدار کنونی است. از سوی دیگر، کاهش دامنه‌نوسان توسط سیاستگذاران نیز اگرچه با هدف کاهش سرعت سقوط بازار انجام‌شده، اما جذابیت بازار را به‌شدت کاهش داده و موجب تشکیل صف‌‌‌‌‌‌های فروش طولانی شده‌است. این وضعیت به‌نحوی است که در روز گذشته ۶۶۹ نماد معاملاتی صف‌فروش را تجربه کردند که نشان از وجود فشار فروش گسترده و عدم‌تمایل به خرید میان سرمایه‌گذاران دارد. عملکرد بازار سرمایه در پاییز سال‌جاری نشان می‌دهد که همچنان وابستگی شدیدی به تحولات سیاسی و نظامی منطقه وجود دارد. هرگونه تغییر یا ناآرامی در منطقه به‌سرعت در فضای بازار سرمایه ایران بازتاب پیدا می‌کند و موجب نوسانات شدید در شاخص‌ها و جریان نقدینگی می‌شود. 

پس از سپری‌شدن نیمی از مهرماه، وضعیت بازار سهام، نشان‌دهنده کاهش اعتماد عمومی و افزایش نگرانی‌ها نسبت به آینده سیاسی و اقتصادی کشور است. خروج مداوم نقدینگی از بازار و سرریز آن به بازار‌های موازی، افت پیوسته شاخص‌ها و کاهش تاثیرگذاری اخبار مثبت، از عواملی هستند که این نگرانی‌ها را تقویت کرده‌اند. برای بازگشت اعتماد به بازار، به‌نظر می‌رسد که تغییرات بنیادی‌‌‌‌‌‌تری لازم باشد؛ اصلاحات ساختاری، بهبود فضای کسب‌وکار و کاهش تنش‌های منطقه‌ای می‌تواند نقش مهمی در تغییر روند نزولی فعلی ایفا کند. سرمایه‌گذاران همچنین منتظر اقدامات موثر و پایدار از سوی سیاستگذار بازار هستند که بتواند زمینه‌‌‌‌‌‌های لازم برای رشد و توسعه بازار سرمایه را فراهم کند.