بازار تا انتخابات از کدام مسیر عبور می‌کند؟
تغییر نبض بورس
صبا طاهریان/ دنیای اقتصاد
نخستین روز معاملاتی هفته شاخص کل به سختی توانست از مسیر نزولی خارج شود. البته نمادهای کوچک‌تر روز خوبی را پشت سرنگذاشتند و شاخص هموزن سرخ‌پوش شد. به نظر می‌رسد مقاومت دلار برای سقوط قیمتی دلیل اصلی خوش‌بینی به رونق بورش باشد. البته کارشناسان بازار سهام معتقدند ابهامات پیرامون ریسک‌های انتخاباتی می‌تواند بورس را در برزخ نگه دارد. از طرف دیگر بعد از جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی و پیشنهادهایی برای کمک به بهبود چشم‌‌‌‌‌‌انداز سودآوری در بورس به نظر می‌رسد عبور راحت از بحران کنونی چندان واقع‌بینانه نیست.
اما اگر زاویه دید خود را از سناریوهای احتمالی معطوف به نگاهی کلی‌تر کنیم، درمی‌یابیم که ریسک‌های بیرونی مانع از اعتماد سرمایه‌گذار برای ورود به بورس است. رفتار متزلزل حقیقی‌های بازار نیز نشان می‌دهد به‌طور روشن خبری از ورود پول نیست. از ابتدای ۱۴۰۳ مبلغی به میزان ۸۶۷۹میلیارد تومان از بازار خارج شده است که بر اساس گفته‌های کارشناسان این میزان خروج پول حقیقی، زنگ خطری جدی برای بازار محسوب می‌شود. خالص تغییر مالکیت در بورس به نفع حقوقی‌ها همچنان پابرجاست. روز شنبه اصلاح به سهم‌های کوچک بازار رسید؛ اما آیا در ادامه اقبال به این سهام بیشتر خواهد شد و در این خصوص باید دید نرخ دلار نیما در هفته پیش‌رو چه سمت و سویی خواهد گرفت؟
اگر دلار مبادله‌ای در مدار صعودی قرار بگیرد؛ عمده سهام بازار مجدد رشد خواهد کرد. اما بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد در روزهای گذشته میل به فروش در سهام کوچک‌تر بیش از دیگر سهم‌های بازار بوده است. البته این موضوع را نیز باید مد نظر داشت که با حمایت از برخی از سهام شاخصی می‌توان شاخص کل را به عنوان سبد موزون بازار در برابر ریزش محفوظ نگه داشت. ولی ظاهرا جو کلی بازار در اواسط روز معاملاتی شنبه، برهم ریخت. به‌طوری که پس از افت قیمت صندوق‌های اهرمی، عمده نمادهای بازار وارد فاز ریزشی شدند. بنابراین وضعیت بازار در حال حاضر غیر قابل پیش‌بینی است. از سوی دیگر افزایش بیش از حد نرخ ارز در یک سناریوی دیگر نیز نشان از وضعیت نامتوازن اقتصادی خواهد بود.
بازار درگیر چه مصائبی است؟
در همین رابطه احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به وضعیت این روزهای بازار سهام اظهار کرد: محدودیت دامنه نوسان در روزهای گذشته خود از عوامل منفی در این بازار بوده است. البته شاید متولی سازمان به دلیل نامشخص بودن وضعیت تیم اقتصادی جدید بر این محدودیت اصرار می‌‌ورزد، اما تداوم این محدودیت می‌تواند منجر به بی‌اعتمادی و ترس بیشتر سرمایه‌گذاران برای ورود به تالارشیشه‌ای شود. به ویژه اینکه اکثر کارشناسان بازار با تدابیر اخیر سازمان بورس موافق نیستند. شاخص کل بورس تهران روز گذشته در پی روند پر افت و خیزی که از اواسط هفته قبل آغاز کرده بود به مدار مثبت معاملات بازگشت و تا حدودی توانست از خطر سقوط به سطح زیر ۲میلیون واحد بگریزد، اما به نظر می‌رسد در روزهای اخیر بورس‌بازان محتاط‌تر شده‌اند و همچنان از خرید بدون تحلیل قوی به‌شدت خودداری می‌کنند.
در این مورد با توجه به «خبر محور بودن» بازار سرمایه می‌توان بیان کرد که بازار بیش از قبل به اتفاقات سیاسی وزن زیادی می‌دهد؛ بنابراین با توجه به ثبت‌نام کاندیداها برای انتخابات ریاست جمهوری ممکن است بورس واکنش‌های مختلف و غیر قابل پیش‌بینی را نشان دهد. اما به‌طور طبیعی بازار سهام معمولا در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری در دوره‌های گذشته بازدهی متعادل‌تری نشان داده است. به این ترتیب شاید نبض کند بورس در هفته‌های قبل با موضع‌گیری‌های جدید سیاسی منجر به برخی خوش‌بینی‌ها در بازار سهام شود.
در همین رابطه گروهی از کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که خوش‌بینی‌های رنگ باخته طی روزهای قبل در حال مبدل شدن به شانس بیشتر برای بورس است. در همین رابطه حسن رضایی‌پور، کارشناس بازارسرمایه معتقد است بازار سهام در روزهای آینده نوسانات شدیدی را پشت سر نخواهد گذاشت و به نظر می‌رسد روند متعادلی را در پیش بگیرد. از این‌رو می‌توان گفت روند بورس در روزهای آینده احتمالا دستخوش فضای انتخابات خواهد شد.
شانس بورس برای صعود
آن‌طور که رئیس بانک مرکزی نیز اخیرا اعلام کرده این احتمال وجود دارد که برخی سیاستگذاری‌ها حول سودآوری بورس تغییر مسیر دهد. بر اساس آنچه اعلام شده است مقرر شده که از این پس بانک‌مرکزی نظارت بیشتری روی کنترل قانونی نرخ سود بانکی داشته باشد. افزون بر این سازمان برنامه و بودجه نیز موظف شده که پذیرش بار مالی معافیت‌های مالیاتی را بپذیرد، بنابراین می‌توان گفت که در سال ۱۴۰۳ شرکت‌های بورسی، معافیت مالیاتی خواهند داشت.
از سوی دیگر اگر حواشی مربوط به نارضایتی از ابلاغیه نرخ پالایشگاهی به‌طور کامل رفع شود و اقدامات جدید در دستور کار وزارت نفت قرار گیرد، جو خوش‌بینانه‌ای در بازار حاکم و بررسی و تجدیدنظر در این زمینه به نفع بورس تمام خواهد شد. البته باید گفت که حمایت دولت از بورس به معنی رشد مداوم در بازار سهام نیست. بر این اساس اگر بخواهیم نگاه منطقی به شرایط موجود داشته باشیم باید به این نکته نیز توجه کنیم که ضمن داشتن انتظاراتی معقول، باید شرایط بازارهای موازی را نیز در نظر بگیریم. در روزهای آینده ملاک تصمیم‌گیری در خرید و فروش سهام دو متغیر «نرخ دلار» و «فراز و فرود انتخاباتی» است که خود دلار آزاد متاثر از متغیر دوم عمل خواهد کرد. تا زمانی که محرک‌های قوی مثل نرخ دلار افزایش یابد(البته تا سطوح منطقی) افت چندانی در بازار نخواهیم داشت. علاوه بر این تا زمانی که تنش سیاسی شدیدی را نیز شاهد نباشیم روند بازار احتمالا دور از سرخ‌پوشی‌های مستمر خواهد بود. به این ترتیب اگر هر از گاهی اصلاحاتی هم صورت گیرد عمیق و نگران‌کننده نخواهد بود.
