ریشه‌های بیاعتمادی در بازار سهام چیست؟
تبخیر اطمینان از بورس
دنیای اقتصاد/علی محمدی
بازار از دریچه آمار
در جریان معاملات روز گذشته بازار سهام، شاخص‌کل بورس تهران رشد ناچیز ۰.۰۵درصدی را تجربه کرد و در سطح ۲میلیون و ۱۵۴هزار واحدی کار خود را به اتمام رساند. نماگر هم‌وزن نیز که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای معاملاتی است و چهره بازار را به نحو مطلوب‌تری نمایش می‌دهد، صعود ۰.۳۹درصدی را ثبت کرد. رشد بیشتر نماگر هم‌وزن نسبت به شاخص‌کل نشان می‌دهد که وضعیت معاملاتی در نمادهای کوچک‌تر و با ارزش بازار پایین بهتر از نمادهای بزرگ بوده‌است. همچنین در فرابورس نیز شاخص‌کل این بازار با افزایش ۰.۲۳درصدی همراه شد. همچنین در روز گذشته، ۵۱میلیارد تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شد و ارزش معاملات خرد بازار نیز رقم ۴هزار و ۲۳۵میلیارد‌تومان را ثبت کرد.
عدم‌اعتماد در تالار شیشه‌ای
اعتماد یکی از مهم‌ترین و نیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین مفاهیمی است که در بستر زندگانی بشر و محیط‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلف وجود دارد. همچنین اعتماد یکی از پیچیده‌‌‌‌‌‌‌ترین مفاهیم انتزاعی موجود در جامعه است که بر روابط افراد با یکدیگر، افراد با جامعه و جوامع با یکدیگر حکمفرماست. هر محیط، اتمسفر و جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که تهی از اعتماد باشد، مطمئنا دیری نخواهد گذشت که رنگ و رخسار بیمارگونه به خود خواهد گرفت و روزبه‌‌‌‌‌‌‌روز به سمت زوال و انحطاط نزدیک خواهد شد. جامعه سهامداری کشور یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی است که با توجه به تعارض منافعی که ممکن است میان سهامداران و مدیران یا حتی بازیگران عمده حقوقی بازار و دولت به‌وجود بیاید، لازم است تلاش مقام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نظارتی در راستای ایجاد اعتماد در این بازار حرکت کند.
گمشده‌ای به‌نام اعتماد
متاسفانه در ماه‌های اخیر، اعتماد به حلقه مفقوده بورس تهران تبدیل شده‌است و همین موضوع باعث‌شده تا بازار سهام بعد از گذشت بیش از ۳ سال که از ریزش قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای می‌گذرد، همچنان به روند آتی این بازار و مکانیزم‌های آن اعتماد کمی داشته‌باشد، به‌گونه‌ای که هر روند صعودی که در بازار سهام شروع می‌شود، سهامداران در انتظار فرارسیدن فرجام زودهنگام آن و سقوط آزاد قیمت‌ها هستند و در مقطع کنونی کمتر کسی پیدا می‌شود که افق سرمایه‌گذاری خود را بلندمدت قرار دهد. بیاعتمادی به‌گونه‌ای باعث تزریق بدبینی مفرط به جریان معاملات سهام شده و در اذهان سهامداران رخنه و رسوخ کرده که کمتر کسی در تالار شیشه‌ای پیدا می‌شود که در شرایط کنونی افق سرمایه‌گذاری خود را در این بازار به‌صورت بلندمدت قرار دهد.
رفت و برگشت شاخص
گفتنی است که شاخص‌کل در شانزدهمین روز از اردیبهشت توانسته بود سقف تاریخی خود را در کانال ۲میلیون و ۵۰۰هزار‌‌واحدی تجربه کند، بعد از ریزش مشکوک قیمت‌ها در میانه اردیبهشت، در ماه‌های بعد نتوانست اوضاع و احوال مناسبی داشته‌باشد. فعل و انفعالات حادثشده در موضوع افزایش نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی که بذر نااطمینانی را به داخل مرزهای بازار سهام تزریق کرد، می‌توان جزو اصلی‌ترین مواردی تلقی کرد که شتاب افت قیمت‌ها در بازار سهام را افزون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر کرد. در بورس تهران هم ضربه واردشده به افکار عمومی در اثر آغاز سقوط از مرداد۹۹، به‌ویژه با توجه به آنکه بخش عمده‌ای از افراد در سیکل پایانی رونق وارد بازار شده‌بودند، باعث نوعی از رویگردانی و سوءظن عمومی نسبت به امکان ایجاد دوباره رونق پایدار در این بازار شده که احتمالا تبعات آن در کوتاه‌‌‌‌‌‌‌مدت، دست از سر بورس و سرمایه‌گذاران حرفه‌‌‌‌‌‌‌ای آن برنخواهد داشت. البته در این اثنا همواره باید به تزریق بیاعتمادی به بازار از سوی نهادهای مختلف تصمیم‌ساز و قانون‌گذار اشاره کرد. گاه این بیاعتمادی از دل مفاهیم و اعداد مندرج در بودجه به تالار شیشه‌ای منتقل می‌شود و گاه نرخ خوراک پتروشیمی‌ها است که نااطمینانی را به بازار تزریق می‌کند. موضوع خودرو و نحوه عرضه و فروش آن نیز یکی از قدیمی‌ترین ریسک‌هایی است که در حوالی بازار سهام وجود داشته و همواره بازار را با نوسان همراه کرده است که در جدیدترین مورد، مساله تایید و تکذیب اخبار پیرامون این صنعت مجددا بازار را با چالش همراه کرده‌است. به هر روی می‌توان این‌چنین استنباط کرد که بازار سهام بعد از فعل و انفعالات حادثشده در سال۹۹ و همچنین ماجرای ریزش قیمت‌های تالار شیشه‌ای در اردیبهشت سال‌جاری، از موضوع عدم‌اعتماد رنج می‌برد و سرمایه‌های حقیقی از اعتماد به جریان معاملات سهام خودداری می‌کنند و سیاستگذار نیز هیچ تلاشی در جهت مرتفع‌ساختن این مسیر از خود نشان نمی‌دهد.
