رشد چندبرابری حجم و ارزش معاملات در بازار مشتقه
مشتقه؛ ضرورت بورس۱۴۰۲
بر همین اساس نیاز است تا سیاستگذاری‌‌‌‌‌‌‌‌های درست در زمینه گسترش بازار مشتقه که در سال‌های گذشته به‌خوبی اتخاذ شده‌است، تداوم یابد، به‌خصوص در امر آموزش و هدایت سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران و نهادهای مالی بزرگ و سپس سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران خرد باید گام‌های بزرگی برداشته شود، چراکه این بازار میتواند علاوه‌بر فرصت تامین‌مالی برای شرکت‌ها، به‌عنوان ابزاری برای مدیریت ریسک و بیمه سبدهای سرمایه‌گذاری نیز عمل کند. علاوه‌بر این، گسترش تامین‌مالی به وسیله این بازار جدید، شفافیت بیشتر سازمان بورس درخصوص نحوه تامین‌مالی را می‌طلبد.
بورس‌کالا در زمینه گسترش و توسعه بازار مشتقه پیشتاز بوده و ابزارهای مختلفی را برای دارایی‌های پایه متنوع، فراهم آورده است. این بازار که با ابزارهای مختلف و متنوع شرایط خوبی را برای معامله‌گران رقم زده است، با آهنگی ملایم روبه‌رشد بوده و بخش مشتقه بورس‌کالا پتانسیل آن را دارد تا با تسهیل وثایق برای معاملات در این بازار، شرایط برای افزایش حجم و ارزش معاملات فراهم شود. صندوق‌های مختلفی نیز در صف ورود به بورس‌کالا هستند و در صورت ورود منبع این صندوق‌ها، بازار مشتقه احتمالا شاهد رشد حیرت‌انگیز در بخش معاملات خواهد بود. همچنین این بازار نیاز دارد تا پذیرای استراتژی‌های مختلف در حوزه ابزار مشتقه باشد. بورس نیز یکی از بازارهایی بود که به‌گرمی به استقبال بازار مشتقه رفته و سیاستگذاری‌‌‌‌‌‌‌‌های جدید، شرایط را برای معاملات جذاب‌تر کرد. در حال‌حاضر نمادهای مختلفی در بورس وجود دارند که بسیار پرمعامله بوده و این امر به دلیل آن است که افراد بسیار زیادی به این بازار ورود کرده و احتمالا بازهم، بازار شاهد ورود معامله‌گران بیشتر خواهد بود، پس از بورس تهران انتظار می‌رود تا در زمینه آموزش و هدایت سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران در مسیر درست معامله‌‌‌‌‌‌‌‌گری در این بازار اقدامات مهمی انجام داده و داستان بورس۹۹ این‌بار برای ابزار مشتقه تکرار نشود، چراکه زیانی که از بازار مشتقه به معامله‌گران نابلد بازار تحمیل می‌شود، بسیار گسترده‌تر از معاملات سهام خواهد بود.
از طرفی نمی‌توان به این بازار و سرنوشت معامله‌گران آن بی‌‌‌‌‌‌‌‌توجهی کرد؛ چراکه این بازار در آینده‌‌‌‌‌‌‌‌ای نزدیک به یک ضرورت برای تمام معامله‌گران بازار سرمایه تبدیل خواهد شد. همانطور که در حال‌حاضر نیز تمام نهادهای مالی و صندوق‌ها در پی استفاده از این ابزار در معاملات خود هستند و برای کسب بازدهی بالاتر به این ابزار به‌عنوان یک ضرورت می‌‌‌‌‌‌‌‌نگرند. ابزارهای مشتقه به‌خصوص قراردادهای آپشن در بازار سرمایه ایران، میتواند به‌عنوان ابزاری مناسب برای تامین‌مالی شرکت‌ها عمل کنند، چراکه علاوه‌بر تسهیل در تامین‌مالی، سرعت این فرآیند نیز افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌یابد. هرچند تامین‌مالی در این بازار با نرخ‌های بالاتری صورت می‌گیرد، اما با ایجاد جذابیت برای سهامداران، می‌توان به‌فروش آپشن‌‌‌‌‌‌‌‌ها با سررسید و قیمت‌های اعمال مختلف اقدام کرد.
همین امر میتواند موجبات ورود جریان نقد بسیار زیاد با سرعت بالاتر را فراهم آورد که شاید از طرق دیگر نتوان این میزان از جریان نقد را تامین‌مالی کرد، از این‌رو در صورتی‌که شرکت‌ها بتوانند در زمان سررسید دارایی موردنظر برای اعمال را فراهم کرده و به تعهد خود پایبند باشند، چالشی در حوزه تامین‌مالی از این طریق وجود نخواهد داشت. در پایان باید به این مطلب اشاره کرد که حالا که بازار سهام رونق بسیار خوبی داشته و احتمالا بورس تهران در سال‌جاری، شاهد رشد بسیار خوبی در قیمت سهام شرکت‌ها خواهد بود، آیا ابزاری وجود دارد که بتوان از آن برای پوشش‌ریسک و مدیریت سرمایه استفاده کرد یا خیر؟ چراکه در صورتی‌که اتفاقات ۹۹ دوباره تکرار شود، وجود ابزاری مانند اختیار معامله برای مدیریت نوسان‌های بازار یک ضرورت بوده و این‌بار شاید امکان کاهش ریسک ناشی از ریزش شدید بیشتر از سال۹۹ فراهم باشد. در نهایت با وجود اقدامات مثبت سازمان بورس به‌عنوان نهاد ناظر در حوزه ابزارهای مشتقه انتظار می‌رود، در امر آموزش تلاش بیشتری به خرج داده و در حوزه دریافت وثایق نیز تسهیلاتی را فراهم کنند تا هزینه تامین‌مالی برای شرکت‌ها کاهش یافته و ابزارهای مشتقه در ایران نیز مانند سایر کشورهای پیشرفته بتواند به رشد بازارهای مالی و رشد اقتصادی کمک شایانی کند.
