مجید عشقی به تشریح برنامههای سازمان بورس برای وضعیت فعلی بازار پرداخت
وعده‌‌‌‌‌‌های رئیس برای احیای بورس
به هر روی رئیس سازمان بورس در این برنامه زنده تلویزیونی با بیان اینکه بازار سرمایه همواره فراز و نشیب‌‌‌‌‌‌های مختلفی را پشت‌سر گذاشته است، گفت: سال گذشته سهامداران شاهد یکی از بدترین نوسانات این بازار بودند. در بازار دارایی‌ها مخصوصا دارایی‌های مالی، به‌دنبال صعودهای خیلی شدید، سقوط پردامنه‌‌‌‌‌‌ای نیز رخ می‌دهد. سال گذشته در مدت ۵ماه قیمت بسیاری از سهام چندین‌برابر شد؛ به‌طوری که شاخص‌کل به‌عنوان میانگین رشد قیمت‌ها در بورس، از حدود ۵۰۰ هزار واحد به بیش از دو میلیون واحد رسید. مشخص است زمانی که اقتصاد واقعی ما چنین رشدی را تجربه نکرده، این رشد قیمتی متناسب با رشد سودآوری شرکت‌های بورسی نبود. سیل پولی که به سمت بازار آمد، باعث شد تا صرفا با رشد خرید و فروش‌ها، قیمت سهام نیز افزایش پیدا کنند؛ به‌تبع آن نیز سقوط بعدی رقم خورد. مردم زمانی وارد این بازار شدند که قیمت‌ها رشد کرده بود و از این‌رو بخشی از سهامداران با زیان مواجه شدند.
شفافیت در بازار سهام
مجید عشقی ادامه داد: یکی از مباحث اصلی که در دو‌ماه گذشته به‌دنبال اجرایی‌کردن آن بوده و هستیم، افزایش شفافیت بازار سهام است؛ به این معنی که از حقوق صاحبان سهام و حقوق سهامداران محافظت شود و اطلاعات را به‌درستی در بازار سهام منتشر کنیم. در حال‌حاضر از منظر انتشار اطلاعات در وضعیت خوبی به‌سر می‌‌‌‌‌‌بریم. بالغ بر ۹۹درصد شرکت‌ها اطلاعات خود را به‌موقع منتشر می‌‌‌‌‌‌کنند اما به‌دنبال افزایش کیفیت اطلاعات مالی منتشره نیز هستیم تا بنگاه‌‌‌‌‌‌ها اطلاعات تفسیری که موردنیاز سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران است را به‌موقع در اختیار فعالان بازار سهام قرار دهند. وی ادامه داد: موضوع دیگر آن که لازم است تصمیم‌گیری‌‌‌‌‌‌ها برای صنایع بورسی، کاملا شفاف و منطقی باشد. در حال پیگیری این مهم در تعامل با صنایع مختلف هستیم. میز صنایع برای صنایع عمده بورس به‌صورت مستمر تشکیل می‌شود. مشکلات صنایع را در این نشست‌‌‌‌‌‌ها بررسی و از طریق مراجع مختلف به پیگیری آنها می‌‌‌‌‌‌پردازیم. رفع این مشکلات در نهایت به ثبات فعالیت آنها و رشد سودآوری شرکت‌ها منجر خواهد شد. رئیس سازمان بورس در ادامه به تشریح وضعیت نظارت بر بازار پرداخت و گفت: تلاش می‌شود فعالیت نظارت بر بازار سهام را کاملا شفاف کنیم. اعتراضات زیادی درخصوص رفتار ناظر در بازار شنیده می‌شود. بخش عمده این اعتراضات مربوط به عدم‌شفافیت رویه‌‌‌‌‌‌های نظارت است، از این‌رو برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی برای افشای این رویه‌‌‌‌‌‌ها از طریق کلیپ‌‌‌‌‌‌های آموزشی داریم، ضمن آنکه برخی ریزساختارها همانند ایجاد وقفه معاملاتی برای سهامی که با نوسان بیش از ۲۰درصدی مواجه می‌‌‌‌‌‌شدند، با توجه به اینکه تاثیری مثبتی بر وضعیت بازار نداشتند، حذف شد.
وضعیت دامنه‌نوسان در معاملات
عشقی تصریح کرد سازمان بورس در حال کار بر روی نقدهای کارشناسانه‌‌‌‌‌‌ای همچون وضعیت دامنه‌نوسان است تا هم قیمت سهام در مدت کوتاهی بتواند به تعادل برسد و هم نقدشوندگی بازار سرمایه افزایش یابد و سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران با خیال راحت‌‌‌‌‌‌تری به فعالیت در این بازار بپردازند. وی در پاسخ به این سوال که چه زمانی بازار از وضعیت فعلی ضرردهی به سهامداران خارج خواهد شد، عنوان کرد: ماهیت بازارهای مالی بحث ریسک است. نمی‌توان گفت یک بازار به صورت دائم و در چه زمانی رشد خواهد کرد. قیمت‌های بازار حاصل عرضه و تقاضای سهام است. تمامی متغیر‌هایی که در اقتصاد کلان کشور رخ می‌دهد همچون جابه‌‌‌‌‌‌جایی قیمت‌های جهانی، نرخ دلار، فروش شرکت‌ها، انجام برخی پروژه‌‌‌‌‌‌ها از سوی شرکت‌های بورسی و هزاران عامل و مولفه دیگر در روند سودآوری بنگاه‌های اقتصادی اثرگذار بوده و می‌توانند قیمت سهام را تغییر دهند، اما اتفاقی که در حال‌حاضر شاهد آن هستیم این است که بازار به محدوده‌‌‌‌‌‌ای رسیده که قیمت‌های ذاتی سهام از قیمت‌های فعلی عموما بالاتر است اما زمان می‌برد تا قیمت‌ها متناسب با سودآوری شرکت‌ها رشد کند. انتظار از رشد قیمت سهام باید متناسب با اقتصاد واقعی کشور باشد. وی اضافه کرد: در بازار سرمایه، سازمان بورس تنها یک ناظر است و کنشگر بازار نیست تا با خرید و فروش سهام، وضعیت قیمت‌ها را تغییر دهد، یعنی سازمان بورس در موضوع قیمت‌های سهام دخالتی نمی‌‌‌‌‌‌کند و تنها در نقش یک ناظر تلاش می‌‌‌‌‌‌کند تا فعالان این بازار، به راحتی در این بازار فعالیت کنند. مجری برنامه تهران۲۰ با بیان این مطلب که سازمان بورس می‌تواند با سیاست‌های اتخاذی همچون مدیریت دامنه‌نوسان، حجم مبنا و غیره سمت و سوی بازار را به سمت بهره‌‌‌‌‌‌وری و کارآیی رهنمود کند یا برعکس آن، این سوال را مطرح کرد که برخی تحلیل‌‌‌‌‌‌ها درخصوص وضعیت ۱۶ماه اخیر بورس تهران این است که سیاست‌های در‌پیش‌گرفته به گونه‌‌‌‌‌‌ای بود که این بحران را ایجاد کرد. با این اوصاف شما نمی‌توانید پیش‌‌‌‌‌‌بینی کنید که چه زمانی وضعیت باثباتی به بازار سرمایه بازمی‌‌‌‌‌‌گردد؟ به‌عنوان مثال در اسفندماه با انتشار صورت‌های مالی شرکت‌ها برآورد می‌‌‌‌‌‌کنید که شرایط بهبود یابد؟رئیس سازمان بورس در این‌خصوص عنوان کرد: قطعا این اتفاق می‌‌‌‌‌‌افتد. بحث سودآوری شرکت‌های بورس در شرایط مناسبی قرار دارد و حتی گزارش عملکرد بنگاه‌های بورسی در ۹ماه نخست سال که اواخر این‌ماه منتشر می‌شود، بر تصمیمات سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران اثرگذار خواهد بود. با این حال برخی ابهامات کلی همچون مباحث مربوط به بودجه۱۴۰۱ وجود دارد که بر وضعیت بازار اثر می‌‌‌‌‌‌گذارد. مجری درخصوص وعده‌‌‌‌‌‌های مطرح‌شده از سوی کاندیداهای ریاست‌‌‌‌‌‌جمهوری دولت سیزدهم، این پرسش را مطرح کرد که آیا جویای برنامه‌‌‌‌‌‌ها و طرح‌‌‌‌‌‌های آنها برای بهبود شرایط بازار سرمایه شده‌‌‌‌‌‌اید؟ عشقی اظهار کرد: وضعیتی که در حال‌حاضر مشاهده می‌‌‌‌‌‌کنیم، تقریبا در سال‌جاری نوساناتی را شاهد بودیم اما اتفاق خاصی نیفتاده است. در ابتدای سال‌جاری شاخص‌کل از محدوده یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار واحد کار خود را آغاز کرد و در حال‌حاضر به یک‌میلیون و ۴۰۰هزار واحد رسیده است. هرچند یک نوسان ۱۰-۲۰درصدی را در این مدت شاهد بودیم اما اتفاق اصلی، صعود و سقوط رخ داده در سال ۹۹ بود، از این‌رو می‌توان گفت روند رو به رشد قیمت‌ها آغاز شده و قطعا به زمان نیاز است. بازار در یک یا دو‌ماه اخیر به این روز نیفتاده که یکی دو هفته‌‌‌‌‌‌ای وضعیت آن درست شود. انتظار داریم با توجه به سودآوری شرکت‌ها تا ۵-۶ماه آینده روند باثباتی را در قیمت سهام داشته باشیم. قاعده بازار این است که حتما باید وضعیت سودآوری شرکت‌ها بهبود یابد و بر مبنای آن رونق به بازار سهام بازگردد. وی ادامه داد: در این میان باید برخی ابزارها نیز برای بورس و سهامداران آن فراهم شود. یکی از آنها، ایجاد ابزار‌هایی برای فراهم‌کردن روش‌های سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری غیرمستقیم برای سهامداران است. این ابزارها می‌تواند کمک کند تا پول‌های جدیدی وارد بازار سرمایه شود، ضمن آنکه یکی از طرح‌‌‌‌‌‌های خیلی خوبی که اکنون در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است، بحث مالیات بر عایدی سرمایه است که بر سوداگری‌‌‌‌‌‌ها مالیات بسته شد تا پول به سمت بازار سرمایه هدایت شود.
وی در پاسخ به این سوال که برخی به سیاست فروش اوراق در بورس و همچنین وضعیت نرخ بهره بین بانکی انتقاد دارند و پیشنهادهای عملیاتی شما برای کمک سایر بازارها به بازار سهام چیست، گفت: یکی از نقش‌‌‌‌‌‌‌هایی که ما در بازار سرمایه داریم، کنترل‌کردن همین مولفه‌‌‌‌‌‌ها است. تلاش کردیم تا کانال‌‌‌‌‌‌های ارتباطی اثرگذار بر متغیرهای اثرگذار بر بازار سهام را شناسایی کرده و به آنها ورود کنیم تا مانع از اثرگذاری منفی آنها بر بورس شویم.
به‌عنوان مثال درخصوص اوراق، در کمیته‌‌‌‌‌‌‌هایی که در این‌خصوص تصمیم‌گیری می‌‌‌‌‌‌کنند حضوری فعال داریم اما واقعیت این است که اوراقی که امسال در بازار سرمایه به فروش رسیده به مراتب کمتر از پولی بوده که به بازار از طریق بازپرداخت اوراق سال‌های گذشته تزریق شده است. امسال حدود ۱۵هزار میلیارد تومان از طریق اوراق، پول وارد بازار سرمایه شده است.
عشقی اضافه کرد: درخصوص نرخ بهره برای اولین‌بار با بانک مرکزی کمیته مشترک همکاری ایجاد کردیم که مسائل مشترک بین بازار پول و بازار سرمایه را مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم. دو بند مصوبه حمایتی که در ستاد اقتصادی دولت تصویب شد نیز درخصوص کنترل نرخ بهره بین بانکی و عدم‌خروج مانع از بازار سهام بود که این نرخ در سطوحی منطقی مدیریت شود.
وی درخصوص میزان اثرگذاری نرخ بهره بین بانکی بر بازار سهام گفت: این دو ظرف‌‌‌‌‌‌های مرتبط با یکدیگر هستند که اثر مستقیمی بر روند هم نمی‌‌‌‌‌‌گذارند اما نرخ بهره بین‌‌‌‌‌‌بانکی اثری غیرمستقیم بر گردش وجوه در سیستم بانکی دارد که بر فعالیت صندوق‌ها و تامین‌مالی دولت اثر می‌‌‌‌‌‌گذارد.
رئیس سازمان بورس به موضوع زیان سهامدارانی که سال گذشته در طرح دولت برای واگذاری سهام دولتی در قالب ETF شرکت کرده بودند، وارد شد و در این‌خصوص گفت: واگذاری این سهام به‌ویژه در صندوق پالایشی یکم زمانی واقع‌شد که در اوج قیمت‌ها در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌ای قرار داشتیم و با وجود اعمال تخفیف ۳۰درصدی برای خریداران این صندوق اما در حال‌حاضر ۲۰ الی ۳۰درصد پایین‌تر از ارزش ذاتی خود معامله می‌شود. راهکار این است که حتما برای این صندوق‌ها بازارگردان داشته باشیم. در حال رایزنی برای تامین منابعی جهت آغاز بازارگردانی هستیم تا حداقل صندوق پالایشی یکم تا پایان امسال به قیمت ذاتی خود نزدیک شود.
عشقی درخصوص وضعیت واریز پول وعده داده‌شده به صندوق تثبیت بازار سرمایه عنوان کرد: در حال‌حاضر بخشی از کارمزدهای ارکان بازار و نهادهای مالی همچون کارگزاران به صندوق تثبیت وارد شده تا به حمایت از بازار اختصاص یابد. در حال مذاکره برای واریز مابقی مبالغ وعده داده‌شده سال گذشته برای واریز به صندوق تثبیت هستیم. صندوق تثبیت برای مواقع بحرانی است؛ به‌همین خاطر دولت نیز بندی را در لایحه بودجه۱۴۰۱ به‌منظور حمایت از بازار سرمایه آورده است. در عین حال ۵۰۰ میلیون دلار باید از طریق صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت تزریق می‌شد که اکنون ۱۰۰میلیون دلار آن واریز شده است و مابقی هم به‌طور مکرر در هر‌ماه واریز خواهد شد.
