افزایش حجم و ارزش معاملات نشانه چیست؟
رونق آتی در فصل سررسیدها
رشد بیش از 100درصدی این دو داده مهم در بازار آتی به‌خوبی ترسیم‌کننده افزایش جذابیت این بازار برای معامله‌گران است که به دنبال طراحی قراردادهای آتی برای انواع دارایی و به‌ویژه ورود طلا به این بازار به وقوع پیوسته است. بنابراین می‌توان شروع روندی روبه رشد را برای این بازار محتمل ارزیابی کرد که با تکمیل زنجیره دارایی‌های سرمایه‌ای در بازار آتی، در کنار سایر کالاهای موجود، بستری مناسب برای متنوع‌سازی پرتفوی معامله‌گران بازار سرمایه باشد.
سررسید مرداد قراردادهای آتی در انتظار خروج از تابلو
از میان 10قرارداد فعال بازار آتی بورس کالا، سه سررسید با تاریخ تحویل مرداد روی تابلو وجود داشت که روز گذشته یکی از این سه سررسید یعنی نقره مرداد که پیش از این با نماد SILMO00 معامله می‌شد، از تابلو خارج شد. دو سررسید دیگر، یعنی پسته مرداد با نماد PSMO00 و نخستین نماد آتی صندوق طلا (ETCMO00) که به بازار آتی راه یافت، نیز به ترتیب در تاریخ‌های 24 و 20 مرداد بسته خواهند شد. جریان خروج موقعیت‌های تعهدی باز از این سه سررسید به‌خوبی گواه نزدیک‌شدن به تاریخ خروج این قرادادها از تابلوی آتی بورس کالا است.
پرحجم‌های بازار آتی در آرامش معاملاتی به سر می‌برند
از جذاب‌ترین کالاهایی که در بازار آتی قابل معامله است، می‌توان به زعفران نگین، نقره و صندوق طلا اشاره کرد که با بیشترین حجم معاملاتی در بین قراردادهای موجود، از جذابیت معاملاتی برخوردارند.
نقره که با دو سررسید مرداد و مهرماه در تابلوی آتی بورس کالا معامله می‌شود، روز گذشته (18 مرداد) با خروج نزدیک‌ترین سررسید خود از این بازار همراه شد. این قرارداد آتی با قیمت تسویه 19هزار و 230تومان به‌عنوان نرخ تسویه نهایی از بازار خارج شد. سررسید دیگر این دارایی سرمایه‌ای بازار آتی که تاریخ تحویل آن 26 مهرماه سال جاری است، در لحظه تنظیم این گزارش با آخرین نرخ 21هزار و 140تومان قابل معامله است که با ورود 376موقعیت تعهدی همزمان خرید و فروش به این بازار همراه شد. نرخ تسویه این قرارداد نسبت به روز ماقبل آن (17 مرداد) کاهش یافت. دو عامل اصلی تعیین نرخ تسویه قرارداد آتی نوسان بهای هر گرم نقره جهانی و میانگین خرید و فروش بهای دلار سامانه سنا است. در معاملات دیروز، بهای هر اونس جهانی نقره به پایین‌ترین سطح در ماه گذشته خود، یعنی زیر نرخ 24 دلار به ازای هر اونس رسید. به‌رغم جهش اخیر ویروس دلتای کرونا، هنوز هم بسیاری از اقتصادهای بزرگ دنیا در حال بهبود اوضاع خود هستند. این فلز سفید (نقره) که کاربرد صنعتی نیز دارد، در اقصی‌نقاط دنیا برای تولید فناوری‌های سبز مانند پنل‌های خورشیدی و خودروهای برقی مورد توجه قرار گرفته است. از این رو شاید انتظار برای رشد تقاضا و تغییر فاز نوسان قیمتی آن در میان‌مدت محتمل باشد. اما افت جدی بهای این فلز در کنار کاهش قیمت طلا و نفت در جریان معاملات روز گذشته با توجه به شیوع سویه دلتای کرونا، اما و اگر‌های زیادی را به همراه دارد. در معاملات روز گذشته در لحظه تنظیم این گزارش، نقره با بهای 23دلار و 86سنت به ازای هر اونس در بازارهای جهانی مورد معامله قرار گرفت که افت روزانه 56/ 1درصدی قیمت را تجربه کرد. این در حالی است که نوسان قیمتی نقره طی هفته گذشته 19/ 6درصد کاهش نشان می‌دهد که بخش عمده آن یعنی 2/ 3درصد کاهش نرخ نقره تنها مربوط به معاملات روز جمعه بوده است.
دیگر دارایی سرمایه‌ای این بازار یعنی قراردادهای آتی صندوق طلا که نزدیک‌ترین سررسید آن 20مردادماه است، روز گذشته با قیمتی نزدیک به قیمت پایه خود یعنی 8هزار و 160تومان مورد معامله قرار گرفت. این در حالی بود که هر واحد صندوق طلای لوتوس به‌عنوان دارایی پایه این قراردادها، روز گذشته در لحظه تنظیم این گزارش با قیمت پایانی 8 هزار و 177تومان معامله شد. به این ترتیب طبق عرف بازار آتی در روزهای نزدیک شدن به تاریخ تحویل قرارداد شاهد همگرایی نرخ تسویه به قیمت دارایی پایه آن هستیم. همچنین خروج موقعیت‌های باز برای این قرارداد نیز به چشم می‌خورد. این در حالی است که سررسید دورتر این دارایی که با نماد ETCME00 معامله می‌شود، با نرخ تسویه 8هزار و 700تومان روز گذشته معامله شد؛ نرخی که از قیمت تسویه روز گذشته آن به میزان 65/ 0درصد پایین‌تر بوده است. 2هزار و 50موقعیت باز یعنی موقعیت تعهدی همزمان خرید و فروش برای این نماد تاکنون گشایش شده که به میزان محدود 64/ 0درصد آن مربوط به معاملات روز گذشته است. دو قرارداد آتی زعفران نگین بورس کالا که در شهریور و آبان ماه سررسید خواهد شد، در روز گذشته با رشد محدود نرخ تسویه مورد دادوستد قرار گرفتند. جذاب‌ترین محصول کشاورزی بازار آتی بورس کالا، به‌رغم افت و خیزهای محدود نرخ، در هر دو سررسید خود شاهد خروج موقعیت‌های باز از بازار بود که در لحظه تنظیم این گزارش دیده شد. البته این خروج موقعیت‌های باز چندان جدی ارزیابی نمی‌شود؛ چرا که در مقایسه با میزان موقعیت‌های تعهدی خرید و فروشی که برای این دو نماد تاکنون به ثبت رسیده است، بسیار محدود برآورد می‌شود.
موشکافی معاملات بازار آتی در هفته گذشته
هفته گذشته 10 قرارداد فعال در بازار آتی بورس کالا قابل معامله بودند. طبق بررسی جریان هفتگی معاملات این بازار طی هفته گذشته، رکوردهای جذابی به ثبت رسیده است که می‌توان از آن به‌عنوان تحرکات مثبت در معاملات قراردادهای آتی یاد کرد، آن هم در شرایطی که پس از گذشت 6هفته معاملاتی، مجموع حجم معاملات قراردادهای آتی فعال در این بازار با رشدی بالغ بر 126درصد نسبت به هفته ماقبل خود، به میزان 79 هزار و 37 قرارداد رسید. ارزش معاملات نیز صعودی چشمگیر را تجربه کرد. به عبارت دقیق‌تر ارزش کل معاملات هفته گذشته قراردادهای آتی بورس کالا بیش از 171 میلیارد تومان برآورد می‌شود که در مقایسه با هفته ماقبل آن بیش از 100 درصد افزایش یافت. هنوز هم با روزهای اوج این بازار که در هفته‌های ابتدایی سال جاری شاهد آن بودیم، فاصله محسوسی وجود دارد، اما پس از چندین هفته نزول جدی دادوستد این بازار می‌توان چنین صعودی را مثبت ارزیابی کرد. اثر منفی تعطیلی‌های اخیر به دلیل موج پنجم شیوع ویروس کرونا را نمی‌توان نادیده گرفت که با تعطیلی پنج‌شنبه‌ها تا پایان مردادماه، در کنار تعطیلی 6روزه بورس کالا همچون سایر مشاغل، میزان معاملات این بازار افت جدی را تجربه کرد.
به‌رغم صعود قابل‌توجه حجم و ارزش معاملات قراردادهای آتی طی هفته گذشته، به نظر می‌رسد تعداد موقعیت‌های خرید و فروشی که همزمان به این بازار وارد شده‌اند، نسبت به هفته‌های ماقبل تغییر چندانی نداشته و روندی نسبتا ثابت را در پیش گرفته است، به‌طوری که هفته گذشته به میزان 603 هزار و 618 موقعیت باز در این بازار وارد شد که از ورود نقدینگی به این بازار حکایت دارد، اما هنوز روند افزایشی چشمگیری را نشان نمی‌دهد و به نظر می‌رسد هنوز نمی‌توان صحبتی از شروع روند افزایشی برای این داده حیاتی بازار آتی به میان آورد. با این حال ورود نقدینگی همچنان با روند مشابه هفته‌های ماقبل ادامه دارد.
